Franse stad Roubaix verkoopt huizen in troosteloze buurt aan 1 euro, bewoners reageren sceptisch

“Daar was ooit een beenhouwer, in het gebouw daarnaast een bakker, nog iets verderop een kapper en hier naast mijn deur was een speelgoedwinkel. Nog niet zo lang geleden vond je vijfentwintig winkels in deze straat. Vandaag ben ik de enige die overblijft.”

Aan het woord is Ali (47), uitbater van een kruidenierszaak in het Franse stadje Roubaix – een van de laatste in zijn wijk. “Hebt u al ergens een café gezien dat niet verzegeld of dichtgetimmerd is? Wellicht niet, want ook die vind je hier niet meer. Is het dan niet logisch dat een gemeenschapsgevoel hier ver te zoeken is? Vroeger liep deze straat afgeladen vol, de hele dag lang. Nu staan u en ik hier alleen. En geloof me: sfeervoller dan dit wordt het niet meer.”

We zijn in het Franse stadje Roubaix, net voorbij de Belgische grens, waar de lokale overheid met een opmerkelijk project haar meest troosteloze wijken wil opwaarderen. Onder meer hier, in de buurt Pile, staan vanaf volgend jaar huizen te koop voor de budgetvriendelijke prijs van 1 euro. Ja, dat hoort u goed.

Verloedering tegengaan

Het gaat in eerste instantie om een experiment met achttien voormalige arbeiderswoningen, later volgen er mogelijk meer. Streefdoel: de verloedering van de buurt tegengaan en de toenemende leegstand een halt toeroepen. “We willen een herwaardering van de straten en huizen, die momenteel de kwaliteit van de omgeving voor iedereen verminderen”, zegt het stadsbestuur, dat de voorbije maanden leegstaande huizen opkocht. “Als deze test positief is, kunnen andere gemeenten zich erdoor laten inspireren.”

Roubaix haalde de mosterd in de Britse stad Liverpool, waar een gelijkaardig project loopt. Burgemeester Guillaume Delbar (Les Républicains) ging ter plaatse inspiratie opdoen.

Bij het binnenrijden van de wijk Pile wordt snel duidelijk dat ze best een nieuwe dynamiek kan gebruiken. Ondanks de warme herfstzon bleven de straten leeg. Het aantal huizen met neergelaten rolluiken, of zelfs dichtgetimmerde raamkozijnen, is ontelbaar. Overal liggen hoopjes afval die getuigen van hoe winkel- of huiseigenaars halsoverkop vertrokken zijn zonder zich nog veel te bekommeren over het uitzicht van hun voormalige wijk.

Auto zonder motor

Toch lopen de buurtbewoners niet warm voor het project van het stadsbestuur. Goed idee, dat wel, maar of het in de praktijk ook zal werken? Ze stellen zich vragen bij de voorwaarden die vasthangen aan de aankoop van een 1 euro­woning. Die luiden onder andere dat kopers er minstens zes jaar lang moeten blijven wonen en – belangrijker – dat ze zich ertoe verbinden om de vervallen woning volledig te renoveren binnen een tijdspanne van een jaar. De renovatiekosten zullen al gauw boven de 100.000 euro oplopen, erkent het stadsbestuur. Pas als de renovatie afgerond is, zullen de kopers het eigendomsrecht in handen krijgen.

“Huizen te koop tegen 1 euro? Klinkt mooi, maar c’est l’arbre qui cache la forêt”, zegt Ali smalend. “Met zo’n huis komt een dik boek vol voorwaarden, waar je als bewoner aan moet voldoen. Het is alsof je een auto koopt voor een prikje, maar vervolgens ontdekt dat er nog geen motor in zit.”

Ook Dominique (43) koestert niet veel hoop: “Al kost een huis hier 1 euro, je moet er wel nog willen wonen, hé.” Want dit project verandert niets aan de oorzaak van de verloedering van hun buurt, klagen de bewoners. En de boosdoener zijn drugs.

“Zie je daar die schoenen over die elektriciteitskabel hangen? Dat betekent dat je er drugs kan kopen”, zegt Dahou Mikkouda (59). “Een hele dag lang is het er een aan- en afrijden van auto’s en staan er groepjes jongeren. Het is geen wonder dat zoveel oudere mensen en jonge gezinnen de buurt de rug hebben toegekeerd. Ze voelen zich hier niet meer veilig en dat begrijp ik.”

Jobs nodig

Mikkouda staat met een geel fluovestje aan en een verbodsbord in zijn handen aan een zebrapad. “Elke dag help ik hier de schoolkinderen veilig oversteken”, zegt hij. “Ook zij kopen de drugs, dat zie ik. Dat spul maakt onze buurt kapot. Ik ben blij dat onze stad van mijn wijk opnieuw een aangename omgeving wil maken, maar ik denk niet dat deze aanpak succes zal hebben. Jobs, dat hebben we hier nodig. Ik heb negen kleinkinderen. Vier van hen zijn in België gaan werken, de rest is naar Lyon verhuisd. Het is hier niet goed voor de jeugd. De stad antwoordt met 1 eurowoningen en mooie parkjes, maar daarmee zullen de drugs niet verdwijnen.”