Obama: ‘Sommige politici zijn hun schaamtegevoel compleet kwijt’

Volgens Obama mag de wereld niet toegeven aan het groeiende cynisme tegenover spierballenpolitiek - ‘strongman politics’. Dat zei hij dinsdag in Johannesburg, in de marge van een toespraak ter ere van anti-Apartheidsstrijder Nelson Mandela. ‘In de jaren negentig waren de mensen cynisch over “de triomf van de democratie”, nu spreekt men gelijkaardig over “de triomf van de sterke man”. Daar moeten we tegen vechten.’

Het was Obama’s meest politiek getinte speech sinds hij de deuren van het Witte Huis achter zich dichttrok, wellicht niet toevallig net nu er zoveel ophef is rond de verbroedering tussen Donald Trump en Vladimir Poetin. De voormalige Democratische president noemde zijn opvolger niet bij naam, maar maakte verschillende indirecte verwijzingen naar het beleid van Trump.

‘In de politiek wordt de objectieve waarheid vandaag veel te vaak verworpen’, zei Obama. ‘Mensen vinden gewoon dingen uit. Er is steeds meer door de staat gesponsorde propaganda, we zien steeds meer internetfabricaties, en daardoor wordt het onderscheid tussen nieuws en entertainment steeds waziger.’

Liegen en blijven liegen

Bovendien maken politieke leiders zich volgens Obama steeds vaker schuldig aan liegen. ‘Alsof ze hun schaamtegevoel compleet kwijtgeraakt zijn’, vindt hij. ‘Ze worden betrapt op een leugen en ze proberen dat vervolgens te verdoezelen door nog harder te gaan liegen.’ Ook is het volgens Obama moeilijk praten met politici die de klimaatverandering afschilderen als een ‘uitgebreide hoax’.

Om de uitdagingen van de geglobaliseerde wereld aan te kunnen, moet volgens Obama meer internationaal samengewerkt worden. ‘We leven in vreemde en onzekere tijden’, klonk het. ‘Een politiek van angst, haat en terugtrekking zet zich door in een tempo dat we enkele jaren geleden nog onmogelijk achtten.’ Daarom is volgens Obama ‘meer internationale samenwerking nodig, niet minder’.

Lange onderbroek

Obama liet ook nog weten dat het Zuid-Afrikaanse winterweer hem had verrast. Zo had hij geen jas meegebracht en stuurde hij een van zijn medewerkers op pad om een lange onderbroek te kopen. En dat meldde hij ook tijdens zijn toespraak.

‘Ik draag een lange onderbroek’, zei Obama aan de duizenden toehoorders bij zonnig winterweer en een temperatuur van 13 graden Celsius. ‘Ik kom uit Hawaï’, grapte hij. Obama zat tijdens de herdenking uren in open lucht, en op het zuidelijk halfrond is het momenteel winter.

Aan de manifestatie in Johannesburg namen onder anderen ook Mandela’s weduwe Graça Machel en de vroegere VN-secretaris-generaal Kofi Annan deel.