België stuurt eerste vrouwelijke ambassadeur naar Saudi-Arabië: "Nuttig experiment"
België stuurt voor het eerst vrouwelijke ambassadeurs naar Saudi-Arabië en Iran, waar conservatieve geestelijken streng toezien op allerlei vrouwonvriendelijke regels. 'Een mooi signaal maar ook een gewaagd experiment', zeggen experts. 'Zeker als de nieuwe ambassadeurs met de oudere generaties in contact treden.'
De Tijd meldde deze week dat België Dominique Mineur als ambassadeur naar Saudi-Arabië zal sturen. Ook de toekomstige Belgische ambassadeur in Iran wordt een vrouw: Veronique Petit.
In de politieke wandelgangen is te horen dat België hiermee "een duidelijk signaal wil geven". Bovendien zou je deze beslissing kunnen zien als een wiedergutmachung voor het feit dat België een van de vijf Europese landen was die de controversiële kandidatuur van Saudi-Arabië voor de VN-Vrouwencommissie ondersteunde.
'Het feit dat een land als België zich niet meer aanpast aan de dominante normen in Saudi-Arabië maakt dat bepaalde grenzen worden verlegd'
Maar tegelijk wordt gesproken over een 'minimaal risico'. Want zeker in Riyad is een prille evolutie ingezet voor meer vrouwenrechten. Zo besliste de nieuwe sterke man kroonprins Mohammad bin Salman dat vrouwen vanaf volgend jaar mogen autorijden, en werd ook het stadionverbod voor sportwedstrijden versoepeld. Maar aan een aantal strenge discriminatieregels wordt voorlopig niet geraakt: vrijelijk omgaan met mannen of onbedekt in het openbaar verschijnen zijn bijvoorbeeld nog steeds taboe.
Dat laatste neemt niet weg dat de meeste experts de Belgische beslissing om een vrouwelijke ambassadeur naar Riyad te sturen, toejuichen.
"Het feit dat een land als België zich niet meer aanpast aan de dominante normen in Saudi-Arabië maakt dat bepaalde grenzen worden verlegd", zegt Lisa De Bode, voormalig Al Jazeera-journaliste en auteur van het boek De stille revolutie, mijn zoektocht naar de nieuwe vrouw in de Arabische wereld. "Al was het maar omdat andere westerse landen en ook westerse bedrijven dit idee zullen volgen. Tot nog toe stuurden westerse spelers uitsluitend mannen naar Saudi-Arabië, waardoor ze de conservatieve normen bevestigden en de prille vrouwenemancipatie tegenwerkten."
Willem van den Berg, onderzoeker aan het Nederlandse Clingendael Instituut is het daarmee eens. "Ik vind het een heel mooi signaal en ik hoop dat andere westerse landen het voorbeeld zullen volgen. Op die manier zal België de meer vrouwvriendelijke koers in Saudi-Arabië ondersteunen en aanmoedigen. In zekere zin is het ook een test om te checken of het Mohammad bin Salman echt menens is met zijn nieuwe koers."
'De jonge generaties zullen opener zijn, maar de ouderen zijn nog steeds vastgeroest in hun vrouwonvriendelijkheid. Vrouwen zijn in de ogen van de overgrote meerderheid nog steeds minderwaardige wezens'
De kans dat ambassadeur Dominique Mineur op culturele en seksistische barrières zal stuiten is reëel, maar voor diplomatieke kortsluitingen hoeft dat niet te zorgen. Van den Berg: "Het is wel zo dat zij als vrouwelijke ambassadeur vooral te maken zal hebben met persoonlijkheden uit de elite en dat zijn voornamelijk hoogopgeleide prinsen die in het Westen hebben gestudeerd. Dat maakt het risico op culturele botsingen kleiner. Anders wordt het wanneer mevrouw Mineur haar opwachting moet maken in een dorpje op het platteland, waar de zeden veel conservatiever zijn. Sowieso is het dan respectvoller om als vrouw traditioneel gekleed te gaan."
Rudi Schellinck, voormalig Belgisch ambassadeur in Riyad, zegt dat Mineur omwille van haar diplomatiek statuut weinig hinder zal ondervinden van vrouwendiscriminatie. "Haar diplomatiek statuut zal haar in grote mate behoeden voor nare ervaringen."
Wel voorspelt Schellinck dat een vrouwelijke ambassadeur te maken zal krijgen met generationele tegenstellingen. "De jonge generaties zullen opener zijn, maar de ouderen zijn nog steeds vastgeroest in hun vrouwonvriendelijkheid. Vrouwen zijn in de ogen van de overgrote meerderheid nog steeds minderwaardige wezens en dat zal maar gedeeltelijk veranderen in deze diep religieuze samenleving. Na tientallen jaren indoctrinatie in scholen en religieuze instellingen kunnen de zaken niet vlug veranderen."