Klassieke flitspaal is een afgelopen verhaal

Het was met een valse start dat op 17 december 1997 de eerste flitspaal in Vlaanderen werd ingehuldigd. Die kwam er op het kruispunt van de A12-Boomsesteenweg en Cleydallaan, maar deed het niet meteen. Een week later was er evenwel al sprake van zo’n 120 roodrijders en snelheidsduivels.

Sterke daling

Meer dan twintig jaar en talloze (geslaagde) sabotagepogingen later zijn flitspalen gemeengoed. Maar ze zijn op hun retour. Was er in 2013 nog sprake van 1.455 stuks langs Vlaamse gewest- en snelwegen, dan is dat aantal vandaag met 12% afgenomen tot 1.281. Het merendeel (1.013) zijn roodlichtcamera’s die aan kruispunten roodrijders en snelheidsovertreders klissen. 268 camera’s meten alleen de snelheid, op trajecten tussen kruispunten en langs snelwegen.

Dat aantal zal niet meer stijgen. “Er is gekozen om meer in te zetten op trajectcontrole”, zegt Veva Daniëls, woordvoerster van het Agentschap Wegen en Verkeer. “Burgers beschouwen ze als rechtvaardiger. Ze worden niet meer ‘gepakt’ door een momentopname. Trajectcontroles zijn ook efficiënter voor de verkeersveiligheid. Je controleert de snelheid over een langere afstand in plaats van op één locatie. Klassieke flitspalen worden niet meer aangekocht, behalve dan om een bestaande paal te vervangen.”

De nieuwe ANPR-camera’s zijn een pak performanter. Naast trajectcontroles kunnen ze bijvoorbeeld ook ingezet worden tegen bestuurders die foutievelijk voorbijsteken, zoals het geval is in de Waaslandtunnel. Ook wie een wijk inrijdt waar hij niet mag zijn, riskeert door ANPR’s een bon.

Kangoeroe-effect

Verkeerswetenschapper Tom Brijs (UHasselt) benadrukt dat de flitspaal absoluut zijn nut heeft gehad. “Veel aanrijdingen op kruispunten gebeuren in de flank, aan hoge snelheid. Dankzij de flitspalen zijn die afgenomen. Ze hebben het aantal gewonden en doden doen dalen. Maar ze veroorzaakten wel het zogenoemde kangoeroe-effect: mensen remmen af aan zo’n paal en trekken vervolgens weer op. Dat kan de verkeersstroom verstoren en zorgde ook voor een lichte stijging van de kop-staartaanrijdingen, die doorgaans minder ernstig zijn.”

Onrechtvaardig

“De klassieke flitspaal is inderdaad een afgelopen verhaal, behalve dan op heel specifieke locaties”, zegt Brijs. “Het beleid gaat meer richting de trajectcontroles. Vlaanderen wil er per jaar tientallen bij.”

Het draagvlak voor trajectcontrole is groter, zegt Brijs. “Mensen vinden het vaak onrechtvaardig als ze geflitst worden op één locatie. De snelheid is nu standaard 70 km/u, maar heel wat wegen zijn aangelegd om 90 km/u op te rijden. Mensen vergissen zich dus wel eens. Trajectcontrole wordt daarom als veel rechtvaardiger aangevoeld. Je ziet bovendien dat de snelheid na een trajectcontrole lager blijft. Misschien omdat mensen niet altijd zeker weten of de controle al achter de rug is, maar ook omdat hun gedrag wijzigt. Je heb voor een deel de lagere snelheid al geaccepteerd.”