Is charcuterie echt zo ongezond? "Met quinoa en kikkererwten breng je geen kinderen groot"

"De enige echte Maya De Bij-sigaretten, in kleine pakjes voor kleine kinderhandjes." Wát, denkt u? Neen, wees gerust. Er komen geen sigaretten voor kinderen op de markt. Wel zijn er ándere Studio 100-producten die de gezondheid van kinderen kunnen schaden. Dat is de boodschap van het parodiefilmpje dat Greenpeace gelanceerd heeft. En het heeft z'n doel niet gemist: het gaat over de tongen en de telefoon stond roodgloeiend, zowel bij Studio 100 als de milieuorganisatie. 

Vanwaar nu die vergelijking tussen roken en het eten van boterhamworst? "Overduidelijk toch?", kaatst Greenpeace-woordvoerder Joeri Thijs de bal terug. "Tabak en charcuterie worden door talrijke studies en door de Wereldgezondheidsorganisatie officieel bestempeld als kankerverwekkend - al jaren. We wilden dit al lang op de publieke agenda. Deze parodie moet het bewustzijn groter maken en ouders aanzetten heel bewust na te denken en met hun kinderen in gesprek te gaan: vlees op de boterham is ongezond. Studio 100 zóu in dit verhaal een zeer positieve rol in kunnen spelen, maar weigert dat. Plop, Samson, K3 en Maya De Bij blijven consequent ongezonde voeding promoten."

Studio 100-topman Hans Bourlon plaatst grote vraagtekens. “We weten allemaal dat roken verslavend is en schadelijk en kankerverwekkend. Dat is ook vastgesteld. Maar vlees? Ik ken nog altijd niemand die verslaafd is aan Plopworst." Hij vreest imagoschade en beraadt zich over juridische stappen. Greenpeace begaat trouwens een inbreuk op de auteursrechten door Maya zonder toestemming in een filmpje te gebruiken, zo stelt hij ook. Greenpeace op zijn beurt weigert excuses en blijft - na alle heisa - "100 procent achter de keuze staan".

Al vinden ook voedingsexperts de aanval bijzonder kort door de bocht. "Wie rookt, kan 20 tot 30 keer meer kanker krijgen, maar bij het eten van charcuterie is dat vele malen lager. Dit is van een andere grootteorde", aldus de Stichting Tegen Kanker. "En inderdaad, charcuterie is niet verslavend." Ook de tabaksindustrie distantieert zich en vindt het niet oké dat een kinderfiguurtje aangewend wordt voor een product dat enkel voor volwassenen is bestemd: de sigaret.

Bovendien heeft vlees wel degelijk gezondheidsvoordelen. "Zo is het een hoogwaardige bron van eiwitten", zegt professor Stefaan De Smet, van de vakgroep Dierlijke Productie aan de UGent. "Uiteraard worden er additieven aan toegevoegd, maar alles verloopt binnen de lijntjes. Er zit heemijzer in bewerkt vlees dat tijdens de vertering toxische verbindingen kan bevorderen in maag en darmen. Dat klopt. Voor nitraten en nitrieten ligt dat verhaal moeilijker. Zij hebben een negatieve perceptie, maar er zijn weinig wetenschappelijke bewijzen dat ze echt héé slecht zijn. Greenpeace voert gewoon een ideologisch getint verhaal tegen vlees in het algemeen, lijkt me."

Variëren

Te veel vlees verhoogt het risico op darmkanker wel licht. Voor bewerkt vlees (gezouten, bereid of gerookt) is er een duidelijke link tussen een hoge consumptie en een verhoogd risico op darmkanker. Voor rood vlees is dezelfde link 'waarschijnlijk'. Geen causaal verband dus, al adviseren experts niet meer dan 500 gram rood vlees per week te eten of 50 gram vleeswaren per dag.

"Het is niet door één voedingsmiddel af te zweren dat je een gezondheidsvoordeel bekomt", zegt ook Michäel Sels, diensthoofd diëtiek aan het UZ Antwerpen. "Een plak kaas alle dagen of choco of speculaaspasta? Ook dat is verre van goed. Variëren is het toverwoord. Kies bijvoorbeeld voor melkproducten, een stukje fruit zoals een geplette banaan, confituur, aardbeitjes en magere vleeswaren zoals kalkoen- en kipfilet. Die bevatten veel minder vet en calorieën."

Sels verwoordt het zo: "We moeten al alle vetten verbannen, alle suikers… Als we vlees ook nog verbannen, eindigen we zo alleen bij quinoa en kikkererwten. Zo breng je kinderen niet groot. Dagelijks een plakje vlees op de boterham van zoon of dochter mag zeker."

Hij vervolgt: "Elke religie heeft z’n extremisten en ook in de voedingsreligie moet je daartegen strijden. Koeken, gesuikerde dranken en te weinig groenten en fruit: dát heeft pas een nadelig effect. In de groep 10-  tot 13-jarigen haalt maar 44% de richtlijn om dagelijks een stuk fruit te eten, bij 14- tot 17-jarigen is dat amper 28,9%. Focus veel liever daarop als ouder, in plaats van beleg af te zweren."