Waarom #MeToo geen campagnethema is 

Opvallend: geen enkele partij pakte tijdens de verkiezingscampagne uit met grensoverschrijdend gedrag op het werk, dat door de #MeToo-beweging in 2017 een hot item werd, of met seksueel geweld. Zelfs niet na de Stille Mars tegen seksueel geweld, die onlangs 15.000 mensen op de been bracht. Dat roept vragen op, vindt politicoloog Karen Celis  (VUB): “Als het thema veiligheid ter sprake komt, heeft de politiek het altijd over terrorisme of migratie, terwijl veiligheid zich voor vrouwen vooral afspeelt op straat, op het werk, in de school, sportclub om de hoek of soms zelf gewoon thuis en dat heb ik gemist in de afgelopen verkiezingscampagnes.”  

De Stille Mars groeide voort uit de moord op Julie Van Espen. Dat die niet politiek gerecupereerd mocht worden, daar is iedereen het over eens. Toch ziet professor Stefaan Walgrave (UAntwerpen) nog een andere belangrijke reden voor de afwezigheid van de twee thema’s, ondanks de impact: “Het is nu eenmaal een lastig thema om er je voordeel uit te halen. Links en rechts nemen in dit verhaal dezelfde positie in en als er geen meningsverschillen zijn, kan er moeilijk een debat op gang komen. Kortweg: het thema is het slachtoffer van de eensgezindheid die errond bestaat".

Iets wat Groen-politica, gynaecologe en transvrouw Petra De Sutter beaamt: “Deze twee topics, en er zijn er nog andere, zijn niet opgepikt precies omdat de polarisatie opgezocht wordt tijdens de campagnes. Over het gat in de begroting is bijvoorbeeld ook met geen woord gerept, terwijl je toch moeilijk kan zeggen dat dit  onbelangrijk is."

Lees verder onder de foto.

Toch betekent dit niet dat de problematiek afgelopen legislatuur niet aan bod kwam. Politica Valerie Van Peel (N-VA), die in haar kindertijd zelf het slachtoffer van misbruik werd,  benadrukt dat er belangrijke stappen gezet werden.  “Dankzij het Nationaal Actieplan tegen Gendergerelateerd geweld (2015-2019), dat gedragen werd over de verschillende partijen heen,  zijn er bijvoorbeeld zorgcentra na seksueel geweld opgericht. Ze moeten de drempel om misbruik te melden verlagen bij de slachtoffers die er tegelijkertijd ook terechtkunnen voor verschillende vormen van bijstand.”

Die zorgcentra werden alvast positief geëvalueerd. “Hun nut is duidelijk gebleken”, weet Petra De Sutter die net zoals Van Peel vindt dat de centra in de toekomst verder uitgerold moeten worden.  

Als minister van Justitie heeft Koen Geens (CD&V) ook zoveel mogelijk ondersteuning verleend aan de campagnes tegen seksueel geweld met verschillende initiatieven. Om zaken van seksueel misbruik sneller op te kunnen helderen, kregen de richtlijnen voor het gebruik van de seksuele agressie set (SAS) en DNA-onderzoek bijvoorbeeld een grondige update. 

(Lees verder onder de foto)

Het werk is echter verre van af, aldus de Vrouwenraad die alvast een nieuw actieplan gendergerelateerd geweld vraagt, met vooral seksueel geweld hoog op de agenda.  Daarnaast wil de vrouwenorganisatie dat magistraten de redenen opgeven waarom ze een zaak seponeren én ze vragen ook een diepgaand onderzoek bij seponering van een misbruikzaak. Ook een optimale behandeling van de daders staat op de verlanglijst. 

Valerie Van Peel (N-VA): “Het is ontzettend belangrijk dat  er verder gewerkt wordt aan een basis waarin je veilig met  misbruik naar buiten kan komen, maar voor de daders moeten er uiteraard ook gevolgen komen.  Op vlak van justitie is daar zeker nog verbetering mogelijk.”  

(Lees verder onder de foto)

Naast de strijd tegen seksueel geweld willen de vrouwenverenigingen ook een #MeToo-cao in het leven roepen om een beter en veiliger werkklimaat te scheppen. (Furia lanceerde het idee eerder al tijdens de Belgische Vrouwendag in november 2018). Daarmee willen ze werkgevers, per sector, aansporen om verder te gaan dan de huidige welzijnswet door bijvoorbeeld een gedragscode op te stellen die opgenomen wordt in het arbeidsreglement en waar sancties aan verbonden zijn indien die niet wordt nageleefd. 

Zo'n collectieve arbeidsovereenkomst is voor  Valerie Van Peel geen must. De huidige welzijnswet biedt volgens haar immers al een degelijk antwoord op de problematiek:  "Niet alles kan van bovenaf geregeld worden. Ieder van ons moet zelf ook zijn verantwoordelijkheid opnemen." Dat er sprake is van een “en-en”-verhaal volgt Petra De Sutter. Toch wijst ze erop dat het #MeToo-verhaal een belangrijk onderdeel uitmaakt van een tegenbeweging die op til is.

Als gynaecoloog en ook in haar privé-omgeving botst Petra De Sutter naar eigen zeggen almaar vaker op conservatieve ideeën. Die worden volgens haar verspreid door figuren als de Turkse president Erdogan, de Amerikaanse president Trump en dichter bij huis de Nederlandse controversiële politicus Thierry Baudet. Ze brengen de verworven rechten van vrouwen in gevaar  zoals bijvoorbeeld het recht op abortus, vindt De Sutter en tonen zich  voorstanders van stereotiepe rolpatronen.

"Er is een wereldwijde aanval aan de gang op de rechten en vrijheden van vrouwen en in het verlengde daarvan ook  op die van  holebi’s, transgenders enz. Machtsfiguren als Erdogan en Trump grijpen terug naar een patriarchale maatschappij en daar maak ik me ernstige zorgen over.”

Daarom vindt De Sutter het erg belangrijk dat seksueel geweld en #MeToo ook hoog op de Europese agenda komen te staan (De Sutter is Europees lijsttrekker voor Groen, red.). “Als we terugkeren naar een maatschappij waarin mannen de machtsposities innemen, dan zal het seksueel geweld opnieuw toenemen. Alleen daarom al is het van essentieel belang dat we blijven waken over de verworven rechten van vrouwen en moeten ze belangrijke posities in de maatschappij blijven innemen.”