Na de roep om meer luchtafweer voor Oekraïne: hoe staat België er eigenlijk zelf voor?
De afgeweerde luchtaanval boven Israël in contrast met de ravage in Oekraïne maken het pijnlijk duidelijk: doeltreffende luchtafweer is in oorlogstijd cruciaal. Ons land is wat dat betreft totaal onvoorbereid, meent defensiespecialist Sven Biscop. "Luchtafweer op land hebben we niet meer."
Terwijl de Iraanse luchtaanval op Israël uiteindelijk weinig schade veroorzaakte, richtten Russische raketten en drones in Oekraïne recent wel een hoop vernieling aan. Onder andere in Charkiv, vlak bij de grens, bleek de luchtafweer ontoereikend. De energie-infrastructuur ligt er bijna volledig in puin.
Dat contrast zet het belang van luchtafweer opnieuw op scherp. Toch heeft België op dat vlak maar weinig te bieden aan Oekraïne, vertelt defensiespecialist Sven Biscop (Universiteit Gent en Egmont Instituut). "We beschikken enkel over onze eigen luchtmacht, met F16's en binnenkort F35's", zegt hij in De Wereld Vandaag op Radio 1. "Echte luchtafweer op land hebben we niet meer."
Beluister: defensiespecialist Sven Biscop over (het gebrek aan) Belgische luchtafweer in De Wereld Vandaag
Heeft België luchtafweer om zichzelf te verdedigen?
België is daarin geen uitzondering. Na de Koude Oorlog gingen wel meer landen op de rem staan. "Het risico op oorlog tussen grootmachten in de jaren 90 mocht dan wel klein lijken, het was nooit helemaal weg", aldus Biscop.
"In die zin is er te veel afgebouwd: niet alleen luchtafweer, maar ook tanks en zware artillerie. Net als de industriële capaciteit zelf, waardoor snel produceren ook niet meer mogelijk is. En als je de capaciteit niet meer hebt, gaat ook de expertise verloren. Eens verdwenen, is het niet eenvoudig om dat weer op te bouwen."
We hebben voorraden die volstaan voor legers die nooit ingezet worden
De gevolgen daarvan zijn vandaag zichtbaar, meent Biscop. "We hebben voorraden die volstaan voor legers die nooit ingezet worden. Maar als je die op een bepaald moment wel nodig hebt, of een land in oorlog steunt, zie je dat je er snel door zit en niet kunt bijbenen. Zelfs de Verenigde Staten hebben dat probleem."
"We moeten goed beseffen dat België in een oorlogssituatie een belangrijk doelwit zou kunnen zijn. Niet alleen door de ligging van het hoofdkwartier van de NAVO en de Europese Unie, maar ook omdat in zo'n situatie de haven van Antwerpen voor de NAVO de logistieke draaischijf zou zijn waar Amerikaanse versterkingen zouden toekomen."
Op hoger niveau
Nieuwe investeringen moeten volgens Biscop dan ook op hoger niveau worden afgeklopt.
"Veel landen zitten met hetzelfde probleem, dus lijkt het mij logisch dat je samen kijkt hoe je dat kunt oplossen", zegt hij. "Maar het is niet zo dat iemand anders dat in onze plaats zal doen. We zullen deel uitmaken van die oplossing en er ook mee voor moeten betalen."
"Het geruststellende is uiteindelijk dat we collectief rijk genoeg zijn om ons dat te permitteren. Het is niet zo dat we de middelen niet hebben. We zijn in staat om ons te verdedigen, maar dan moeten we dringend die inspanningen leveren. Als we voldoende investeren, blijft Europa een van de veiligste plekken ter wereld om te wonen."