Rusland maakt zich sterk dat het sinds begin 2024 zo'n 547 vierkante kilometer Oekraïens grondgebied heeft veroverd. Daarnaast zou het Oekraïense leger volgens de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe dit jaar al meer dan 111.000 manschappen hebben verloren, en meer dan 21.000 voertuigen en andere militaire uitrusting. Dat zei Sjojgoe op een vergadering met hooggeplaatste militairen. Volgens de minister waren de Oekraïense verliezen vooral in april bijzonder hoog. Toen zouden er dagelijks meer dan Oekraïense 1.000 soldaten zijn gedood of ernstig gewond geraakt. Zijn beweringen kunnen niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Oekraïne heeft al een hele tijd moeite om stand te houden, onder meer als gevolg van vertragingen van westerse wapenleveringen en een tekort aan strijdkrachten. Sinds zes maanden wint Rusland weer terrein, vooral in de oostelijke Oekraïense regio Donetsk.

De Europese Unie veroordeelt de cyberaanvallen van de "door Rusland gecontroleerde" groep APT28 in Duitsland en Tsjechië en zal "het volledige spectrum aan maatregelen" aanwenden "om het kwaadaardige gedrag van Rusland in cyberspace te voorkomen, af te schrikken en te beantwoorden". Dat zegt EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell in een verklaring namens de 27 lidstaten.

Vrijdag maakte de Duitse regering bekend dat ze APT-28 verantwoordelijk houdt voor een cyberaanval die de sociaaldemocratische partij SPD vorig jaar trof. Die groep wordt volgens de Duitsers aangestuurd door de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Berlijn riep prompt de zaakgelastigde van de Russische ambassade op het matje. Ook Tsjechië deelde mee dat zijn instellingen getroffen werden door deze cyberaanval.

"Deze kwaadaardige cybercampagne toont Rusland's doorlopend patroon van kwaadaardig gedrag in cyberspace, door democratische instellingen, overheidsinstanties en leveranciers van essentiële infrastructuur in de EU en daarbuiten te viseren", reageert Borrell. De EU zal dit gedrag "niet tolereren", aldus Borrell.

Hij wijst er ook op dat APT-28 in het verleden herhaaldelijk door Rusland is ingezet om cyberaanvallen uit te voeren tegen de EU, de lidstaten en internationale partners als Oekraïne. In de EU zouden onder meer Polen, Litouwen, Slovakije en Zweden getroffen zijn. De EU vaardigde in 2020 al sancties uit tegen individuen en instanties die verantwoordelijk werden geacht voor een aanval van APT-28 op het Duitse parlement in 2015.

De Duitse regering houdt een eenheid van de Russische militaire inlichtingendienst GRU verantwoordelijk voor een cyberaanval op de sociaaldemocratische partij SPD in januari vorig jaar. "Aan de staat gelieerde Russische hackers hebben Duitsland aangevallen", zegt minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock vrijdag in Adelaide, tijdens een bezoek aan Australië.

De SPD maakte in juni 2023 bekend dat e-mailaccounts van het SPD-partijbestuur het doelwit waren geweest van een cyberaanval. Mogelijk valt de aanval terug te leiden tot een veiligheidslek bij softwarebedrijf Microsoft dat op dat moment nog niet bekend was, zei de SPD toen. 

Baerbock zegt nu dat het onderzoek, onder bevoegdheid van Buitenlandse Zaken, afgerond is. "We kunnen de aanval van vorig jaar eenduidig toeschrijven aan de groep APT28, die aangestuurd wordt door GRU", zei de minister. "Het is totaal onaanvaardbaar en zal niet zonder gevolgen blijven." Even later werd de zaakgelastigde van de Russische ambassade op het matje geroepen. 

Sinds Rusland zijn buurland Oekraïne binnengevallen is in februari 2022 zijn ongeveer 150.000 Russische soldaten gedood. Dat zegt de Franse minister van Buitenlandse Zaken Stéphane Séjourné vrijdag in een interview met de Europese editie van de Russische krant Novaya Gazeta.

