Wie is Alexis Deswaef, de kwelduivel van Jan Jambon en Theo Francken?

“Artikel 1: Alle mensen worden vrij geboren en moeten op dezelfde manier worden behandeld.” Dat eerste mensenrecht staat (in het Frans) op de muur in het advocatenkantoor van Alexis Deswaef (48), hartje Brussel. Die mensenrechten zijn dan ook de grote drijfveer van de advocaat. Al van toen hij als stagiair-advocaat daklozen begon te verdedigen, tot vandaag in zijn werk als voorzitter van de Ligue des Droits de l’Homme.

“Ik zou zelfs zeggen dat Alexis mensenrechten ádemt”, zegt advocate Kati Verstrepen, zijn Nederlandstalige evenknie bij de Liga voor de Mensenrechten. “Het beheerst alles wat hij doet. Bovendien doet hij dat met een ongeziene overtuigingskracht en drive.”

In tegenstelling tot Verstrepen en haar Nederlandstalige collega’s, werkt Deswaef daarvoor niet met doorwrochte nota’s in de luwte. Hij kiest voluit voor de spotlights en de barricades, en deinst er niet voor terug ministers en staatssecretarissen persoonlijk aan te vallen. Met name de N-VA-excellenties Theo Francken en Jan Jambon. Zo manifesteerde hij eind december aan het Brusselse Centraal station met “een bevel om de regering te verlaten” voor Francken.

Het voorlopige hoogtepunt van zijn acties was zondagavond. Deswaef had een tip gekregen van een politieman dat er een grote actie tegen illegalen gepland stond. Op twee dagen tijd kreeg hij drie- tot vierduizend mensen op de been om een menselijke ketting te vormen tegen de politiemensen. Met een megafoon legde hij hen uit wat hun rechten waren als ze oog in oog met de politie zouden komen.

Activist pro deo

Voor Deswaef is deze actie een teken dat “de opstand tegen het asielbeleid van deze regering” aan het groeien is. Binnen de regering klinkt vooral gemor. “Die actievoerders noemen zich vrijwilligers van een burgerplatform”, klinkt het. “Maar ze zouden beter wat meer burgerschap aan de dag leggen, en de politie haar werk laten doen.” Jambon kondigde al een onderzoek aan tegen de “mol” bij de politie.

Deswaef was nochtans niet in de wieg gelegd voor een leven op de barricades. Hij groeide op in een tweetalig gezin in Oostende, met een vader die een bedrijf van houtimport leidde en een moeder die podologe was. Als tiener, op school in Brugge, raakte hij wel in de ban van het wereldnieuws, en vatte hij het plan op om met Artsen zonder Grenzen naar Afrika te gaan. Tot hij niet slaagde in het eerste jaar geneeskunde, en dan maar overschakelde op een studie rechten.

Aan de Université Catholique de Louvain (UCL) was Deswaef nog niet de agitator die hij vandaag is. Zijn engagement kwam pas op het einde van zijn studententijd, en als beginnend advocaat deed hij zijn stage in een kantoor dat pro deo veel zaken voor daklozen deed. Met een van die verhalen won hij in Frankrijk zelfs een internationale pleitwedstrijd.

Vandaag houdt Alexis Deswaef zich als advocaat vooral bezig met vreemdelingenrecht, en heeft hij intussen een kantoor met negen andere advocaten uitgebouwd. Dat combineert hij met een gezin van vijf kinderen en het (onbezoldigde) voorzitterschap van de Franstalige Liga voor Mensenrechten. “En toch is alles wat hij doet goed onderbouwd”, zegt collega Kati Verstrepen. “Ik zou al blij zijn als ik één tiende van zijn energie zou hebben.”