Open Vld-lijsttrekker Philippe De Backer: “Zwaar verkeer blijft best uit de stad tijdens de spits”

Het kabinet van Philippe De Backer in de Financiëntoren in Brussel is hoog genoeg om een mooi uitzicht over onze hoofdstad te bieden. Toch verraadt de werkruimte van de staatssecretaris dat hier een Antwerpenaar huist. Tegen de muur hangt een getekende plattegrond van ’t Stad en bij het raam laten fotoboeken de mooiste kant van Antwerpen zien.

Philippe De Backer was Europarlementslid toen hij in 2016 onverwacht, voor de buitenwereld althans, staatssecretaris voor de Bestrijding van de Sociale Fraude en voor Privacy werd. En daar komt sinds een aantal maanden ook het lijsttrekkerschap voor Open Vld in Antwerpen bij. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018 moet hij het liberale schip op koers houden en, als het even kan, beter doen dan de twee zetels van vorige keer. Maar eerst is Philippe De Backer dit weekend nog gastheer van het nationaal congres van zijn partij in Antwerpen.

Congressen vragen om ronkende verklaringen. Wat mogen we verwachten?

Het congres gaat verder op onze Toekomstverklaring, die als basis dient om te kijken waar we over tien jaar staan. De Open Vld is in de eerste plaats een ideeënpartij. Op een congres zoals dat in Antwerpen willen we vooral praten en discussiëren. Dat moet uiteindelijk leiden tot een visie en congresteksten. Dat liberale gedachtegoed, waarbij individuele vrijheid en rechten en plichten een belangrijke plaats innemen, is ook belangrijk in een stad als Antwerpen.

Waar u het niet onder de markt zult hebben. Dreigen de gemeenteraadsverkie­zingen van volgend jaar niet uit te draaien op een enorme strijd tussen de N-VA en het Samen van Groen en sp.a?

Daar ben ik het niet mee eens. We dreigen in een polariserende stad terecht te komen en dat is niet goed. Mensen zijn daar niet langer meer van gediend. Als je met een duidelijk programma en goede oplossingen voor echte problemen komt, kun je kiezers overtuigen. Sommige zaken vragen gewoon een pragmatische aanpak. Ik heb een wetenschappelijke achtergrond (De Backer haalde een doctoraat in de biotechnologie, red.). Dat zorgt ervoor dat ik vaak praktisch denk en op zoek ga naar de best mogelijke manier om zaken aan te passen. In de vele gesprekken die ik met Antwerpenaren heb, merk ik dat dit geapprecieerd wordt.

Toch zult u met landelijke kopstukken in de arena moeten. Dat is toch geen voordeel?

Ik ga uit van onze eigen sterkte en Open Vld heeft echt wel een goed verhaal. Claude Marinower op onderwijs is onze enige schepen in Antwerpen, maar hij is erin geslaagd om een aantal moeilijke dossiers op te lossen. Ik herinner me nog de angst dat niet iedere leerling een plek op school zou hebben. Wel, Claude heeft dat tekort aan plaatsen aangepakt en op het einde van de rit is er voor iedereen een plekje. Dat heeft hij niet gedaan met grote verkla­ringen. Wel met een pragmatische aanpak. Dat ontgaat mensen echt niet.

Het valt me op dat andere partijen soms te veel met zichzelf bezig zijn. Groen en sp.a gaan vooral samen naar de kiezer om hun eigen vel te redden. Samen tegen De Wever, in plaats van Samen voor Antwerpen. En de CD&V moet Kris Peeters naar Antwerpen laten verhuizen. Die beslissing is toch ook voor een flink deel ingegeven door lijfsbehoud en minder in het belang van Antwerpen. Ik ga de lijst van mijn partij trekken in de stad waar ik al jaren woon, die ik zeer goed ken en waar ik enorm van houd. Ik ben hier thuis.

Wat wordt het belangrijkste thema van de verkiezingen in Antwerpen? Met onder meer mobiliteit en samenleven liggen er al twee belangrijke te wachten.

Dat klopt, en er zijn nog wel een paar andere thema’s ook. Mobiliteit is nu zeer actueel. Daar zullen we vooral aan onze infrastructuur moeten werken. Niet alleen voor het autoverkeer, maar ook voor fietsers. Ons openbaar domein moet beter uitgerust zijn voor de manier waarop mensen zich verplaatsen.

Heel concreet: hoe kunt u ervoor zorgen dat dodelijke fietsongevallen zoals die van enkele weken geleden worden vermeden?

Je kunt nooit iets volledig uitsluiten. Dodelijke verkeersongevallen helaas ook niet. Maar door een aantal maatregelen te nemen kun je als overheid het risico wel doen afnemen. Ik ben voorstander van een slimme kilometerheffing voor vrachtwagens tijdens piekuren in stadskernen. Op momenten dat er veel verkeer op de weg is of dat scholen beginnen of eindigen, is het beter dat het zwaar verkeer uit de buurt blijft. Door een dergelijke kilometerheffing stimuleer je bedrijven om zich anders te organiseren en rekening te houden met de drukte van het verkeer. Veel bedrijven doen dat al en met deze maatregel zet je anderen aan om erover na te denken. Ik ben geen voorstander van een verbod op vrachtwagens in stadskernen. Ook niet op bepaalde uren. Waarom moet je mensen straffen als het ook op een andere manier kan?

Intussen zit ook het openbaar vervoer aan zijn limiet. Vooral de trams zitten overvol en steeds meer reizigers klagen over de dienstverlening en efficiëntie van De Lijn.

