Kernafval, het non-argument in de discussie rond de kernuitstap
Manuel Sintubin is geoloog aan het departement Aard- en Omgevingswetenschappen van de KU Leuven.
Telkens als de kernuitstap ter discussie staat, duikt de kwestie van het (hoogradioactief en langlevend) kernafval op. Het zogezegd uitblijven van een oplossing voor dit type kernafval pleit volgens de tegenstanders voor een (zo snel mogelijke) kernuitstap. Vanuit zuiver technologisch-wetenschappelijk perspectief is dit een non-argument. Ook als we vandaag alle kerncentrales sluiten, is er nog altijd het kernafval. We kunnen het niet zomaar wegtoveren. Een oplossing daarvoor zal er sowieso moeten komen.
Die ligt klaar: de geologische berging. Om dit type kernafval voor meerdere honderdduizenden jaren te isoleren van de biosfeer kunnen we ons niet beroepen op een menselijk beheerde oplossing, zoals oppervlakkige opslag.
‘Indien de oplossing voor kernafval klaarligt, waarom aarzelt de regering dan om de keuze voor een geologische berging te maken?’
We kunnen amper voorspellen hoe het politieke landschap er binnen tien jaar zal uitzien, laat staan over honderd jaar. Niemand kan iets zinnigs zeggen over hoe de menselijke beschaving er binnen duizend, laat staan binnen enkele tienduizenden jaren zal uitzien, als tegen dan de mensheid nog niet is uitgestorven. Maar aardwetenschappers kunnen met een vrij hoge graad van waarschijnlijkheid scenario’s uitwerken over hoe onze diepe ondergrond gaat evolueren over de komende honderdduizenden tot miljoenen jaren.
Debat scheiden
Vandaar dat een geologische berging de enige verantwoorde oplossing is voor het kernafval, zeker als we definitief een punt wensen te zetten achter het kerntijdperk. En eenmaal een geologische bergingscontext is gekozen, speelt het volume kernafval eigenlijk geen doorslaggevende rol meer. De extra hoeveelheid kernafval bij een mogelijk uitgestelde (gedeeltelijke) kernuitstap maakt dan ook niets meer uit. Het debat over het kernafval wordt dan ook best gescheiden gehouden van het debat over de kernuitstap. Ze staan los van elkaar.
Indien de oplossing voor het kernafval klaarligt, waarom aarzelt de regering dan om de keuze voor een geologische berging te maken? Waarom blijft de ecologisch geïnspireerde oppositie zich halsstarrig verzetten tegen deze enige, maatschappelijk verantwoorde oplossing? Nu een keuze maken voor de geologische berging is geen vrijgeleide voor een verlenging van het kerntijdperk. Integendeel, het maakt deel uit van het afsluiten van het kerntijdperk.
Niet politiek, maar geologie bepaalt
Hak eindelijk de knoop door. Kies nu voor de geologische berging. Wacht niet tot na de kernuitstap. Zo kan het maatschappelijke debat in alle hevigheid losbarsten en kan er worden gewerkt aan een breed maatschappelijk draagvlak rond mogelijke, geologisch optimale, bergingssites.
En vergis u niet. Niet de politiek, maar de geologie van de ondergrond zal in eerste plaats bepalen waar een geologische berging mogelijk is. Het is dan ook niet toevallig dat in België wordt gekeken naar klei en kleigesteenten. De andere mogelijke gastgesteenten, graniet en zout, komen gewoon niet voor in de Belgische ondergrond.
'Tegen het einde van de eeuw moeten we definitief kunnen starten de laatste restanten van ons nucleair verleden te bergen.'
Tegen het einde van de eeuw moeten we definitief kunnen starten de laatste restanten van ons nucleair verleden te bergen. Laat ons dan ook niet zoals onze noorderburen de kop in het zand steken door de beslissing te nemen pas binnen honderd jaar te beslissen.
Laat ons nu kiezen voor een geologische berging van het hoogradioactief en langlevend kernafval. Het is de enige verantwoorde keuze die waarborgt dat we toekomstige generaties niet opzadelen met een zware erfenis uit het huidige kerntijdperk, waar we in 2025 een punt achter zetten.