Feit blijft: we moeten nieuwe vliegtuigen kopen
Sven Biscop is professor aan de UGent en leidt het programma Europa in de wereld aan het Egmont Instituut in Brussel.
Het is niet omdat de aankoopprocedure voor de nieuwe gevechtsvliegtuigen in het honderd aan het lopen is, dat er meteen ook geen aankoop meer nodig is.
Het uitgangspunt blijft: België heeft een gevechtscapaciteit nodig in de land-, lucht- en marinecomponent. Dan kan deze en elke volgende regering in elk scenario waarin ze dat wil effectief bijdragen aan een militaire operatie. Schaf de gevechtsvliegtuigen af en je komt al snel in een situatie terecht waarin je wel wil meedoen, maar niks meer in huis hebt. Dat is jezelf politiek irrelevant maken.
De vraag is dan: is het een optie om onze F-16's langer te laten vliegen in plaats van nieuwe toestellen te kopen? Dat de levensduur mogelijk nog enkele jaren verlengd kan worden, komt niet uit de lucht vallen. Dat was al van bij het begin duidelijk. Maar zelfs als het nu zes à tien jaar zou zijn, zoals de gelekte studie van Lockheed Martin stelt, maakt dat niet zoveel verschil. Nadien moeten we de F-16's toch vervangen en er zullen tegen dan geen andere toestellen op de markt zijn dan vandaag. Dan kunnen we evengoed de lopende procedure voortzetten.
Vernieuwbouw van 2 miljard
Sowieso waren we al redelijk laat met onze beslissing. Want als de regering dit jaar niet beslist, is het wachten tot na de verkiezingen van 2019 en dan is het al gauw 2020 of zelfs 2021 eer een nieuwe procedure is afgerond. Zoveel speling geeft die zes à tien jaar dus niet. Het enige verschil is dat als na 2019 alles wordt heropgestart, alle kandidaten opnieuw kunnen meedingen. Met andere woorden, het zou de Fransen, die zichzelf buitenspel gezet hebben door nu niet via de officiële procedure mee te doen, opnieuw een kans geven.
Er is ook de optie om de F-16's echt veel langer te laten vliegen, tot in de jaren 2040. Dit was voor velen wél nieuw. Dit komt eigenlijk neer op een drastische vernieuwbouw en is dan ook niet gratis: men spreekt van 2 miljard. Om te beslissen of dat echt realistisch is, moet bekeken worden of andere landen hierin zouden meestappen, of de industriële ondersteuning gegarandeerd is en of de toestellen inzetbaar blijven samen met onze bondgenoten. Voorlopig is dit louter theorie.
Is het raadzaam om een toestel helemaal op te vliegen? Dat doen we met onze eigen auto ook niet
Zelfs als deze optie reëel blijkt, moet er nog altijd dringend worden beslist. Dan moet de lopende procedure spoedig worden stopgezet. En vliegen we met F-16's tot 2045. Let wel: tegen die tijd zal er nog steeds geen nieuw toestel op de markt zijn. Want al hebben Frankrijk en Duitsland onlangs de intentie uitgesproken om samen de volgende generatie gevechtsvliegtuigen te ontwikkelen en zou België best in dat kernproject van de Europese defensie meestappen, die toestellen zijn nooit voor 2050 operationeel.
Weekendje Barcelona
Is het overigens raadzaam om een toestel helemaal op te vliegen? Dat doen we met onze eigen auto ook niet, omdat de kans op problemen groter en groter wordt. Wie morgen voor een citytrip het vliegtuig instapt, wil ook niet horen dat alle andere maatschappijen het toestel waarin hij zit al decennia eerder vervangen hebben. En een gevechtsvliegtuig zenden we niet uit voor een weekendje Barcelona.
Behoor ik nu tot de “militaire stemmen en met hen verwante experts” over wie Bart Eeckhout het in zijn standpunt had? Om als professor het defensiebeleid te kunnen volgen, kan ik niet in mijn ivoren toren blijven zitten. Ik heb inderdaad voortdurend informeel contact met het leger. Ik leer daar veel van bij en zij zelfs af en toe iets van mij. Net zoals ik contact heb met de defensie-experts van de meeste partijen en met de vredesbeweging. Om dan mijn eigen hoogstpersoonlijke analyse te maken – die hebt u net gelezen.