Oscars in #MeToo-tijden: vrouwen boven, of net niet?

"Dit zijn de all-male nominees", had actrice Natalie Portman eerder deze maand gesneerd toen ze de Golden Globe voor beste regisseur mocht uitreiken. Op 4 maart, bij de 90ste uitreiking van de Academy Awards, zal het anders zijn: tussen de vijf genomineerden in de categorie beste regie valt immers vooral de naam van Greta Gerwig op.

Gerwig leverde met het feministische Lady Bird een fel bejubeld debuut af. Ze is nog maar de vijfde vrouw die wordt genomineerd in de regie-categorie, na Lina Wertmüller (Seven Beauties, 1977), Jane Campion (The Piano, 1994), Sofia Coppola (Lost in Translation, 2004) en Kathryn Bigelow (The Hurt Locker, 2009). Die laatste was de enige die haar nominatie wist te verzilveren.

De nominatie van Gerwig is historisch gezien al opvallend, maar in tijden waarin Hollywood nog steeds wordt geplaagd door het #MeToo-schandaal en gelijkerechtenbeweging Time's Up aan aandacht wint, krijgt ze extra weerklank. Vorig jaar werd de Academy door de #OscarsSoWhite-campagne gedwongen om een inhaalbeweging te maken op het vlak van diversiteit, met belangrijke Oscars voor films als Moonlight en Fences. Gebeurt dit jaar hetzelfde op het vlak van gendergelijkheid? Naast de nominatie voor Gerwig werd ook cameravrouw Rachel Morrison genomineerd, voor de cinematografie van de Netflix-film Mudbound. Ook dat is een primeur.

Ook opvallend: James Franco grijpt naast een acteursnominatie voor zijn hoofdrol in The Disaster Artist. Ook het effect van #MeToo? In januari won hij nog een Golden Globe, maar daags nadien werd hij door verschillende vrouwen beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. The Disaster Artist werd lange tijd beschouwd als Oscar-materiaal, maar moet het met één nominatie stellen, voor beste bewerkt scenario.

Vrijgevochten vrouwenfeestje?

Toch zou het een brug te ver gaan om de Oscars als een vrijgevochten vrouwenfeestje te beschouwen. Ondanks lovende recensies en sterke box office-cijfers werd Wonder Woman, zoals te verwachten, niet genomineerd, en het al even feministische Star Wars maakt enkel in de technische categorieën kans. Steven Spielbergs The Post leek, met zijn actuele, journalistiek-feministische thema, gefundenes Fressen in tijden van Trump en Weinstein, maar werd enkel genomineerd voor beste film en beste actrice (Meryl Streep). Twee categorieën waarin de film zo goed als kansloos is, aangezien The Post daarin moet opboksen tegen favorieten Three Billboards Outside Ebbing, Missouri en The Shape of Water. 

Die laatste heeft met 13 nominaties op papier de sterkste kaarten, maar rond Three Billboards hangt veel meer buzz. De zwarte komedie van Martin McDonagh begon aan een zegerondje op de Golden Globes en zette dat door bij de Screen Actors Guild-prijzen. Die gelden als een belangrijke graadmeter voor de Oscars: zo'n 1.200 van de 6.000 SAG-leden stemmen ook in de Academy.

Er zijn natuurlijk de gebruikelijke outsiders, zoals Call Me By Your Name en Get Out, die voor een verrassing kunnen zorgen. En op papier heeft ook Dunkirk heel wat kans, maar de oorlogsfilm van Christopher Nolan kwam deze zomer uit en ligt al ver in het geheugen. Bovendien werd Dunkirk niet genomineerd in de scenario-categorieën, waardoor een Oscar voor beste film onwaarschijnlijk lijkt. 

Het lijkt dus een duel tussen Three Billboards en The Shape of Water te worden: twee films met een ongewoon sterk vrouwelijk hoofdpersonage – zowel Frances McDormand als Sally Hawkins dingen ook naar de prijs voor beste actrice – die daarom op zich al een opvallende winnaar zouden zijn. Maar het sterkste statement in #MeToo-tijden zou die Oscar voor Greta Gerwig zijn, nadat ze bij de Golden Globes schromelijk over hoofd werd gezien. Het lijdt geen twijfel dat Gerwig de steun heeft van Natalie Portman. En met haar, van de hele Time's Up-beweging.