Colombia kiest conservatieve Duque als nieuwe president

'We moeten een land worden van ondernemers', aldus de rechts-conservatieve Duque zondag in zijn overwinningsspeech. 'Het moet uit zijn met sociaal protest, werknemers en werkgevers moeten broederlijk gaan samenwerken.' De 41-jarige jurist belooft corruptie uit te roeien, en gaat keihard optreden tegen misdaad en drugshandel. 'Het is pas vrede in Colombia als het veilig is in de steden en op het platteland.'

Met de winst van Duque komt het regeringspaleis weer in handen van Centro Democrático, de partij van oud-president Álvaro Uribe (2002-2010). Duque heeft geen enkele bestuurlijke ervaring maar is door Uribe naar voren geschoven als presidentskandidaat. Uribe zal achter de schermen ongetwijfeld aan Duque's touwtjes trekken, en dat vinden de kiezers prima. Want hoewel er verschillende onderzoeken lopen tegen Uribe wegens oorlogsmisdaden, is de senator nog altijd zeer populair.

Vredesakkoord op de tocht

Duque's winst zet het toch al fragiele vredesakkoord met guerrillabeweging FARC op de tocht. 'Zonder gerechtigheid is er geen vrede', aldus Duque zondag. Het in 2016 gesloten akkoord bepaalt dat oud-guerrillero's niet naar de gevangenis hoeven als ze hun misdaden eerlijk toegeven voor een vredestribunaal. Duque wil dat in ieder geval de leiders van de guerrilla voor hun daden boeten, en twijfelt überhaupt aan het nut van een vredestribunaal.

Een van de speerpunten van het vredesverdrag zijn de beloofde landhervormingen. Kleine boeren zouden betere toegang tot land krijgen, en er zouden sociale programma's komen om het platteland te ontwikkelen. Boeren die coca en marihuana verbouwen, zouden technische hulp krijgen bij het overstappen op legale gewassen, en de regering zou tijdens die overgangsperiode geen illegale planten vernietigen.

Huidig president Juan Manuel Santos maakt weinig vaart met de hervormingen, maar met Duque komen ze helemaal op losse schroeven te staan. Hij ziet niks in kleinschalige landbouw, en wil bedrijven aantrekken om te investeren in industriële landbouw. Dat is in zijn ogen een veel betere manier om het platteland te ontwikkelen. Ook cocaboeren zullen weer keihard worden aangepakt. 'De toename van illegale gewassen vormt een bedreiging voor de vrede.'

Grote ongelijkheid

Colombia staat in de top tien van meest ongelijke landen ter wereld, twee derde van de plattelandsbevolking heeft geen toegang tot landbouwgrond. Die situatie is al zestig jaar de voedingsbodem voor linkse guerrillabewegingen, en landhervormingen waren in de vredesbesprekingen een breekpunt voor de FARC. Als Duque zijn plannen doorzet, maakt hij de voedingsbodem weer een stuk vruchtbaarder.

Ook voor de duizenden gedemobiliseerde FARC-strijders is de winst van Duque slecht nieuws. Veel van hen zijn gefrustreerd over de moeizame implementatie van het akkoord, en het afgelopen jaar hebben zo'n 1500 oud-rebellen de wapens weer opgepakt. Deze verkiezingsuitslag boort het vertrouwen van ex-guerrillero's, en hun hoop op een plek in de samenleving, verder de grond in.

In Washington is de uitslag wel met gejuich ontvangen. Santos heeft de vernietiging van coca plantages op een laag pitje gezet, onder meer om het vredesproces niet in gevaar te brengen. De cocaïne productie is daardoor tot recordhoogte gestegen, tot afgrijzen van Washington. Amerika is van oudsher de belangrijkste consument van Colombiaanse cocaïne, en de Amerikanen geloven dat drugshandel met militair geweld moet worden aangepakt. In Duque vinden ze een welwillende bondgenoot.

Ook het bedrijfsleven kon zondag rustig naar bed. Duque gaat een klassiek neoliberaal beleid voeren. Met minder staatsuitgaven en volop ruimte voor de markt. Hij wil de belastingen verlagen, en zet de deuren wagenwijd open voor buitenlandse investeerders. Duque gaat inzetten op mijnbouw, oliewinning en industriële landbouw, en hoopt daarmee de kwakkelende economie op de rails te krijgen.

Oudere aanhang

Duque dankt zijn winst aan de oudere Colombianen, onder jongeren was zijn linkse tegenstander Petro een stuk populairder. Ook kerken schaarden zich unaniem achter de conservatieve kandidaat, die belooft 'familiewaarden te beschermen'. In de gebieden die het meest hebben geleden onder de oorlog was Petro de grote winnaar, en ook in hoofdstad Bogotá behaalde de linkse econoom een riante overwinning.

De verkiezingen zijn ongekend rustig verlopen dit jaar, van het gebruikelijke geweld rond de stembureau's was geen sprake. Het was ook voor het eerst dat een linkse kandidaat het tot de tweede ronde bracht. Linkse politici zijn decennialang stelselmatig uit de weg geruimd, en het is een teken van democratische volwassenwording dat Petro het er levend vanaf heeft gebracht.

Dat was zondag ook reden voor Petro om de moed erin te houden. 'Dit is een strijd die al decennia duurt, en waar al heel veel mensen zich voor hebben opgeofferd', zei hij nadat de resultaten bekend waren. 'Ik voel me niet verslagen', aldus Petro. 'We zijn eraan gewend dat links geen macht heeft in Colombia.'