De Bilzenaar gaat opnieuw stemmen, maar is weinig enthousiast: ‘Waarom het allemaal zo moeilijk maken?’

“Het is een beetje Istanbul achterna”, zegt de uit Genk overgekomen Zuhal Demir (N-VA), terwijl ze met lijsttrekker Wouter Raskin en duwster Frieda Brepoels huisbezoeken afwerkt langs het Europaplein in Munsterbilzen. “Erdogan kon het ook niet hebben dat de uitslag anders uitdraaide dan hij had gewild. Dit hoor je nu dan ook vaak bij de mensen in Bilzen: wat een komedie allemaal.”

Frieda Brepoels: “Wat je ook veel hoort: ‘Ik ga zondag wel stemmen, maar ik wil er eerst wel even tegen u mijn gedacht over zeggen.’ Dan leggen wij uit dat wij dit helemaal niet wilden.” Wouter Raskin: “Je voelt het ongenoegen. De vraag is nu enkel in welke richting zich dat gaat manifesteren.”

Vandaag mogen, of liever moeten, zo’n 24.000 Bilzenaren voor de derde keer sinds 14 oktober naar de stembus. Na een klacht van zowel Groen als oud-burgemeester Johan Sauwens (CD&V) werden volgens de Raad van State bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen zoveel onregelmatigheden vastgesteld dat ze nietig dienden te worden verklaard.

Tussenin was er 26 mei, met één winnaar: Vlaams Belang. Acht maanden geleden behaalde dat in Bilzen 9 procent, goed voor 2 van de 31 zetels. De verwachting is dat de partij er onder aanvoering van kersvers Kamerlid Annick Ponthier een pak procenten bijdoet. Met als onvermijdelijke gevolg dat de kaarten, zoals dat heet, nog moeilijker gaan liggen.

De huidige, erg nipte meerderheid van burgemeester Bruno Steegen (Open Vld) was er een van Open Vld (7 zetels), N-VA (6) en sp.a (3). Blauw trekt naar de kiezer als Beter Bilzen, rood als Bilzen Bruist. De lijst van Johan Sauwens, burgemeester tot in 2012, heet Trots op Bilzen. Raak er maar eens wijs uit. Dagelijks melden zich 40 Bilzenaren in het gemeentehuis voor een volmacht. 

“Dan hadden we eens een zondag waarop we niet moesten gaan stemmen”, schampert een dame op het terras van brasserie Forum op de markt. “Veel Bilzenaren hebben zoiets van: waarom verstaat ge u niet met elkaar?”

Ronny Smets, een tafeltje verder: “Mijn eerste reactie was: nog eens gaan stemmen? Vergeet het! De kwaadheid van in het begin is nu een beetje weg, en uiteindelijk ga ik toch stemmen. Rood. Ook al vind ik dat de kandidaat met de meeste stemmen gewoon burgemeester had moeten worden, Sauwens dus. Waarom het allemaal zo moeilijk maken?”

75.000 euro

Socialisten Guy Swennen en Veerle Schoenmakers zijn op vrijdagnamiddag op stemmenjacht in de sociale woonwijk in Munsterbilzen. Hij zweet wat, zij dartelt van deur naar deur. Het is hard werken om die wankele derde zetel te consolideren. “Ik doe niks liever dan dit”, zegt zij. “Dit is mijn comfortzone. Ik werk bij het socialistisch ziekenfonds. Ik luister graag naar mensen. En ja, je voelt dat. De Bilzenaar is boos. Maar niet op ons. Ook wij hebben dit helemaal niet gewild.”

Swennen: “Ik ben jarenlang eerste schepen geweest onder Johan Sauwens. Hij verwijt ons dat we een anti-Sauwens-coalitie hebben gevormd, maar hij heeft de coalitievorming van 2012 nooit kunnen aanvaarden en heeft een negatieve campagne gevoerd. Ja, dan drijf je de anderen wel samen. Stemmen halen is één ding, kompanen vinden dat is iets anders.”

