Parijs schiet Gay Games op gang, maar waarom moeten homo's apart sporten?

Verwacht straks geen medaillestanden, uitslagen van de honderd meter in de verschillende deelnemende categorieën of berichten over recordtijden op de 4x400 meter wisselslag. De Gay Games zijn dan wel een sportevenement, de sportieve prestaties zijn er, anders dan bij de Olympische Spelen, bijzaak. 

"Je mag de Gay Games dan ook niet zien als topsport", zegt sportsocioloog Jeroen Scheerder (KU Leuven). "Het is een multisportevenement dat draait om inclusie. De boodschap is het belangrijkste. Daar kun je niet tegen zijn: diversiteit in de sport kan niet genoeg aandacht krijgen, zeker niet als je weet dat in meer dan 70 landen wereldwijd homoseksualiteit nog steeds strafbaar is en soms tot de doodstraf kan leiden."

Dat is bij ons niet het geval. En hoewel het nog steeds wachten is op de eerste homoseksuele Rode Duivel, doen de sportfederaties de jongste jaren wel inspanningen om te benadrukken dat holebi's en transgenders hun plaats hebben. De Vlaamse Sportfederatie won in 2009 de Homofolieprijs voor haar diversiteitsbeleid. De voetbalbond KBVB werkte mee aan het Europese Heroes of Football-project, en Sport Vlaanderen lanceerde twee jaar geleden de brochure Transgender in de sport als praktische leidraad voor sportclubs.

Desondanks blijven aparte sportverenigingen voor holebi's en transgenders – die standaard openstaan voor hetero's – populair. Die lokale sportclubs lijken diametraal te staan tegenover het idee dat de Gay Games uitdraagt: inclusie. Werken aparte verenigingen niet net segregatie in de hand? 

Kathleen Van Nuffel vindt de bedenking terecht. Zij is bestuurder bij het Antwerpse Active Company, een koepelorganisatie die sinds 1995 bestaat, elf sporten aanbiedt en een stabiel ledenaantal van zo'n 430 ingeschrevenen telt.

"Maar dat we zo veel leden aantrekken, toont wel aan dat er nog een noodzaak is. Sommige mensen komen naar ons omdat ze zich meer op hun gemak voelen om te sporten zonder dat ze zich – wellicht vaak onterecht – moeten afvragen of ze wel aanvaard zullen worden. Voor anderen is het een sociale activiteit onder gelijkgezinden, net zoals de vrouwengilde of een ondernemersclub dat zijn." 

Lees ook: Deze mannen sporten in een holebisportclub, "maar we tackelen even hard"

Cafévoetbal

Voor veel leden kan een gay sportclub ook net een opstap naar integratie zijn, gelooft Van Nuffel. "Het is een ontmoetingsplaats. Behalve gesport worden hier ook ervaringen gedeeld. Zeker voor wie zijn persoonlijke zoektocht nog niet voltooid heeft, kan dat een grote steun zijn. Ze leren van anderen dat ze mogen zijn wie ze zijn, in eender welke omgeving of situatie."

Cavaria, de koepelorganisatie van holebi- en transgenderverenigingen, vindt ook dat er niet meer achter gezocht moet worden. "Zie het gewoon als een van de vele verenigingen naast de officiële federaties", zegt woordvoerder Jeroen Borghs. "Zoals het cafévoetbal bestaat naast het reguliere competitievoetbal. Het is niet de bedoeling dat er aan topsport gedaan wordt."

Sportsocioloog Scheerder is minder overtuigd. Hij ziet de voordelen wel, zegt hij. "Zeker voor nichegroepen als queers of personen die zich eerder als x kwalificeren. Sport is een zeer binaire wereld: je schrijft je in als man of vrouw, er is geen tussencategorie. Ook al weten we intussen dat de werkelijkheid lang niet zo binair is." 

Maar tegelijk ga je een groep onnodig nog meer 'verbijzonderen', vreest hij. "Vooral omdat hoe je bent niets zegt over hoe je sport. Een geaardheid heeft hoegenaamd geen effect op de sportieve prestaties. En wetende welk effect sport net kan hebben op integratie, is het maar de vraag hoe wenselijk aparte clubs zijn. Ik vrees dat dit zo'n maatschappelijk vraagstuk is waar we nog geen glashelder antwoord op hebben gevonden."

Lees ook het standpunt van Bart Eeckhout: Een aparte homosportzuil oprichten is niet het beste antwoord van onze vrije en gelijke samenleving