"De militaire nederlaag van Rusland is er al. We schatten de Russische militaire verliezen op 500.000, waaronder 150.000 doden", aldus minister Séjourné. Die schatting ligt lager dan die van de Oekraïense president Volodimir Zelenski, die in februari zei dat 180.000 Russische soldaten waren omgekomen in twee jaar oorlog. 

In april schatte het Verenigd Koninkrijk dat ongeveer 450.000 Russische soldaten waren gewond of gedood. Moskou geeft dan weer geen informatie over het aantal gewonden en doden onder zijn gelederen. 

Het Russische ministerie van Defensie heeft vrijdag verklaard dat de luchtafweersystemen zes Oekraïense drones hebben vernietigd. Vijf ervan zouden zijn neergehaald in de Belgorod-regio, grenzend aan Oekraïne, en één boven de Krim. Er werd niet meegedeeld of de drones schade hebben aangericht.

De schadelijke politieke invloed van het Kremlin heeft zelfs gevolgen voor de persvrijheid in de Europese Unie. Dat stelt Reporters Zonder Grenzen (RZG) vrijdag bij de publicatie van de wereldwijde persvrijheidindex.

"De Russische staat zet zijn kruistocht tegen onafhankelijke journalistiek voort, terwijl meer dan 1.500 journalisten naar het buitenland zijn gevlucht sinds de start van de invasie in Oekraïne", klinkt het. 

Op de ranglijst van persvrijheid is Rusland wel twee plaatsen gestegen (van 164 naar 162), "maar dat is voornamelijk te wijten aan de achteruitgang van andere landen". RZG hekelt onder meer de willekeurige arrestaties en opsluitingen van journalisten in Rusland. 

Het Witte Huis geeft aan "erg bezorgd" te zijn over een Russisch geïnspireerd wetsvoorstel in Georgië. Dat dreigt ngo's en media die meer dan een vijfde van hun middelen uit het buitenland ontvangen te labelen als “organisaties die de belangen van een buitenlandse macht nastreven”. De Verenigde Staten vrezen dat de wet "de vrije meningsuiting en dissidentie zou beknotten", zegt woordvoerder voor nationale veiligheid John Kirby. 

De Amerikanen lieten gisteren al hun ongenoegen over de wet blijken, die "als doel heeft kritische stemmen het zwijgen op te leggen en het levendige Georgische middenveld te vernielen". Het wetsvoorstel, dat sterk lijkt op een Russische wet, zou de Georgiërs wegduwen van hun pad naar Europees-Atlantische integratie, en dus een EU- of Navo-lidmaatschap minder waarschijnlijk maken. Georgië is Europees kandidaat-lidstaat en heeft de belofte gekregen dat het op termijn ook Navo-lid mag worden. 

China zal de "nodige maatregelen" nemen om de belangen van zijn bedrijven te verdedigen na de aankondiging door de VS dat er sancties komen tegen ondernemingen uit China en andere landen die Rusland helpen aan wapens te komen voor zijn oorlog in Oekraïne. Dat heeft een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken laten weten.

"China roept de VS op te stoppen met China te denigreren en te onderdrukken en op te houden met het opleggen van illegale en unilaterale sancties", luidt het. "China zal alle noodzakelijke maatregelen nemen om de wettelijke rechten en belangen van Chinese bedrijven resoluut te verdedigen."

Het Amerikaanse ministerie van Financiën kondigde de sancties woensdag aan. Bijna 300 entiteiten in Rusland, China en andere landen die de Russische oorlogsinspanningen zouden ondersteunen, worden in het vizier genomen. Daarbij ook het in Ukkel gevestigde Groupe D'Investissement Financier (GIF).

Peking wees er donderdag nogmaals op dat China "noch aan de oorsprong ligt van noch betrokken partij is bij" de crisis in Oekraïne. Het land heeft het recht om "normale" commerciële relaties met alle landen te ontwikkelen, inbegrepen Rusland, klinkt het.

