'De Vampier van Muizen': "Ik wíl niet meer vrijkomen. Ik vind mezelf gevaarlijk"
Staf Van Eyken zit al 45 jaar in de cel voor drie moorden en een reeks verkrachtingen. Af en toe eens een dagje de gevangenis mogen verlaten, zou hij fijn vinden. Maar meer hoeft én wil hij zelfs niet meer. ‘Wat ik heb gedaan, is zo gruwelijk. Hierbinnen heb ik mijn structuur en kan ik leven. Ik denk niet dat ik dat buiten kan.’
Het grote publiek kent Staf Van Eyken beter als de Vampier van Muizen. Hij dankt die bijnaam aan het feit dat hij zijn slachtoffers beet – meestal in de borsten. Van Eyken verkrachtte en wurgde in 1971 het 18-jarige dienstmeisje van een textielbaron in Muizen, bij Mechelen. Op haar borsten had ze bijtwonden. Enkele maanden na deze moord vond de politie de 47-jarige Ida Smeets dood terug op een verlaten fabrieksterrein. De moeder van drie kinderen was in de borsten gebeten en gewurgd. Op 19 maart verkrachtte en wurgde Van Eyken ook de 19-jarige Lutgarde Van der Wilt met wie hij die avond had gedanst. Ook zij was in de borsten gebeten.
Na zijn arrestatie biechtte Van Eyken de drie moorden op. Hij gaf ook nog een hele reeks aanrandingen en verkrachtingen toe. “Ik walg er zelf van,” zegt hij nu, na 45 jaar gevangenis. Pano-reporter Machteld Libert maakte twintig jaar geleden een radioreportage over Staf Van Eyken. Ze interviewde hem ook voor een boek en bleef contact houden. Zij laat Van Eyken vanavond ook vertellen over zijn kleine kantjes. Zo leren we dat De Vampier, als het wat minder gaat, luistert naar de Griekse componist Vangelis. Of naar Ann Christy. “Anneke”, noemt Van Eyken de zangeres.
Vroeger geen spijt
Staf Van Eyken zit al 45 jaar in de gevangenis van Leuven-Centraal, waar de celdeuren overdag openstaan. Zijn cel verschilt niet van een ander: 3,5 op 4 meter. “Dat is mijn leefruimte. Ik aanzie dat niet als straf. Ik weet dat ik misdaan heb.” Van Eyken windt er tegenover de televisiecamera weinig doekjes om. “Al die jaren binnen laten sporen na. Maar ik heb er veel uit geleerd.”
Hoewel hij pensioengerechtigd is, werkt Staf Van Eyken nog altijd in de gevangenis. Voor de man is er weinig geheim. Hij vertelt vlakaf dat hij ‘een goeie 210 euro’ per maand verdient. “Ik doe me daar mee rondkomen. Dat moet wel, want ik heb geen andere inkomsten. Van die 210 euro moet overigens ook nog het geld van mijn tv en de kantine af.”
'Op een manier kan ik wel gelukkig zijn met wat ik heb bereikt en met welke beslissing ik heb genomen. Hoe raar dat ook klinkt'
Zo sterk Freddy Horion verlangt naar zijn vrijlating én dat ook verwacht, zo fel berust Staf Van Eyken in zijn lot. Hij vindt nochtans dat hij een nieuwe Staf is. Vroeger had hij geen spijt. Nu wel. Dankzij een therapeut die hem hielp toen hij al meer dan tien jaar opgesloten zat. “Ik heb de feiten pas ingezien toen ik met de therapeut werkte. Eerst moest ik alles opschrijven. Niet enkel de feiten, maar ook over mijn jeugd en mijn tante die me seksueel misbruikte. Mijn therapeut leerde me om terug te gaan naar mijn verleden. Natuurlijk besef ik nu wat ik heb aangericht. Dat is het gruwelijkste. Dat ik die beelden van de feiten nog zie en besef: oei.”
Psychopaat
Staf Van Eyken heeft er zich definitief bij neergelegd: hij wil de rest van zijn leven in Leuven-Centraal blijven. Omdat hij zichzelf niet vertrouwt. “Wat ik heb gedaan, is zo gruwelijk. Hierbinnen heb ik mijn structuur. Hier kan ik leven. Ik denk niet dat ik dat buiten kan.” De psychiaters omschreven Van Eyken op zijn proces als een psychopathische lustmoordenaar, iemand zonder emotionele diepgang, een manipulator en een narcist. “Ik ben geen psychiater en kan dus niet zeggen in welke categorie ik val. Het kan dat ik een psychopaat ben, maar ik denk het niet. Ik denk wel dat ik heel gevaarlijk ben. Toen zeker.”
Tijdens zijn bijna halve eeuw opsluiting mocht Van Eyken regelmatig proeven van een uitgaanspermissie – in mensentaal: hij mocht af en toe onder begeleiding de gevangenis voor één dag verlaten. Nu zijn de regels strenger en kan dat niet meer. “Ik vind dat echt jammer. Maar ik kan op een manier wel gelukkig zijn met wat ik heb bereikt en met welke beslissing ik heb genomen. Hoe raar dat ook klinkt.”
Hij is ook niet wereldvreemd en volgt op zijn manier wat er allemaal gebeurt buiten de gevangenismuren. “Gsm’s, iPod, iPad, googelen, Facebook … Ik ken het allemaal. Maar het is niets voor mij. Geef mij maar een gewoon schrijfmachinetje.”
Van Eyken richt zich in de aflevering van vanavond ook tot de nabestaanden van zijn slachtoffers. “Ik kan hen niet teruggeven wat ik heb ontnomen. Maar ik kan wel zorgen dat het niet meer gebeurt. Ik weet dat zij daarmee niet geholpen zijn. Ik hoop dat ze het aanvaarden.”