Nachtwinkeluitbater daagt stad Antwerpen voor de rechter: "Het stadsbestuur wil dat wij allemaal uitsterven"
De Iraanse nachtwinkeluitbater Murad Gholi heeft het Antwerpse stadsbestuur voor de rechter gedaagd, omdat hij de taks op 'imagoverlagende winkels' niet wil betalen. "Als Koen Kennis 42 mandaten mag hebben, waarom mag ik dan niet eerlijk zaken doen?"
Sinds Murad Gholi twee jaar geleden voor het oog van een cameraploeg zijn N-VA-lidkaart heeft verbrand om de nieuwe belasting tegen nachtwinkeluitbaters aan te klagen, is hij een bekend figuur. Gholi, de eigenaar van de oudste nachtwinkel in Antwerpen Berchem (opgestart in 1985), neemt het niet dat het stadsbestuur buitenlanders viseert met de "oneerlijke" belasting op zogenaamde imagoverlagende zaken als nachtwinkels, sishabars en videotheken (zie toelichting onderaan).
Nu moeten eigenaars die zo'n winkel willen openen eerst 6.000 euro betalen om een vergunning aan te vragen, en jaarlijks nog eens 1.500 euro voor een speciale taks.
De nachtwinkeluitbater, ooit een advocaat die uit Iran moest vluchten nadat zijn familie er was omgebracht, heeft het over "maffiapraktijken" gericht tegen eerlijke handelaars. "Dit is pure discriminatie tegen vreemdelingen", zegt Gholi. "En omdat de meeste eigenaars niet veel scholing hebben gehad, hebben niet veel van hen zich tegen de belasting verzet."
Toen de nieuwe regels in 2015 zijn doorgevoerd heeft schepen van Middenstand Koen Kennis (N-VA) de eigenaars een voor een bij hem uitgenodigd om hen af te dreigen volgens Gholi. De boodschap: betaal of wij sluiten uw zaak. Koen Kennis wou niet reageren op ons verzoek om commentaar, "omdat de rechtszaak nu nog lopende is".
Gholi, al 67, zou graag op pensioen gaan, vervolgt hij, maar omdat een nieuwe eigenaar eerst een dure vergunning moet aanvragen, zorgt de regelgeving er ook voor dat hij zijn nachtwinkel niet kan overlaten. "Voor de vergunningsaanvraag moet een nieuwe eigenaar al 6.000 euro betalen", zegt hij. "Maar je weet toch al dat het stadsbestuur geen vergunningen meer verstrekt. Het stadsbestuur is er duidelijk op uit om ons allemaal te laten uitsterven."
Gelijkheidsbeginsel
Behalve Gholi hebben in Antwerpen nog 304 ondernemers imagoverlagende winkels. Toch is hij slechts de tweede om naar de rechter te stappen. Juridisch beroept Gholi zich voor zijn rechtszaak onder meer op het gelijkheidsbeginsel in de Grondwet en de vrijheid van ondernemen. Voor de eigenaars gaat het namelijk om een pestbelasting, enkel bedoeld om hen te ontmoedigen.
"Het stadsbestuur claimt dat het de belasting gevorderd heeft om de stad te financieren", zegt een advocaat van het kantoor Meritius. "Maar dat is hun doelstelling niet. In de pers heeft Kennis toen verklaard dat voor zijn part de belasting nul euro mocht opbrengen, zolang ze het aantal nachtwinkels maar vermindert."
'De vraag is: wanneer is een belasting geen belasting meer, maar eigenlijk een verdoken verbod?'
Onderzoeker Niels Appermont (UHasselt) bevestigt dat de motivatie van het stadsbestuur om de belasting in te voeren helemaal niet duidelijk is in het reglement. Ook kan het problematisch zijn dat de criteria voor een imagoverlagende zaak niet duidelijk omschreven worden. "De vraag is: wanneer is een belasting geen belasting meer, maar eigenlijk een verdoken verbod?"
De uitspraak van het proces volgt op 9 oktober. Al is het niet zo dat de belasting meteen verdwijnt als Gholi gelijk krijgt, het zou toch een sterk signaal zijn dat de taks niet deugt, zegt Appermont. "Een gewone rechter kan een belasting niet vernietigen, dat mag enkel de Raad van State. Maar als het stadsbestuur zo'n zaak verliest en de belasting niet intrekt, kan dat andere ondernemers ook aanzetten om de stad voor de rechter te slepen."
*****
Wat is een imagoverlagende zaak?
De regelgeving over imagoverlagende winkels gaat veel verder dan nachtwinkels. Videotheken, wedkantoren, shishabars, internetcafés en erotische winkels vallen er bijvoorbeeld onder, maar even goed vzw's die sportieve of culturele activiteiten aanbieden. Uit de meest recente cijfers (2015) bleek dat nog geen twintig procent van de imagoverlagende winkels de belasting had betaald. Behalve in Antwerpen bestaan gelijkaardige heffingen ook in Brussel, Gent en Leuven.
"De oorspronkelijke redenering van de stad Antwerpen is dat deze zaken erg vatbaar zijn voor drugs of zwartwerk, en met de taks kunnen de controles op deze winkels betaald worden", zegt Sin Reymaekers, fractiemedewerker van PVDA. "Maar in de praktijk gaat het om broodroof van handelaars die 60 uur per week werken en op het einde van de maand nog amper iets overhouden."