Het Da Vinci-mysterie: is het duurste schilderij ter wereld eigenlijk een vervalsing?

Het schilderij Salvator mundi van de grootmeester Leonardo da Vinci moest eigenlijk al op 18 september onthuld worden. Maar enkele dagen voor het grote publiek kennis zou kunnen maken met het duurste schilderij ter wereld, stuurde het Louvre in Abu Dhabi een berichtje de wereld in dat het grootse kunstevenement was uitgesteld. De enige uitleg was dat “er later wel uitleg zou volgen”.

Duurste miskoop ooit

Exact vijf maanden later is die uitleg er nog altijd niet. En dus steken de wildste theorieën de kop op. Van een overdreven, en daarom mislukte, restauratie die opvallende strepen op het schilderij achterliet, tot een theorie dat de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman het schilderij kocht om daarna te laten verdwijnen.

Nóg een piste: de Da Vinci ís helemaal geen Da Vinci. Experts van het veilinghuis Christie’s meenden van wel, op basis van een link met een inventaris van de collectie van Charles I. Alleen is in een Russisch museum intussen nóg een Salvator mundi opgedoken. Van een andere schilder, maar wel ooit eigendom van diezelfde koning Charles I. Dat is duidelijk te zien aan het opschrift aan de achterkant van dat kunstwerk. Een opschrift dat nergens te vinden is op de Salvator mundi van Leonardo da Vinci.

En dus zijn er twijfels of het werk wel volledig van de hand van de grootmeester is, dan wel maar voor een heel klein deeltje. “De rest is volledig toe te schrijven aan een van de leerlingen van de Italiaanse grootmeester”, zegt onder anderen de Franse Leonardo da Vinci-expert Jacques Franck. Het kunstwerk zou daardoor de duurste miskoop in de kunstgeschiedenis zijn.

Louvre Parijs

Ondanks alle speculaties hopen ze in het Louvre in Parijs dat ze het werk alsnog deze herfst zullen exposeren op de omvangrijkste en belangrijkste tentoonstelling ooit gewijd aan Leonardo da Vinci. “We erkennen dat er mysterie hangt rond de Salvator mundi. Maar de curatoren zijn specialisten ter zake. Zij hebben het werk in 2011 gezien en waren, net als alle aanwezige specialisten, overtuigd van de echtheid. Ondanks het ontbreken van een handtekening, maar dat heeft geen enkel werk van de Italiaanse grootmeester”, klinkt het bij de Louvre-woordvoerder.

De Franse Leonardo da Vinci-expert Jacques Franck beweert echter het tegendeel. En volgens hem zijn sommige insiders van het Louvre ook niet overtuigd dat het een echte Da Vinci is. “Zij vrezen dat het museum zich compleet belachelijk zal maken als het Louvre het werk aan hem toeschrijft”, vertelt Franck.

Om te vermijden dat de plannen van de directie van het museum toch zouden doorgaan, heeft Franck een brief naar de Franse president Emmanuel Macron gestuurd. Om hem te waarschuwen dat hij de retrospectieve niet mag openen als het Louvre het werk effectief aan de grootmeester toeschrijft. “Het zou beschamend zijn als een schilderij van een leerling van Da Vinci naast La Gioconda (de Mona Lisa, nvdr.) van de grootmeester zou hangen. Een complete afgang voor een wereldvermaard kunstinstituut als het Louvre.”

Het is nu echter nog de vraag of het schilderij ooit in Parijs te zien zal zijn. Op de vraag tot bruikleen is volgens de directie van het Louvre tot nu nog geen antwoord gekomen. Wat het mysterie nog doet aanzwellen.