Judoka Juul Franssen (27) had voor zaterdagmiddag niet durven kijken naar haar plaats op de wereldranglijst. Vierde stond ze, toen ze dertien maanden geleden in conflict raakte met de Nederlandse judobond. Bij haar rentree tijdens de Grand Prix in Den Haag was ze 49ste van de wereld in de klasse tot 63 kilo.

Franssen was fit, maar wedstrijdritme ontbrak. Bovendien was ze pas net bezig met haar nieuwe Britse coach, dus werden de ambities getemperd in de aanloop naar het internationale toernooi. Tot haar verbazing wist ze onder aanmoediging van ruim drieduizend supporters al haar partijen te winnen. 'Ik ben zó trots op mezelf', zei ze geëmotioneerd na de gewonnen finale tegen de Britse Alice Schlesinger, de nummer 11 van de wereld.

Vuur in de ogen

Na een bewogen jaar voelde het voor Franssen als een bevrijding om de mat op te mogen. Ze had de afgelopen weken intensief naar haar rentree toegewerkt met Jean-Paul Bell, de coach die overstapte van de Britse judobond. Haar strakke blik verried zaterdagochtend ook een tot op het bot gemotiveerde Franssen. Het vuur stond in de ogen. Klaar voor het duw-en-trekwerk op de tatami, die paar minuten alles of niets. Wedstrijden tegen judoka's van over de wereld. Dat had ze gemist.

In oktober 2016 won ze haar laatste wedstrijd: goud op de Grand Slam van Abu Dhabi. In Den Haag wilde ze vooral testen hoe het met de vorm was. De wrok uit haar lijf vechten, die ze had opgebouwd in al die maanden dat ze geen wedstrijden had mogen judoën van de Nederlandse bond.

Naar Papendal of...

Na de teleurstellende Olympische Spelen van Rio de Janeiro (eenmaal brons) en Londen (tweemaal brons) moest er iets gebeuren, vond de judobond. Het bestaande systeem waarin judoka's bij de clubs trainden met hun persoonlijke coach, werkte niet meer. Het alternatief: een centrale plek op Papendal, waar Nederlandse talenten kunnen worden opgeleid tot medaillekandidaten.

Franssen voelde niets voor een overgang naar Papendal. Ze wilde met haar eigen mensen blijven werken in Rotterdam. Ze wilde ook niet verhuizen omdat ze een studie sociaal pedagogische hulpverlening volgt aan een hogeschool.

De judobond was resoluut: je komt naar de centrale training of je wordt uit de selectie gezet en mag niet langer deelnemen aan internationale wedstrijden. Die positie bleek controversieel. De vakbond NL Sporter stelde dat de judobond misbruik maakte van zijn monopoliepositie. Volgens de vakbond moet een sporter zijn eigen trainer en trainingslocatie mogen kiezen. De judobond heeft het recht om dat niet te vergoeden. Maar die mag een sporter die een eigen route kiest het judoën niet verbieden.

Geen financiële steun

Ook andere juristen spraken schande van de houding van de bond, die achter de schermen nadrukkelijk werd gesteund door het topsportmanagement van NOCNSF. Franssen verloor ook de financiële ondersteuning van de sportkoepel.

In mei stelde de rechter Franssen in het gelijk: de judobond mocht haar niet uitsluiten van internationale toernooien. Daarnaast moest de bond haar opnemen in de nationale selectie, zonder dat ze daarvoor fulltime op sportcentrum Papendal hoeft te trainen.

Franssen wil nu het verleden achter zich laten en zich terugknokken naar de wereldtop. 'Ik had de afgelopen maanden dagelijks mijn advocaten aan de lijn, dan ga je niet altijd met de juiste motivatie naar de dojo om te trainen.'

Er is uiteindelijk een oplossing gevonden met de Nederlandse judobond. 'Maatwerk, zoals dat heet. Maar daar mag ik verder niks over zeggen, hoe graag ik dat ook zou willen. Ik heb daarvoor een contract moeten ondertekenen', aldus Franssen.

Ze is in ieder geval blij met haar nieuwe coach. 'Jean-Paul komt van de Britse federatie. Hij heeft niet veel meegekregen van mijn strijd met de judobond. We werken goed samen. En het is natuurlijk geweldig om voor eigen publiek mijn rentree te kunnen maken. En te winnen.'

De grand prix, een belangrijk evenementen in het internationale topjudo, is voor vier jaar naar Den Haag gehaald. De stad wil zich nadrukkelijk profileren als sportstad. Het is het eerste grote internationale judotoernooi in Nederland sinds 2011, toen de grand prix in Amsterdam werd gehouden.

Nu naar Tokio

Voor Franssen telt vanaf nu nog maar één ding: de Olympische Spelen van Tokio in 2020. Volgend jaar beginnen de kwalificatietoernooien. Of ze nog spijt heeft van de clash met de judobond? 'Geen moment. Ja, het heeft mijn carrière misschien even in de weg gezeten. Maar het resultaat is blijvend: er is een precedent geschapen voor alle Nederlandse sporters. Dus spijt? Nee. Ik ben trots. En terug.'

In mei deed de rechter uitspraak in het kort geding dat Franssen aanspande tegen de judobond. 'Ik ben heel blij dat de rechter heeft ingezien dat het voor een topsporter essentieel is om bepaalde eigen keuzen te kunnen maken' (+)

Tijdens de rechtszaak stelde het kamp Franssen dat de bond misbruik maakte van zijn monopoliepositie. 'Als de centrale trainingen zo goed zijn, zou een individuele sporter toch niet het hele programma omver kunnen blazen?'

Hoe ver reikt de macht van de judobond?
Het kort geding van judoka Juul Franssen tegen de judobond gaat alle sporters aan. Hoe ver reikt de macht van de bond? (+)

Juul Franssen voelt niets voor verplichte centrale training op Papendal
Een groot deel van de judoka's die over vier jaar een medaille moet halen, ziet het niet zitten om op Papendal te gaan trainen. Wie niet wil trainen op het nationale sportcentrum wordt uit het programma van de bond gehaald. Juul Franssen is een van hen (+).

Niet trainen op Papendal? Dan voor straf uit de selectie!
In januari overweegt Franssen de ongewone maatregel van de Judobond om sporters uit de nationale selectie te zetten aan te vechten bij de rechter. Ze wordt gesteund door vakbond NL Sporter (+).

'Straf voor judoka Juul Franssen gaat veel te ver'
Juristen scharen zich aan de zijde van Franssen (+). Zij vinden de straf van veel te ver gaan. De juristen vinden dat de bond niet kan eisen dat een judoka op Papendal traint en denken dat de rechter de judoka gelijk zal geven als ze haar uitsluiting aanvecht.

Niet trainen in Papendal betekent geen deelname internationale wedstrijd
Franssen is niet de enige judoka die getroffen wordt door de beslissing van de Judobond om op Papendal te gaan trainen. Lees hier een analyse over het besluit (+).

Judowereld verdeeld: samen naar Papendal of alleen verder?
Twee judoka's, twee visies op het controversiële trainingsregime dat de judobond oplegt. Wereldkampioen junioren Do Velema (21) weigerde op Papendal te trainen en verkaste naar Kroatië. Supertalent Frank de Wit (21) gelooft juist heilig in de centrale aanpak. Zij vertellen aan de Volkskrant over hun keuzes (+).