Wouter Raskin (N-VA): “Deze verkiezingen kosten 75.000 euro. De mensen horen dat en denken: wat hadden ze daar allemaal niet voor nuttigers mee kunnen doen? Ik zou schepen zijn geworden in de nieuwe coalitie, tot dat arrest van de Raad van State. 75.000 euro, daar kun je inderdaad al iets mee.”

Johan Sauwens

Johan Sauwens (68) heeft een printje meegebracht. De nietig verklaarde uitslag van 14 oktober. Hij behaalde toen 5.220 voorkeurstemmen, net niet het dubbele van burgemeester Bruno Steegen. Sauwens: “Wij waren de afgetekende winnaars. We gingen van 30 naar 33,6 procent, van tien zetels naar twaalf. De drie anderen vielen samen van meer dan 60 terug op 49 procent. Die ene beslissende zetel van sp.a was een kwestie van vijf stemmen in dat ene telbureau waarvan de uitslag anderhalf uur langer dan de rest op zich liet wachten. Anders was die zetel naar Groen gegaan, en dan was er geen meerderheid meer geweest.”

“De anderen zaten samen op restaurant in Genk al te triomferen nog voor de resultaten er waren. Met, volgens wat ik hoorde, alle gsm’s in een mandje (lacht). Ik probeerde hen die zondagnamiddag een voor een te bellen. Niemand nam op. Ze waren bezig met hun plakbandcoalitie, zoals ik ze noem.”

Volgens Sauwens zijn er via allerlei verdoken afspraken over halfweg aan een ander over te dragen mandaten maar liefst veertien verkozenen die zich op een gegeven moment schepen genoemd zullen mogen hebben. “Dat zegt iets over het onderlinge vertrouwen daar”, zucht hij. Toch is en blijft de framing dat hij in deze de slechte verliezer is. “Wat hadden wij te verliezen?”, reageert hij. “De door ons vermoede onregelmatigheden in dat ene telbureau bleken wel degelijk onregelmatigheden en ze beperkten zich niet tot dat ene telbureau.”

N-VA-kopstukken

Sauwens was in 1983 op zijn 31ste al burgemeester van Bilzen, zou dat alles bij elkaar 24 jaar lang zijn. Hij werd in 1989 de eerste Vlaamse minister van Verkeer, bedenker van De Lijn, de eerste beleidsdrager in dit land die werkelijk wat bakens wist te verzetten voor veiliger wegen. Als je Bilzen binnenrijdt, zie je overal surfvlaggen met zijn gezicht erop. Er straalt iets van het beeld af dat je het gevoel geeft dat één man, en enkel die ene man, weet wat goed is voor Bilzen.

“Het gaat niet om mijn persoontje”, zegt hij. “Ik heb die sjerp niet nodig om mijn palmares te vervolledigen. Het gaat mij om Bilzen. Als ik de kans krijg, zal ik wél de hele rit uitdoen. Tal van projecten waar het vorige college mee liep te pronken, waren initieel mijn projecten.”

Sauwens werd donderdagavond op een lijsttrekkersdebat aangewreven dat hij deze keer zelf al een voorakkoord zou hebben met Groen. Hij repliceert: “Niet waar, er is geen voorakkoord. Ik heb zondagnamiddag wel afgesproken met Johan Danen (lijsttrekker Groen, DDC). Dan zie ik die dag tenminste iemand.”

“Wat ze bij N-VA zeggen over die 75.000 euro, dat is fake news. De werkelijke kosten voor het stadsbestuur zitten enkel in koffie, broodjes en het huren van niet-gemeentelijke zalen. Volgens mij is het 15.000 euro. Deze verkiezingen hadden ook perfect kunnen samenvallen op 26 mei, maar dat wilden de anderen niet. Ze hebben bij de Raad van State de boel procedureel vertraagd, juist om mij achteraf verwijten te kunnen maken.”

Woensdag kwamen Bart De Wever en Jan Jambon mee campaignen op de markt in Bilzen, gisteren kwam naast Zuhal Demir ook Theo Francken een handje toesteken bij de huisbezoeken. Johan Sauwens: “Daaraan zie je hoe groot de paniek bij hen is. Als het Vlaams Belang wint, zal dat ten koste van hen zijn. Maar de Bilzenaar is niet dom. Die doorziet dat.”