Als de wereld de uitstoot van broeikasgassen drastisch wil verminderen, moeten de subsidies voor de fossiele brandstoffen worden afgebouwd. Volgens berekeningen van het IMF vloeit jaarlijks ongeveer 7.000 miljard dollar naar de fossiele industrie. Op de laatste VN-klimaattop in Dubai, vorig jaar, beloofden dertien landen, waaronder België, dat ze de overheidssubsidies wilden stoppen.

Het was minister voor Klimaat, Zakia Khattabi (Ecolo), die haar akkoord gaf, tot grote woede van MR-vicepremier David Clarinval. De stopzetting van de subsidies zou volgens hem meteen het einde betekenen van het sociaal energietarief, van bedrijfswagens en de professionele diesel voor landbouwers en transporteurs. Hij bezwoer dat hij alles zou doen om het akkoord dode letter te laten blijven. Khattabi verwees dan weer naar het Nationaal Energie- en Klimaatplan van 2020. Daarin verbond de regering zich ertoe om tegen 2021 een actieplan op te maken om de subsidies voor fossiele brandstoffen stap voor stap te laten uitdoven.

Er zijn al hervormingen in gang gezet. Zo werden de voordelen verbonden aan professioneel dieselgebruik verminderd. Ook elektrificatie van bedrijfsvoertuigen werd aangemoedigd. Maar de maatregelen blijken lang niet voldoende om de subsidiestromen af te bouwen. Volgens een nieuwe federale inventaris stijgen de subsidies. In 2021 bedroegen de totale directe en indirecte subsidies voor fossiele brandstoffen 14,7 miljard euro, tegenover 13,8 miljard in 2020, een klim met 6,2 procent. Die stijging komt voor een kwart van tijdelijke maatregelen voor steun aan gezinnen tijdens de energiecrisis.

In alle sectoren

De subsidies voor fossiele brandstoffen worden zeker niet systematisch afgebouwd, integendeel. Ze zijn nog altijd in alle economische sectoren te vinden. De directe subsidies bedroegen in 2021 12 miljard of 2,4 procent van het bbp. De dalende tendens sinds 2015 werd daarmee doorbroken, met een stijging van 717 miljoen euro tegenover 2020. De indirecte subsidies bedroegen 0,5 procent van het bbp, met als belangrijkste post het voordelige fiscale regime voor bedrijfswagens.

De FOD Klimaat en Financiën wijst er ook op dat een verregaande belastinghervorming er nooit is gekomen. Vooral de Franstalige liberalen staken stokken in de wielen. Ook gesteggel tussen de beleidsniveaus maakt dat er nauwelijks vooruitgang wordt geboekt. Vorig jaar diende ons land een geactualiseerd nationaal energie- en klimaatplan in bij de Europese Commissie. Daarin staat dat er nood is aan een duidelijk uitfaseringstraject, maar concrete plannen zijn niet opgenomen, omdat er geen overeenstemming is tussen de federale regering en de gewesten.

Lees ook

 Eindspel fossiele brandstoffen lijkt ingezet, maar echte werk moet nu beginnen