Dit kunnen we afleiden uit de brief van Trump aan Kim Jong-un

Op briefpapier van het Witte Huis richt Donald Trump zich tot "Zijne Excellentie Kim Jong Un", met vermelding van diens officiële functie. Dat is om twee redenen opvallend: het is geen tweet en de toon is beleefd.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Gewoonlijk laat Trump via Twitter weten wat zijn plannen zijn, ook als het om grote besluiten gaat. Nu heeft hij de moeite genomen een echte brief te sturen, volgens Amerikaanse media die bronnen in het Witte Huis citeren heeft hij hem zelf gedicteerd.

Hoe hij Kim aanspreekt is ook opvallend: deze keer geen schampere opmerkingen over "little rocket man" en geen Amerikaanse omschrijving van diens functie, zoals "leider", maar een volledige weergave van zijn belangrijkste positie. Ook de naam van het land is opvallend respectvol weergeven zoals de Noord-Koreanen dat zelf doen: De Democratische Volksrepubliek Korea.

De brief is alleen aan Kim gericht, dat is logisch. Vreemd is wel dat het Witte Huis niemand anders op de hoogte heeft gesteld van dit plan. Ook niet de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in, die dinsdag nog op bezoek was in Washington. Twee dagen later deed Trump de brief op de bus. Moon was compleet overvallen door het nieuws en volgens The Korea Times ook uit het veld geslagen. Voor hem en veel Zuid-Koreanen, trouwe bondgenoten van de VS, is de hoop op vrede nu ineens weer vervlogen.

Vriendelijk

Trump spreekt Kim aan met zijn functie, niet met zijn naam. Dat komt wat afstandelijk over, maar daarna is de toon direct bijzonder vriendelijk. De president waardeert het zeer dat de Noord-Koreaanse leider zoveel "tijd, geduld en moeite" heeft gestoken in de onderhandelingen tot dan toe. Die zouden moeten leiden tot een "door beide partijen allang gewenste ontmoeting".

Veel tijd? De kritiek richt zich juist op het feit dat de top, gepland voor 12 juni, haastig moest worden georganiseerd. Vergist Trump zich, of is er iets anders aan de hand? Hij heeft gelijk dat de Noord-Koreanen al heel lang met een Amerikaanse president aan tafel willen zitten. Dat geeft hun regime prestige en ze hebben weinig te verliezen bij zo'n ontmoeting. Maar eerdere presidenten hebben dit steeds afgehouden.

Het is mogelijk dat Trump zelf allang een ontmoeting met Kim wil. Maar dat zou vreemd zijn, want hij heeft eerder zijn voorganger Obama bekritiseerd toen die slechts suggereerde dat hij ooit met de Noord-Koreaanse leider zou kunnen onderhandelen. Rechtse media beschuldigden Obama alleen al vanwege die suggestie van landverraad.

Trump besloot in maart totaal onverwacht een uitnodiging van Kim te accepteren - daarover later meer. Het is natuurlijk ook mogelijk dat twee maanden een lange tijd zijn in de beleving van de president, die niet bekendstaat vanwege zijn lange aandachtsspanne.

"Wij zijn geïnformeerd dat de ontmoeting was verzocht door Noord-Korea, maar dat is totaal irrelevant voor ons." Hier staan we voor een raadsel, wat bedoelt Trump met deze woorden? Het kan zijn dat hij eigenlijk niet wil toegeven dat de top niet zijn eigen idee was. In ieder geval keek hij zeer uit naar de ontmoeting, blijkt in de volgende zin, ook weer heel vriendelijk. En dan slaat de toon ineens om.

Vanwege de "reusachtige woede en openlijke vijandigheid" van de Noord-Koreanen kan de top "helaas" toch niet doorgaan. Elkaar nu ontmoeten zou "ongepast" zijn. Nu waren de laatste opmerkingen uit Pyongyang inderdaad niet vriendelijk, zo werd vicepresident Mike Pence in een officiële verklaring "domoor" genoemd. Maar die woorden zijn niet bijzonder schokkend, vergeleken met eerdere beledigingen over en weer.

Wie met Noord-Koreanen wil onderhandelen, weet dat ze geregeld hard uit de hoek komen. Ze noemden Pence niet zomaar een domoor, dat deden ze vanwege diens verwijzing naar het lot van de Libische leider Kadafi. Hij dacht een nucleaire deal te hebben gesloten maar werd later toch van de troon gestoten. Dat is voor de Noord-Koreanen tegen het zere been.

