May probeert tijd te rekken met reis naar Europa: “Premier speelt verstoppertje”

“The clock is ticking.” Dat zijn de vier gevleugelde woorden die ­Michel Barnier de afgelopen twee jaar om de haverklap heeft gebruikt om de weifelende Britten eraan te herinneren dat de brexitbesprekingen een deadline hebben. De tijd was de beste vriend van de man die de Europese Commissie vertegenwoordigde. Inmiddels is het gemoedelijke getik opgehouden en rinkelen de wekkers als in de prelude van Pink Floyd’s ‘Time’, maar de Britse premier heeft de sluimerknop ingedrukt om tijd te rekken. ‘Komt tijd, komt raad’ is haar devies geworden.

Voor 21 januari, zo heeft de Britse regering beloofd, mag het parlement alsnog stemmen over het akkoord dat door waarnemers is vergeleken met een dodo, een zombie en de papagaai uit Monty Python’s Flying Circus. Geruchten dat het parlementaire ­kerstreces zou komen te vervallen, bleken onwaar. May wilde het risico niet lopen zichzelf nog impopulairder te maken dan ze al is. Misschien zal ze de kerst doorbrengen met ­David Copperfield, de Dickens-roman waarin de arme, ploeterende en hartroerende klerk Wilkins Micawber de hoop houdt “dat er iets opduikt” om zijn leven te verbeteren.

Op het vasteland zal er niet zo veel opduiken voor de premier. Haar ­bezoeken aan Mark Rutte en Angela Merkel leken vooral bedoeld om haar kritische partijgenoten te laten zien dat wat zij bereikt heeft, het maximaal haalbare is. In het Europees Parlement zei ook Jean-Claude Juncker met zo veel woorden dat de EU niet verder zal gaan dan het inlegvelletje waarin het akkoord voor dummy’s wordt verklaard. Symbolisch hoogtepunt van het bezoek aan Berlijn was de haperende deur waardoor May niet meteen uit de auto kon, terwijl de gastvrouw geamuseerd stond te wachten.

In Londen liepen de emoties hoog op tijdens het spoeddebat over de ­uitgestelde stemming, waarbij oppositieleden zo hard tekeergingen dat David Lidington, Mays plaatsvervanger, zich soms amper verstaanbaar kon maken. Door naar Europa te reizen, zo luidde het verwijt van Kamerleden, speelt May verstoppertje. ­Kritiek was er op de omgerekend ­100.000 euro die de regering had gespendeerd aan het adverteren van het akkoord via Facebook en het feit dat journalisten eerder op de hoogte waren van het aanstaande uitstel dan de volksvertegenwoordigers.

Niet het krijgen van een beter akkoord is de ware inzet voor May, maar het voor het blok zetten van haar vele critici. Hoe later de stemming plaatsvindt, hoe minder tijd haar tegenstanders hebben om een alternatief op tafel te leggen en hoe groter dus de dreiging van een ‘No Deal’. Daarom zullen er de komende weken meerdere waarschuwingen volgen over de gevolgen daarvan, waarbij de overheid tegelijkertijd moet oppassen dat het geen paniek zaait. Voor de harde brexiteers is dit geen probleem: die zien geen graten in een vertrek uit de Europese Unie zonder akkoord.

Labour

De 48 brieven van Conservatieve fractieleden die nodig zijn om een leiderschapsverkiezing uit te roepen zijn nog steeds niet binnen, en de European Research Group van Jacob Rees-Mogg dreigt een lachertje te worden in Westminster. Meer aandacht gaat nu uit naar de officiële oppositie met als grootste vraag waarom Jeremy Corbyn nog steeds geen motie van wantrouwen tegen May of haar hele kabinet heeft ingebracht, ondanks aandringen van de Schotten, de Liberaal-democraten en leden van zijn eigen partij. Volgens de Labour-leider doet hij dat pas als het akkoord is afgestemd.

Zo’n motie tegen May zal het waarschijnlijk wel halen, met behulp van boze tory’s, maar Labour schiet niet veel op met een wisseling van de wacht in Downing Street. Corbyn mikt op een motie tegen de hele regering en daar is nog geen meerderheid voor. Hij heeft geen haast en oordeelt dat de politieke situatie voor de regering in de aanstaande Winter van Onvrede nog veel slechter kan worden. Zijn credo is daarom vooralsnog: stoor je vijanden niet wanneer ze ruzie maken.

Bovendien zit de socialist met de steeds harder klinkende roep, met name binnen zijn eigen partij, om een tweede referendum. Als hij op een of andere manier aan de macht komt, zal hij bijna worden gedwongen zo’n volksraadpleging te houden en daar wil hij niet verantwoordelijk voor zijn. Liever koerst Corbyn, die net als May twee voor- en twee tegenstanders van brexit moet bedienen, af op een zachtere versie van Mays akkoord. De twee leiders zitten in een vergelijkbare situatie en beseffen dat het niet gaat om wat ze doen, maar wanneer ze iets doen.