““La Mouche” of “De Vlieg.” Tot daar de bijnaam van Mohamed Amra. Een rascrimineel van dertig jaar die de voorbije jaren al minstens drie gevangenissen verspreid over heel Frankrijk van binnenuit zag. Zowel in Parijs als Marseille zat hij geruime tijd achter tralies.

Volgens persbureau Reuters staat hij aan de Middellandse Zee gekend als drugsdealer die banden onderhoudt met ‘The Blacks’, een gewelddadige bende uit Marseille met tentakels in onze hoofdstad. Het is in Marseille ook dat Amra gelinkt wordt aan een poging tot doodslag en een ontvoering in 2020. Dat onderzoek is nog lopende. Volgens een bron dicht bij het onderzoek zou de man ook de opdracht hebben gegeven voor moorden binnen het drugsmilieu.

LEES OOK. Schokkende beelden van péage tonen raid op waarbij twee cipiers omkwamen

Op zijn conto staan een dozijn veroordelingen. Een week geleden kwam daar nog een voorlopig dertiende bij: in de rechtbank van Evreux, in Normandië, kreeg Amra achttien maanden cel opgelegd na een reeks diefstallen en inbraken in de streek. Amra bleek naast een gevaarlijke drugsdealer in het zuiden van het land ook een dief die aan de westkust supermarkten en bedrijven overviel.

Poging 1: tralies doorzagen

Dat hij in de gevangenis van Evreux droomde van een ontsnapping, was geen geheim. Volgens Le Parisien probeerde hij amper zondagavond nog de tralies van zijn cel door te zagen. Dat nieuws bevestigt zijn advocaat Hugues Vigier aan BMF TV. “Hij kreeg hiervoor een disciplinaire straf opgelegd.” Omwille van zijn profiel stond Amra in elke gevangenis waar hij de voorbije jaren passeerde onder “verhoogd toezicht.”

“We zullen alles, maar dan ook alles in het werk stellen om hen op te sporen. Het gaat om mensen voor wie het leven niets voorstelt”

Eric Dupond-Moretti

Minister van Justitie

Dat het doorzagen van zijn cel de voorbode was van een veel gewelddadiger plan, bleek dinsdagvoormiddag. “De Vlieg” had er net een verhoor bij een onderzoeksrechter opzitten, in het kader van een onderzoek naar nog een andere moordpoging. In een witte, kleine gevangenisbus werd hij, begeleid door een personenvoertuig en vijf gewapende penitentiair beambten, teruggebracht naar de gevangenis.

In de stijl van Patrick Haemers

Aan de péage van Incarville — ook een gevangenistransport moet daar langs de bareel — sloegen zijn kompanen uit het drugsmilieu toe. Dat ging gepaard met een haast ongeziene agressie, bewijzen de videobeelden van de bewakingscamera’s aan de tolpoort. Het gaat om hallucinante taferelen.

Om iets voor 11u, het busje met Amra aan boord is net de péage voorbij, werd het transport bruusk klemgereden door een zwarte Peugeot. Passanten zagen vanop enkele meters afstand hoe vijf zwaargewapende gangsters uit de wagen springen en Amra bevrijdden. Daarbij schoten ze alle bewakingsagenten zonder aarzelen neer. Het zijn scènes die doen denken aan maffiafilms, de donkere tijd van de Bende van Nijvel of de tijd van de overvallen op geldtransporten door de bende van Patrick Haemers.

Toen die laatste in 1987 op gewelddadige wijze zelf bevrijd werd tijdens een transport buiten de gevangenis kreeg een rijkswachter een kogel in de knie. Dinsdag, in Normandië, was de medische balans veel zwaarder: alle vijf de bewakingsagenten werden van kortbij neergeschoten. Er was geen sprake van schieten om te verwonden, het was schieten om te liquideren.

LEES OOK. Wie is Mohamed Amra, de man die ontsnapte tijdens gevangenentransport in Frankrijk?

“Twee van hen zijn dood”, zei een geschokte minister van Justitie Eric Dupond-Moretti. “We zijn in rouw.” De dodelijke slachtoffers zijn Fabrice Moello (52), vader van een 20-jarige tweeling, en Arnaud Garcia (34), wiens vrouw vijf maanden zwanger is.

Bij de aanval raakten ook drie cipiers zwaargewond, twee van hen zouden nog in levensgevaar vertoeven. De gewonden zijn 48, 52 en 55 jaar oud, en allen ook vaders.

Het is drie decennia geleden dat in Frankrijk nog zoveel schoten vielen tijdens een transport met gevangenen. De procureur van Parijs Laure Beccuau verklaarde tijdens een persconferentie ook dat enkele van de bewakers hun dienstwapens hebben gebruikt tegen de aanvallers.

Klopjacht

De procureur bevestigde dat twee voertuigen betrokken waren bij de aanval: een die gebruikt werd om het busje tot stilstand te brengen en een die achter het busje reed.“De Vlieg” kon, geëscorteerd door zijn gewapende bendeleden, per auto ontsnappen. Twintig kilometer verder werd hun vluchtwagen uitgebrand teruggevonden, nadat ze ook al de Peugeot waarmee ze aan de péage kwamen aangereden in brand staken. Volgens een politiebron werd een van de wagens onlangs gestolen in het departement Seine-et-Marne. De hele fusillade was tot in de puntjes voorbereid.

Het zestal lijkt sindsdien in rook opgegaan. “We zullen alles, maar dan ook alles in het werk stellen om hen op te sporen”, sprak de justitieminister. “Het gaat om mensen voor wie het leven niets voorstelt.” In het Franse parlement volgde ’s namiddags een minuut stilte, zij die getuige waren geweest van de schietpartij kregen intussen psychologische bijstand.

“Geen bendeleider”

Frans president Emmanuel Macron sprak op X van een “schok voor het hele land.” Ook hij benadrukte dat alles op alles zou worden gezet om de voortvluchtige gangsters op te sporen. Niet veel later werd Operation Epervier uitgerold, gelijknamig aan de militaire operatie destijds door de Fransen in het Afrikaanse Tsjaad. Concreet zijn tweehonderd extra agenten opgevorderd om de klopjacht op “La Mouche” te intensifiëren. Een speciale politie-eenheid, die in het verleden jacht maakte op terroristen en zware criminelen leidt de operatie. Met helikopters werden dinsdag al hele gebieden in Normandië afgespeurd, maar voorlopig is Amra compleet van de radar van de veiligheidsdiensten verdwenen.

Er is een onderzoek geopend naar onder meer doodslag en poging tot doodslag door een georganiseerde bende, ontsnapping door een georganiseerde bende en het bezit van oorlogswapens.

Advocaat Vigier ontkracht dat zijn cliënt de facto een zware gangster is. Ondanks de dertien veroordelingen voor een rist kwalificaties. Volgens Vigier gaat het niet om een bendeleider. “De enige echt zware zaak waar hij ooit bij betrokken is geraakt is die affaire in Marseille. Toen is er inderdaad iemand om het leven gekomen, maar dat is, naar wat hij mij verteld heeft, een zaak die totaal onnodig uit de hand gelopen. Deze ontsnapping had niemand zien aankomen. Mijn cliënt werd inderdaad wat extra in de gaten gehouden, maar het is niet zo dat hij de klok rond extra bewaakt werd.”

LEES OOK. Twee cipiers doodgeschoten bij aanval op gevangenentransport in Normandië: leider van drugsnetwerk ontsnapt, politie houdt grote klopjacht