Het openbaar vervoer kan alleen efficiënter worden als het regionaal wordt gestuurd. Open Vld pleit al langer voor regionale vervoersregio’s waarbij, in het geval van Antwerpen, de stedelijke overheid mee bepaalt hoe het openbaar vervoer georganiseerd wordt. In een aantal andere landen gebeurt dat al en zien we dat het een stuk beter functioneert. In Amsterdam en Rotterdam, twee steden die ik in het kader van openbaar vervoer heb bezocht, is dat alvast het geval. Het aanbod van trams en bussen wordt daar veel sneller aangepast aan de behoeften van de reizigers. Dat zorgt ervoor dat er op de drukke lijnen meer trams of bussen rijden en dat de verbindingen een stuk efficiënter zijn. En dat heeft voor een groot deel te maken met het feit dat je in die steden als bestuur mee bepaalt op welke manier en waar er in het openbaar vervoer wordt geïnvesteerd.

Wat zou u in Antwerpen veranderen als u in een dergelijke regionale vervoersregio zou zitten?

Als we nu eens beginnen met de aanleg van een Singellijn. Een tram die langsheen de stad rijdt en op verschillende verkeersknooppunten halt houdt. Daar kunnen mensen vervolgens overstappen op een andere bestaande tram of bus die hen verder de stad in of uit brengt. Ook dat is een systeem dat in sommige andere steden al wordt toegepast en bijzonder effectief blijkt. In Parijs bijvoorbeeld wordt nu een metrolijn rond de stad gelegd. Als die klaar is, zal dat een enorme tijdswinst betekenen voor de reizigers. Waar die Singellijn in Antwerpen moet komen, is op dit moment niet de belangrijkste vraag. Je zou kunnen zeggen op de Singel. Maar dat is tegenwoordig al lang niet meer de rand van de stad.

Even terug naar het onderwijs. Antwerpen kent een groot aantal jongeren die de school

verlaten zonder diploma. Hoe gaat u dat probleem aanpakken?

Om en bij de 20% van de jongeren zit in die situatie. Velen van hen vinden moeilijk of geen werk, terwijl er in sommige sectoren een zeer grote vraag is naar personeel. Dat is een enorme contradictie. Om te beginnen, moeten universiteiten en hogescholen actief op zoek gaan naar talent in de middelbare scholen. Het volstaat niet om te wachten tot jongeren zich komen inschrijven.

Hoe moet dat dan gebeuren?

Door talentscouts in te zetten bijvoorbeeld. Een jongere die in Wilrijk woont, maakt nog altijd tien keer meer kans om verder te studeren dan een leeftijdsgenoot die in de Seefhoek woont. Dat is niet logisch, want het is uitgesloten dat er in de Seefhoek geen talentvolle jongeren wonen. Of zij doorstromen naar het hoger onderwijs, is vaak afhankelijk van een leerkracht of familieleden. Als die hen niet steunen, lukt het hen vaak niet om hogere studies te volgen.

Daarom moeten niet alleen universiteiten en hogescholen, maar ook de VDAB actief op zoek gaan naar talent. De VDAB doet dit al, maar het kan nog beter. Door ­jongeren op te zoeken, kun je hen beter begeleiden. Of je test hen om te zien waar hun kwaliteiten liggen. Op die manier is de kans veel groter dat zo’n jongere blijft studeren en met een diploma de schoolpoort dichtslaat. Goed onderwijs is essentieel en een basisvoorwaarde voor een samenleving waar iedereen gelijke kansen krijgt. Ongeacht zijn of haar afkomst.

Antwerpen is een enorm diverse stad en dat zal alleen nog maar toenemen. Denkt u dat dit voor samenlevingsproblemen blijft zorgen?

We moeten stoppen met mensen in groepen onder te verdelen, en iedereen als een individu zien. Als we als maatschappij een aantal afspraken maken waar iedereen zich aan houdt, mag dat geen probleem zijn. Verder kan iedereen blijven wat hij of zij is.

Wat zijn die afspraken?

Respect tonen voor elkaars eigendommen en daar ook van afblijven. En een neutrale overheid. Die moet voor iedereen herkenbaar zijn en ten dienste staan van elke Antwerpenaar. Hoe mensen verder hun eigen leven invullen, is hun zaak.

Daarmee bedoelt u dat een hoofddoek in een publieke functie onbespreekbaar blijft?

Niet alleen een hoofddoek, maar elke politieke of levensbeschouwelijke uiting. Dat hoort niet thuis in een publieke functie.

Omdat veel burgers daar nog niet klaar voor zijn?

Neen, omdat dit een duidelijk en liberaal principe is. In een complexe diverse maatschappij, waar zeer uiteenlopende levensovertuigingen samenleven, is er nood aan duidelijke afspraken. In de meeste sporten is er ook een scheidsrechter, een neutrale persoon met gezag. Die rol van scheidsrechter in de samenleving is er voor de overheid. Daarom moet ze volledig neutraal zijn, om ervoor te zorgen dat iedereen fair en onbevooroordeeld behandeld wordt. We gaan religie niet opnieuw introduceren in publieke gebouwen. Dat is voor mij een kwestie van wederzijds respect. We hebben ervoor gevochten om de kruisbeelden uit onze rechtszalen en stadhuizen te weren. Iemand met een beeltenis van Mohammed op zijn T-shirt accepteren we daar ook niet. Dat betekent niet dat ik geen respect heb voor de religieuze achtergrond van mensen. Als een liberale vrouw met een hoofddoek op mijn lijst wil staan, is ze van harte welkom. Net als een liberale man met een keppel op.