Direct naar artikelinhoud
Roland GarrosBertens als favoriet in Parijs

In de schijnwerpers als een van de besten op gravel: ‘Maar ik speel het liefste op baan 6’

Vorig jaar overwoog Kiki Bertens nog te stoppen met tennis, omdat de faalangst haar wurgde. Nu behoort ze op Roland Garros tot de titelkandidaten. 

Beeld EPA

Op baan 16 van Roland Garros zijn enkele toeschouwers in de brandende zon in slaap gedommeld als Kiki Bertens traint met haar vriend en sparringpartner Remko de Rijke en coach Raemon Sluiter. Bertens houdt van de luwte. Typerend is de anekdote over haar bezoek aan Roland Garros als meisje van negen jaar. Elk kind zou zeggen: ‘Wow, hier wil ik ooit tennissen.’ De reactie van Bertens: ‘Ik later op Roland Garros? Mij niet gezien, veel te groot.’

Dat gevoel heeft ze nog steeds. ‘Ik hoef niet in een groot stadion te spelen, doe mij maar een baantje voor twintig toeschouwers.’ Maar juist op Roland Garros kan Bertens zich sinds haar halve finale in 2016 niet meer verschuilen. Ze behaalde in april in Charleston haar vijfde toernooizege en speelde deze maand bij het graveltoernooi in Madrid haar grootste finale.

De Women’s Tennis Association (WTA) zette de 26-jarige Bertens op de lijst van beste gravelspelers op 2, achter Simona Halep, de nummer 1 van de wereld. Laat Bertens het maar niet horen, in 2017 bezweek ze onder de druk en verloor ze op Roland Garros al in de tweede ronde.

Die uitschakeling zette de toon voor een moeizaam seizoen, waarin ze zichzelf kwijtraakte. Bertens: ‘Ik keek vorig jaar als een berg op tegen Roland Garros. Ik had het idee dat alles minder dan een halve finale een teleurstelling was. Was ik op een toernooi als eerste geplaatst? Voelde een nederlaag in de kwartfinales als een afgang. Ik was te veel bezig met het resultaat.’

Coach Raemon Sluiter omschrijft zichzelf dit seizoen als de ‘hulplijn’, die Bertens kan inschakelen. ‘Luister ik naar wat zij voelt, dan kan ik reageren.’ Vorig jaar voelde hij zich geregeld de ‘ambulance’ die met gillende sirenes de baan opscheurde. Zodra het seintje kwam, wist Sluiter genoeg. Paniek in de tent, chaos en onrust in het hoofd van zijn pupil. Tranen uit onmacht en frustratie. Het was voor allebei om gek van te worden.

Het wurgkoord

De faalangst was een wurgkoord geworden. zoals vorig jaar in Seoel toen Bertens van haar landgenote Richel Hogenkamp verloor. En vooral van zichzelf. Sluiter: ‘We moeten de toeschouwers van die partij nog even het geld voor hun tickets teruggeven.’ Bertens: ‘Het was echt shocking hoe ik me daar gedroeg.’

Sluiter: ‘Die wedstrijd was extra beladen, Nederlanders tegen elkaar en Kiki moest vanwege haar status natuurlijk winnen. Ik gun Richel de hele wereld. Maar het mag geen excuus zijn.’ Bertens vult aan: ‘Voor deze performance. Het was alleen maar negativisme, ik kwam er niet meer uit.’

Sluiter: ‘In november in Luxemburg kwam Kiki boos naar me toe en zei: volgens mijn vriend maak ik een overspannen indruk. Antwoordde ik: als we in de Dikke van Dale de definitie van overspannen opzoeken, komen we toch aardig in de buurt van jouw gemoedstoestand.’

Bertens: ‘Ik handelde in paniek. Ik weet het niet meer, zeg jij het maar Raemon. Zo verliepen onze gesprekken.’

Sluiter: ‘Ondanks de goede resultaten had ik vorig jaar het gevoel dat ik als trainer had gefaald. Als Kiki snikkend op haar kamer zat, schoot ik ook vol. Ik was geen haar beter dan zij, we reageren hetzelfde. Nu belt Kiki soms nog het alarmnummer als ze me nodig heeft. Maar ze is vooral de prof, die alle touwtjes in handen heeft.

Beeld EPA

‘Ik kan me best voorstellen dat mensen dachten: wat zeiken die twee nou? Verdient dat meisje 1 miljoen dollar in een seizoen, loopt ze te klagen over het vele reizen en hoe zwaar die partijen wel niet waren. En toch dacht Kiki er serieus over na om dat mooie leven op te geven en ermee te stoppen.’

Bertens: ‘Als ik rond september had moeten kiezen, was ik gestopt. De laatste maanden van het seizoen waren echt een hel. Ik wilde niet meer. Ik had geen enkel plezier meer in tennis, terwijl ik me met Johanna Larsson nog had geplaatst voor de WTA Finals in het dubbelspel.