Het Georgische wetsvoorstel over organisaties "onder buitenlandse invloed" zou de Europese integratie van Georgië onder druk kunnen zetten, maar volgens Gert Jan Koopman, EU-verantwoordelijke voor uitbreidingsonderhandelingen, is het nog niet te laat. Op X laat hij weten dat er voor de Georgiërs "nog tijd is om vooruitgang te boeken in hun EU-traject". 

Volgens Koopman moet het wetsvoorstel, dat een variant is van een Russische wet, dan wel "aangepakt worden". De EU heeft de voorlopige goedkeuring van het wetsontwerp eerder vandaag sterk veroordeeld. 

Rusland verscheept in stilte geraffineerde aardolie naar Noord-Korea op een niveau dat in strijd lijkt te zijn met de mandaten van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, zei een Amerikaanse functionaris op donderdag.
De onthulling kwam op de eerste dag nadat een deskundigenpanel van de V.N. dat toezicht houdt op de naleving van al lang bestaande sancties van de V.N. tegen Noord-Korea vanwege zijn kernwapen- en raketprogramma's werd opgeheven na een Russisch veto. "Terwijl Moskou zijn veto uitsprak over de verlenging van het mandaat van het panel, verscheepte Rusland geraffineerde aardolie vanuit de haven van Vostochny naar de Democratische Volksrepubliek Korea (Noord-Korea). De Russische verschepingen hebben de import van Noord-Korea al boven het jaarlijkse maximum van 500 vaten gebracht dat door de VN-Veiligheidsraad is opgelegd", vertelde de Amerikaanse functionaris aan Reuters op voorwaarde van anonimiteit.

Het Russische ministerie van Defensie meldt op Telegram dat Russische troepen vandaag de controle hebben verworven over een dorp in het oosten van het land. Het zou gaan om Berdychi, gelegen in de oblast Donetsk. De claim kon nog niet onafhankelijk geverifieerd worden. 

Het Zwitserse Luzern zal op 15 en 16 juni het toneel zijn van vredesgesprekken over Oekraïne. De Zwitserse regering nodigde meer dan 160 delegaties uit, maar Rusland maakt daar geen deel van uit. Volgens Zwitserland heeft Moskou meermaals laten verstaan niet te willen deelnemen. 
 
De regering betreurt de Russische afwezigheid. "Zwitserland is ervan overtuigd dat Rusland in het proces betrokken moet worden", stond in een officieel statement. De Oekraïense regering denkt daar anders over. "We weten dat het geen zin heeft Rusland aan tafel te hebben als je niet kan garanderen dat het ter goeder trouw is", zei de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba. 

Rusland meldt de inname van een dorp in het oosten van Oekraïne. Het Russische ministerie van Defensie zegt de plaats Berdytsji "volledig te hebben bevrijd".

Het Oekraïense leger maakte afgelopen weekend bekend dat het zich had teruggetrokken uit Berdytsji en twee andere dorpen aan het oostelijke front. Het hoofd van de Oekraïense strijdkrachten, Oleksandr Syrsky, schreef op sociale media dat verder naar het westen nieuwe posities zijn ingenomen.

Russische troepen zijn bezig aan een opmars sinds ze dit jaar het Oekraïense bolwerk Avdiivka in handen kregen. Die stad bevindt zich op zo'n 12 kilometer van Berdytsji. Rusland profiteert van tekorten aan munitie en mankracht aan Oekraïense zijde.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft westerse bondgenoten opgeroepen haast te maken met wapenleveringen. De Verenigde Staten hebben na maanden politiek gehakketak een groot steunpakket goedgekeurd, maar Oekraïense militairen die de strategisch belangrijke plaats Tsjasiv Jar verdedigen zeiden deze week dat ze nog wachten op nieuwe munitie. 

Het Kremlin heeft donderdag de beschuldigingen van de Verenigde Staten verworpen dat Rusland irriterende gassen zou hebben gebruikt tegen Oekraïense troepen, in strijd met het Verdrag Chemische Wapens (CWC).

"Zoals altijd lijken de beschuldigingen volledig ongegrond", zei Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov tegen verslaggevers. Hij verzekerde hen dat Moskou "zijn verplichtingen onder het internationaal recht" op dat gebied nakomt.

