Het rapport van Jason Bhugwandass ligt bovenop de stapel rapporten en onderzoeken die Kamerlid Lisa Westerveld (GL-PvdA) had meegenomen naar het debat over de gesloten jeugdzorg. Zijn onderzoek legde opnieuw de problemen in de gesloten jeugdzorg bloot. Jongeren op de zogenoemde Zeer Intensieve en Kortdurende Observatie- en Stabilisatieafdeling (ZIKOS) gaven aan het grootste deel van hun dag opgesloten te hebben gezeten en deelden ervaringen over intimidatie en zelfs mishandeling.
Ondanks deze en andere onderzoeken die problemen in de gesloten jeugdzorg blootleggen, is er nog steeds geen antwoord op de vraag waarom het al zo lang misgaat en mis blijft gaan. Daarom wil NSC-Kamerlid Faith Bruyning een beknopte parlementaire enquête naar deze misstanden. Ze diende daar donderdag een motie voor in, die eveneens werd ondertekend door Westerveld.
Een beknopte parlementaire enquête is een manier om bewindspersonen en bijvoorbeeld jeugdzorgbestuurders onder ede te kunnen horen. Op een 'normale' parlementaire enquête na is dit het zwaarste middel dat de Kamer kan inzetten. Eerder werd al eens een beknopte parlementaire enquête uitgevoerd naar de kinderopvangtoeslag.
Een passend instrument, vond Marijke Seynhaeve (D66). "We zien dat we ondanks alle intenties steeds tegen dezelfde problemen aanlopen. Dit is een instrument om tot meer inzicht te komen."
Parlementaire enquête 'meteen versnelling 4'
Het staat als een paal boven water dat de huidige verbeteringsmaatregelen in de gesloten jeugdzorg tekort zijn geschoten, zei Patrick Crijns (PVV). Maar een parlementaire enquête vond hij te zwaar. "Dan sta je meteen in versnelling 4." Maar de versnellingen 1, 2 en 3 heeft de Kamer al gehad, vond Westerveld.
Andere Kamerleden vragen zich ook af wat een parlementaire enquête nog gaat bijdragen aan de stapel onderzoeken op het bureau van Westerveld. "Wat kan een parlementaire enquête nou meer bewerkstelligen dan de conclusie die er nu al is?", vroeg BBB-Kamerlid Mona Keijzer zich af.
Ook zonder een parlementaire enquête kunnen stappen worden gezet om de jeugdzorg te verbeteren, vindt Judith Tielen (VVD). Door een parlementaire enquête te houden wordt er volgens haar juist te veel naar het verleden gekeken.
Alle partijen moeten 'extra stap' zetten
De Kamer is het al lange tijd eens dat de jeugdzorg beter moet en er wordt bijvoorbeeld al gewerkt aan het afbouwen van de gesloten jeugdzorg. Het rapport van Bhugwandass over de ZIKOS-afdeling in de gesloten jeugdzorg onderstreept dat "we met alle partijen een extra stap moeten zetten", zei demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen. "Dit had nooit mogen gebeuren."
Naar aanleiding van het rapport van Bhugwandass wordt onderzocht of de zogenoemde ZIKOS-afdelingen nog ingezet moeten worden. Ook kijkt de inspectie naar hoe ze beter onderzoek kan doen naar de omstandigheden in de gesloten jeugdzorg.
Het gaat niet zomaar om een extra rapport, benadrukken de voorstanders van de motie. Een parlementaire enquête is volgens Bruyning juist een middel "om tot de kern te komen en hardnekkige patronen bloot te leggen". "We kunnen niet vooruit zonder in de achteruitkijkspiegel te kijken." Daarna kan volgens het NSC-Kamerlid worden gehandeld.
"Ik zie en hoor allemaal verontwaardigde geluiden op het moment dat weer een rapport uitkomt waaruit blijkt dat er misstanden zijn", zei Westerveld. Ze verbaast zich erover dat andere Kamerleden erop wijzen dat terugkijken niet nodig is en er vaart gemaakt moet worden met de huidige plannen. "Kijk nou eens terug waar het fundamenteel misgaat. Laten we dat doorbreken door ook naar onszelf te kijken. Nu zitten we weer in hetzelfde patroon. Wat hebben de jongeren daar nou aan?"
De Kamer stemt volgende week over de motie.