Minister Beenders wil genderquota opleggen voor top grote ondernemingen, maar stoot meteen op verzet binnen regering

Beenders wil de gelijkheid van mannen en vrouwen in beslissingsfuncties versterken. Daarom wil hij dat de regering quota oplegt aan grote beursgenoteerde bedrijven. Die moeten voor een beter genderevenwicht aan de top zorgen.

De minister wil daarvoor een Europese richtlijn omzetten in concrete Belgische wetgeving. Welke bedrijven precies onder de categorie 'grote beursgenoteerde bedrijven' vallen, is niet duidelijk.   

Het directiecomité, waar de belangrijkste directeurs van het bedrijf in zitten, zal voor een bepaald percentage uit vrouwen moeten bestaan. Hoe groot het aandeel moet zijn, staat niet specifiek in de beleidsverklaring. Als Beenders de EU-richtlijn volgt, moet minstens 1 op de 3 leden van het directiecomité een vrouw zijn. De minister benadrukt dat hij verplicht is om die richtlijn om te zetten in Belgische wetgeving tegen 2026.

De Europese richtlijn schrijft ook voor dat er strengere regels komen voor de raden van bestuur. Daar geldt nu een quotum van 33 procent, maar dat zou opgetrokken moeten worden tot 40 procent.

Beenders wil het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen aanstellen als zogenoemd 'monitoring body' om na te gaan of de quota effectief leiden tot meer vrouwen in de top van bedrijven. 

De quota stonden niet in het regeerakkoord, maar duiken nu wel op in de beleidsverklaring over Gelijke Kansen. Daarin legt elke minister uitgebreider uit wat zijn plannen zijn.

Toch lijkt er over de quota nog geen eensgezindheid te zijn. Bij CD&V is te horen dat er nog geen beslissing over genomen is en dat het om een eigen voorstel van Beenders gaat. 

CD&V is geen voorstander van quota voor directiecomités. Ook tijdens de vorige legislatuur verzetten de christendemocraten zich tegen de maatregel. Toen legde staatssecretaris van Gelijke Kansen Marie-Colline Leroy (Ecolo) precies hetzelfde plan al op tafel. Sammy Mahdi (CD&V) noemde de maatregelen in De Tijd toen "invasief en betuttelend".

De quota kwamen er toen niet door verzet van CD&V en MR, 2 partijen die ook vandaag in de regering zitten. En ook N-VA is geen voorstander van quota. "Ik heb liever een raad van bestuur vol dames als blijkt dat zij allen de meest competente zijn van de kandidaten, dan dat we daar een minder competent persoon in moeten steken omdat die man is", zegt hun fractieleider in de Kamer Axel Ronse. "Ik vind ook dat we terughoudend moeten zijn als overheid om te zeggen aan een bedrijf door wie het bestuurd moet worden." 

Ook bij de Franstalige liberalen van MR verzetten zich. Volgens MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez was het voorstel tijdens de onderhandelingen over het federale regeerakkoord duidelijk van tafel geveegd. Ook hij vindt het geen goed idee dat de overheid zich zou bemoeien met wie een bedrijf moet leiden.

De kwestie kwam dus ook al tijdens de regeringsonderhandelingen op tafel. In het najaar was er in een gelekte onderhandelingsnota sprake van het omgekeerde van wat Beenders nu voorstelt.  In de nota stond het volgende: "We schrappen alle ingevoerde quota in overheids- en beursgenoteerde bedrijven, in de raden van bestuur, directiecomités en federale topfuncties." De passage haalde het regeerakkoord niet.

Als de regering de quota oplegt die Beenders voorstelt, zou dat een verregaande impact hebben op bedrijven die er zich aan moeten houden. Personeelswissels aan de top dringen zich dan op termijn op.

Een onderzoek in 2023 berekende dat bij de Bel20-bedrijven, de 20 belangrijkste Belgische beursgenoteerde bedrijven, gemiddeld 16 procent van de leden van het directiecomité een vrouw was.