‘Wie kan er nu klaar voor zijn om te aanvaarden dat de crimineel die je dochter ontvoerd, opgesloten en vermoord heeft, de gevangenis mag verlaten?’ Paul Marchal, vader van de vermoorde An, reageert teleurgesteld op het penitentiair verlof voor Michel Lelièvre, de handlanger van Marc Dutroux die sinds 1996 in de cel zit. In 2004 kreeg Lelièvre een gevangenisstraf van 25 jaar. Hij komt dus vrij in 2021.

Het penitentiair verlof is noodzakelijk voor de komende vrijlating en re-integratie in de samenleving, zeggen experten. Toch, zegt Marchal, ‘is dat altijd wrang om te voelen’.

‘In een democratische staat moeten we dit als logisch aanvaarden’, sprak Marchal toen Lelièvre vijf jaar geleden al eens verlof kreeg. ‘De volgende zal Marc Dutroux zijn.’

Is Marc Dutroux de volgende? Komt Dutroux überhaupt ooit vrij? Na de vrijlating van zijn ex-vrouw Michel Martin in 2012 en de penitentiaire verloven van Lelièvre staat de vraag opnieuw centraal. Want, zo redeneerde de advocaat van Dutroux in 2011, ‘als Martin vervroegd kan vrijkomen, moet ook Dutroux vervroegd kunnen vrijkomen. De samenleving zal zich dus moeten voorbereiden op de dag dat Dutroux ooit vrijkomt.’

Tweede kans

Als er nog iemand van overtuigd is dat Dutroux genoeg geboet heeft, dan is het wel Marc Dutroux zelf. In 2012 vroeg hij om onder elektronisch toezicht vrij te komen. De Brusselse strafuitvoeringsrechtbank wees dat verzoek af.

In 2017 werd Bruno Dayez de nieuwe raadsman van Dutroux. Hij legde zichzelf meteen een deadline op: tegen 2021 de vrijlating van Dutroux realiseren. Dayez zelf beargumenteerde dat standpunt in een 120 pagina’s tellende boekje Pourquoi libérer Dutroux?. ‘Een gevangenisstraf is alleen zinvol als die straf ook eindigt. Iedereen heeft recht op een tweede kans.’

Verhogen de penitentiaire verloven van Lelièvre nu de kans op een vrijlating voor Dutroux? Volgens ervaren strafpleiter Geert Jaspaert, onder meer betrokken bij het proces van Ronald Janssen, niet. ‘Je moet die twee zaken apart zien. De strafuitvoeringsrechtbanken doen dat ook.’

Paul Quirynen, advocaat van Paul Marchal tijdens het proces-Dutroux, vult aan: ‘Het vernietigende psychologische rapport dat Dutroux als een gevaarlijke psychopaat beschreef, draagt hij zijn hele leven mee. Daarom is de kans op vrijlating zeer klein.’

Dutroux werd in 2004 veroordeeld tot levenslang plus tien jaar terbeschikkingstelling. Dat bewijst volgens Quirynen dat de kans tot mildheid opzettelijk beknot is.

Publieke vijand nummer 1

De kans op vrijlating mag dan wel klein zijn, de vraag rest of Dutroux ooit op penitentiair verlof mag. Hoewel Jaspaert de kans tot zo’n verlof klein acht, wijst hij op historische voorbeelden van levenslangveroordeelden die penitentiair verlof hebben gebruikt. Bij de Belgische seriemoordenaar Jan Caubergh ging zo’n verlof goed fout. Tijdens een uitstapje naar De Panne stak Caubergh zijn begeleider neer. Caubergh kreeg bovenop zijn levenslang nog eens 12 jaar cel.

Er is dus een garantie nodig dat Dutroux tijdens zo’n verlof, zelfs onder begeleiding, geen gevaar vormt. Die is er niet, vindt Jaspaert. Terecht, vindt Quirynen. ‘Een verlof voor Dutroux zou maatschappelijk nauwelijks te verantwoorden zijn. Hij is nog steeds publieke vijand nummer 1.’