In een woensdag gepubliceerde verklaring beschuldigde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken Moskou van het gebruik van een "chemisch wapen", namelijk chloorpicrine, tegen Oekraïense troepen. Dat is in strijd met het CWC, dat door Rusland is ondertekend en geratificeerd.

Chloorpicrine werd in de Eerste Wereldoorlog veel gebruikt als verstikkend gas. Volgens de Amerikaanse Centra voor Ziektebestrijding en -Preventie (CDC) is het een chemisch middel dat de luchtwegen beschadigt en ernstige huid- en oogirritatie kan veroorzaken.

Rusland heeft verklaard dat het niet langer beschikt over een militair chemisch arsenaal, maar het land staat onder druk voor meer transparantie over het gebruik van giftige wapens waarvan het wordt beschuldigd. 

"Russische strijdkrachten lijken sinds begin december 2023 minstens vijftien Oekraïense soldaten te hebben geëxecuteerd toen die zich probeerden over te geven en mogelijk nog zes anderen die zich aan het overgeven waren of die zich hadden overgegeven", zegt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW). "Die incidenten zouden moeten onderzocht worden als oorlogsmisdaden."

"Sinds de grootschalige Russische invasie van Oekraïne hebben de Russische troepen veel gruwelijke oorlogsmisdaden begaan", zegt Belkis Wille van HRW. "De parate executie - of moord - van zich overgevende en gewonde Oekraïense soldaten, die in koelen bloede zijn neergeschoten, wat uitdrukkelijk verboden is onder het internationale humanitaire recht, maakt ook deel uit van die beschamende nalatenschap."

De mensenrechtenorganisatie onderzocht drie gevallen van mogelijke parate executies aan de hand van dronebeelden, video's die gepost zijn op sociale media en diepgaande berichtgeving in de media zoals interviews met familieleden van een van de mogelijke slachtoffers. 

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft Ilya Vityuk, een hoge ambtenaar bij veiligheidsdienst SBU, ontslagen na beschuldigingen van corruptie. Vityuk was hoofd contraspionage van de SBU voor wat betreft cyberveiligheid

Het decreet over het ontslag van Vityuk werd woensdag gepubliceerd op de website van de Oekraïense president. Voor het ontslag werd geen reden gegeven. Oekraïense media publiceerden eerder een onderzoek waaruit zou blijken dat de vrouw van Vityuk een luxe appartement in het centrum van Kiev zou hebben gekocht. Vityuk was voor zijn ontslag al met verlof gestuurd. 

President Zelenski beloofde al herhaaldelijk een rigoureuze strijd tegen corruptie en verduistering. Dat is ook een voorwaarde voor het EU-lidmaatschap van zijn land. Toch wordt Oekraïne nog steeds beschouwd als een van de meest corrupte landen in Europa. Nog maar een paar dagen geleden werd minister van Landbouw Mykola Solsky gedwongen af te treden vanwege een omkoopschandaal.

 

De Verenigde Staten hebben woensdag nieuwe sancties afgekondigd tegen bedrijven en personen die de Russische oorlogsinspanningen zouden ondersteunen. Bij de honderden geviseerde bedrijven bevindt zich ook een onderneming die in België is gevestigd, zo blijkt uit een mededeling van het Amerikaanse ministerie van Financiën.

"De sancties van vandaag zijn bedoeld om de oorlogsinspanningen van Rusland verder te verstoren en te verzwakken", zegt de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen in een persmededeling. 

De maatregelen zijn in de eerste plaats gericht tegen Russische defensiebedrijven. Maar de VS viseren ook een zestigtal buitenlandse bedrijven en personen die ervan worden beschuldigd "Rusland te hebben geholpen bij het verkrijgen van belangrijke onderdelen voor wapenproductie of defensieprogramma's", zo staat in de mededeling.

Zestien gesanctioneerde bedrijven bevinden zich in China of Hongkong. Voor het overige gaat om ondernemingen uit de Verenigde Arabische Emiraten, Turkije, Azerbeidzjan, Slovakije en dus ook België.