‘Ik heb er met Raemon nog een flinke ruzie over gehad. We reden vanuit Luxemburg terug naar Nederland en we stonden rond 1 uur ’s nachts voor mijn huis in Breda. Zegt Raemon: wanneer gaan we trainen? We moesten immers een week later naar Singapore. Ik antwoordde: ik kijk wel even. Werd Rae helemaal gek.’

Sluiter: ‘Even kijken? We hebben ons de tyfus gewerkt om de Finals te halen in het dubbelspel. En dan haal jij het in je kop om pas in Singapore de draad weer op te pakken? Ik begreep het niet. Stonden we daar in het holst van de nacht tegen elkaar te schreeuwen. Die meiden deden het met een finaleplaats geweldig in Singapore. Maar ik zei tegen Kiki: ik ga zo niet door. En jij moet ook nadenken of je op deze manier verder wil. Ze zat zo met zichzelf in de knoop.’

De zelfreflectie

Bertens: ‘Ik dacht eerst dat ik niks kon veranderen. Het is verleidelijk om te zeggen: zo ben ik nu eenmaal. Maar dan kom je niet verder. Ik had ook kunnen stoppen en een relaxed leven kunnen leiden. Ook toen vroeg ik me af wat anderen daarvan dachten. Heb ik dan niet gefaald? Ik moest voor mezelf uitvinden hoe ik wel met plezier kon tennissen. Na de WTA Finals in Singapore heb ik in een schriftje alle punten opgeschreven die anders moesten. Weg met de druk en minder stress was het motto.’

Sluiter: ‘Ik was nog even bang dat haar vriend het schriftje had volgeschreven.’ Bertens: ‘Hij zei: je moet het Raemon vertellen. Ik had aan twee pagina’s genoeg.’

De spanning is nooit ver weg. Vorig jaar vertelde Bertens aan de Volkskrant dat ze als junior voor elke partij moest overgeven. ‘Soms komt die angst terug, zoals in de finale in Madrid tegen Kvitova. Raakte ik even onrustig door één wereldbal van Kvitova. Het blijft balanceren op een dun koord.’

Sluiter: ‘Elke dag de dingen zo goed mogelijk doen is nu ons doel. Als het tegenzat, werd Kiki zo boos en gefrustreerd dat ze in paniek raakte en er niets van kon leren. Het huis staat in de fik, je weet waar de uitgang is. Maar je bent zo de kluts kwijt dat je niet weet waar je heen moet. Die houding hebben we bij Kiki vaak genoeg gezien. Dit jaar is Kiki het alleen tegen Serena en Venus Williams even kwijt geweest. Maar dan noem je ook een paar namen.’

Beeld AFP

Bertens: ‘Vorig jaar had ik na zulke nederlagen tegen Serena en Venus Williams twee dagen niet willen trainen. Er zelfs niet over willen praten. Nu zeg ik: ik heb mijn kansen gehad. Haal er dingen uit om het volgende keer beter te doen.’ Sluiter: ‘Nu kunnen we de pijnpunten uit zo’n partij analyseren. Is die kutperiode toch ergens goed voor geweest.’

En dus pinkten ze allebei een traantje weg op het centre court van Caja Magica in Madrid, waar Bertens na zeges op onder anderen Wozniacki, Sjarapova en Garcia de finale verloor van Petra Kvitova. Het was een bevestiging dat de nieuwe werkwijze effect had.

Sluiter: ‘Kiki begon het seizoen met een verschrikkelijk pak slaag in Brisbane. Hadden we vijf, zes weken keihard getraind, werd ze toch geveegd door Konjuh. Iedereen dacht: die hebben hard gewerkt in de voorbereiding. Kwamen de berichten op de sociale media over Kiki: jij hebt het er wel van genomen op Bali?’ Bertens: ‘Ik kon er om lachen. Ik werd van de baan geblazen, maar ik pakte wel meteen de dubbeltitel in Brisbane.’

Bertens doet nu aan yoga, voor de lenigheid van lichaam en geest. ‘Die oefeningen maken me soepeler in de heupen en de schouders. Ik word er zoveel losser van en beweeg beter, zeker bij de korte ballen. Rae zegt wel eens: zonder die yoga had je er nu een jaar uitgelegen.’ Sluiter: ‘Dropshotjes op de forehandkant haalt ze nu ook.’ En lachend: ‘Kiki is nog geen Djokovic. Maar ze glijdt beter en kan ook met een sliceforehand in de rally blijven.’

Bertens: ‘Yoga gaf me ook innerlijke rust. Je bent alleen bezig met het controleren van je ademhaling, het helpt me om angst en stress te bedwingen.’

Bertens speelt in de eerste ronde op Roland Garros tegen de Wit-Russin Aryna Sabalenka ongetwijfeld op een bijbaan. Sluiter: ‘Kiki hoeft geen cabaretière te zijn in een volle zaal. Ze moest wel accepteren dat je soms ook voor bijna 10 duizend mensen tennist.’

Maar als ze mag kiezen? Bertens, lachend: ‘De finale van Roland Garros op baan 6? Graag, ik ben voor!’