En waarom zou een ontmoeting nu ineens ongepast zijn? Dat suggereert dat Trump niemand kan ontmoeten die ooit iets negatiefs heeft gezegd over personen in zijn omgeving. Het zal nog rustig worden in het Witte Huis als hij die lijn vasthoudt.

Nu nog maar even duidelijk opschrijven dat de top dus echt niet doorgaat. Maar dat gaat blijkbaar niet zonder verwarrende bijzinnen. De afzegging is "goed voor beide partijen" maar "nadelig voor de wereld". Het lijkt erop dat de Verenigde Staten en Noord-Korea in Trumps visie geen deel uitmaken van de wereld of er op de een of andere manier buiten staan.

Schoolplein

De verwarrende formulering zegt waarschijnlijk iets over de staat van opwinding die de president inmiddels heeft bereikt. Want nu volgt een onverholen dreigement, in de lijn van de 'vuur en woede' waar hij eerder voor waarschuwde: "U spreekt over uw nucleaire mogelijkheden, maar de onze zijn zo omvangrijk en krachtig dat ik tot God bid dat ze nooit gebruikt zullen moeten worden." We zijn beland op het schoolplein: pas maar op, mijn vuist, stok of wat dan ook is groter dan de jouwe.

Als in een echte afscheidsbrief keert Trump nu even terug naar de mooie momenten die beiden hebben beleefd. Er ontstond namelijk een 'wonderschone dialoog' tussen de twee leiders. Eerdere beledigingen als "kleine raketman" en "seniele sufferd", zoals Trump door Kim werd genoemd, zijn niet meer aan de orde. Want "alleen die dialoog doet ertoe". Sterker, ooit hoopt Trump de Noord-Koreaanse leider alsnog te ontmoeten. Is alles nu weer vergeven en vergeten?

O ja, nog even bedanken voor wat de ander wel goed heeft gedaan: Kim heeft Amerikaanse gijzelaars vrijgelaten. De loftrompet is snel weer gevonden: "Dat was een prachtig gebaar en zeer gewaardeerd".

Hier slaat de twijfel toe. Is het hele afzeggen misschien toch een slecht idee? Trump laat de deur op een kier: als Kim van gedachten verandert, moet hij niet aarzelen om te bellen of te schrijven. Dat klinkt weer aardig, alleen is onduidelijk welke gedachten Kim dan moet veranderen? Moet hij zeggen dat Pence toch geen domoor is? Of ging het daar niet om?

Een probleem aan de brief is dat Trump niet duidelijk maakt op welke woede en vijandigheid hij precies doelt. Woensdag meldde Pyongyang ook dat Noord-Korea klaar stond voor een nucleaire aanval als het onderhandelen niks zou worden. Het zou kunnen dat die woorden Trump meer geprikkeld hebben dan de belediging aan het adres van Pence. En vandaar ook zijn eigen nucleaire dreigement.

Aan het eind wijst Trump nog even, echt in de stijl van een afscheidsbrief, op het verlies. "Duurzame vrede, grote welvaart en rijkdom" lagen in het verschiet. Dat die kans nu is gemist, is "een waarlijk verdrietig moment in de geschiedenis". Zo lijkt het of er toch iets groots is verricht, ook al is er in feite niets gebeurd. Trump laat hier de kans lopen om de brief met een positieve noot te besluiten. Met een iets andere opbouw had de uitnodiging aan Kim om te bellen of te schrijven het slot kunnen zijn. Wil hij nog wel praten, of toch maar niet?

Al met al klinkt het alsof de president het wel jammer vindt dat deze historische kans verkeken is. Geen ontmoeting, dan ook geen Nobelprijs voor de vrede. Maar hij is ook wraakzuchtig, zie de dreiging met kernwapens. Kenners van het Witte Huis vermoeden hierin de hand van de nationale veiligheidsadviseur John Bolton. Die heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij uit is op regime change, het omver werpen van de Kim-dynastie.

Tot slot de handtekening: er is geen studie grafologie voor nodig om te constateren dat hier iemand aan het woord is geweest die zichzelf erg belangrijk vindt.