Het succes van ‘Special K’: ketamine is de nieuwe cocaïne

Zeventien procent van de 18- tot 34-jarigen die regelmatig naar elektronische muziekevenementen gaan, gebruikte de afgelopen twaalf maanden ketamine. Dat blijkt uit de eerste resultaten van het Alama-onderzoek, een internationaal project dat het nachtleven en het alcohol- en drugsgebruik in vijf Europese landen via een online vragenlijst in kaart brengt. Ketamine verwerft daarmee een plaats naast de traditionele uitgaansdrugs cocaïne (23,5 procent), mdma/xtc (32,6 procent) en cannabis (58,7 procent).

‘Ketamine is aan een enorme opmars bezig’, zegt Tina Van Havere, drugsexperte aan de Hogeschool Gent. Zij voerde in ons land het onderzoek uit, waaraan 1.316 ondervraagden deelnamen. ‘Het is een ­fenomeen dat we al lang niet meer gezien hebben. Enkele jaren geleden was er nog amper sprake van het gebruik van ketamine.’

Special K

Ketamine is een narcosemiddel dat gebruikt wordt in ziekenhuizen en in de dierengeneeskunde als pijnstiller of verdovingsmiddel. In lagere doseringen wordt het ook gebruikt als partydrug, vaak verdeeld onder de naam ‘Special K’.

De drug, die vooral als poeder ­gesnoven wordt, is een zogenaamd dissociatief tripmiddel. De gebruiker ervaart een scheiding tussen geest en lichaam: tijdens de trip verlaat hij of zij als het ware het eigen lichaam. De prijs van ketamine bedraagt 30 à 40 euro per gram. Dat is iets minder dan de prijs van cocaïne, die rond de 50 euro per gram schommelt.

‘De stijging is verrassend, want ketamine is een onvoorspelbaar middel’, zegt Van Havere. ‘Gebruikers kunnen niet alleen een roes ervaren, maar ook een bijna-doodervaring of “K-hole”. Ook de combinatie van ­ketamine met alcohol is gevaarlijk.’

De resultaten van Hogeschool Gent komen overeen met de Belgische gegevens uit de meest recente Global Drug Survey (GDS) van 2018. In het grootste jaarlijkse drugs­onderzoek ter wereld zegt 17,1 procent van de Belgische ondervraagden dat ze de voorbije twaalf maanden ketamine gebruikten. In de GDS van 2015 was dat nog 7 procent.

Ook de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD) merkt een stijging in het gebruik van ketamine. ‘Recente cijfers hebben we niet, maar er tekent zich wel een trend af’, zegt Tom Evenepoel (VAD).

Goedkope xtc

Ketamine is voorlopig de enige van de groep nieuwe psychoactieve stoffen, ook wel NSP, designerdrugs, smartdrugs of research chemicals genoemd, die een plaats heeft verworven in het uitgaansleven. Andere producten, zoals GHB, 4FA of 2CB, breken voorlopig niet door – in het onderzoek zegt maximaal 2,5 procent van de ondervraagden zo’n product te gebruiken.

‘Een mogelijke verklaring is de alomtegenwoordigheid van xtc’, zegt onderzoekster Van Havere. ‘De pillen zijn niet alleen goedkoop in ons land (5 à 6 euro per pil), de kwaliteit is ook goed. Xtc, of mdma, is bovendien “gebruiksvriendelijk”. We leren kinderen al van kleinsaf aan om iets te slikken om ons beter te voelen.’

Het xtc-gebruik heeft de voorbije tien jaar een stijging gekend, maar is volgens de laatste onderzoeken gestabiliseerd. 32,6 procent van de ondervraagden gaf aan het afgelopen jaar mdma gebruikt te hebben.

Alcohol blijft de populairste drug: 96,4 procent van de ondervraagden heeft de voorbije twaalf maanden alcohol gedronken. In het Global Drug Survey is dat 95,4 procent.