De mededeling van het Amerikaanse ministerie vernoemt het in Ukkel gevestigde Groupe D'Investissement Financier (GIF), dat "machines en apparatuur leverde aan Sonatec". Op zijn beurt levert Sonatec dan weer materiaal aan Russische defensiebedrijven. De zaakvoerder wordt bovendien gelinkt aan de Russische militaire inlichtingendienst GROe.

"De algemeen directeur en eigenaar van Sonatec, Roeslan Viktorovitsj Labin, is de zoon van de in België gevestigde GIF-eigenaar Viktor Gennadjevitsj Labin, een vermeend officier van de op de Amerikaanse lijst geplaatste Russische hoofdinlichtingendienst (GROe)", zo meldt het Amerikaanse ministerie van Financiën.

Verschillende Belgische media en de onderzoekssite The Insider hadden enkele maanden geleden al bericht over de Russische linken van het bedrijf. Eigenaar Viktor Labin ontkende toen in een reactie aan De Standaard dat hij banden heeft met de inlichtingendienst GROe.

 

De Verenigde Staten hebben Rusland er woensdag van beschuldigd het internationale verbod op chemische wapens te hebben geschonden. Rusland zou de verstikkende stof trichloornitromethaan hebben ingezet tegen Oekraïense troepen.
"Het betreft hier geen eenmalig incident", zegt het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken in een communiqué. "De Russische troepen gebruiken het product wellicht om Oekraïense troepen uit versterkte posities te verdrijven en tactische overwinningen op het slagveld te behalen."

Trichloornitromethaan, ook bekend als chloorpicrine, staat op de lijst van verboden verstikkingsmiddelen

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt het Congres te zullen informeren over de vaststelling. Washington heeft ook vastgesteld dat Rusland het CWC-verbod op het gebruik van anti-oproermiddelen als oorlogsmethode heeft geschonden.

De federale regering wil niet langer dat Zeebrugge nog als draaischijf dient voor vloeibaar gemaakt Russisch aardgas (lng). "Steun aan Oekraïne heeft geen zin als je de Russische oorlogsmachine blijft voeden", aldus minister van Energie Tinne Van der Straeten.

Vandaag varen nog steeds Russische ijsbrekers geladen met lng naar Zeebrugge. Eens aangekomen wordt dat gas vaak overgeslagen naar andere tankers, op weg naar de wereldmarkt voor lng. De hoeveelheden zijn niet min. Zo was de voorbije zes maanden 53 procent van het lng dat per tankschip in Zeebrugge aankwam, afkomstig uit Rusland, en een aanzienlijk deel van dat gas (36 procent) vertrekt onmiddelllijk weer per schip of vrachtwagen naar andere bestemmingen. Gasnetbeheerder Fluxys, de uitbater van de lng-terminal in Zeebrugge, heeft daar een langetermijncontract over met het Russische bedrijf Yamal. Die langetermijncontracten kunnen niet zomaar worden opgezegd, klonk het steeds.

Die overslag en invoer van Russisch aardgas bleef tot nu toe buiten de Europese sancties. Binnen de Europese Unie is er wel consensus om alle invoer van Russische fossiele brandstoffen tegen 2027 te stoppen. Maar ons land bepleit nu als Europees voorzitter om daar effectief werk van te maken, en steunt daarom elk initiatief om de overslag van lng op Europees niveau aan banden te leggen.

Er is meer "urgentie", aldus de minister, gezien de oorlogssituatie de voorbije weken. Mogelijk maakt zo'n verbod de komende weken deel uit van een nieuw EU-sanctiepakket. Door het nemen van sancties, zo klinkt de redenering, kunnen de langetermijncontracten worden opgezegd.

Binnen de federale regering is het men daarover eens, aldus Van der Straeten. "Het is de twee. En we helpen Oekraïne door onder meer humanitaire hulp en F-16's te sturen, en we stoppen de Russische oorlogsmachine. Anders heeft hulp geen zin."