Eindelijk een Brexit-deal. Of toch niet? Wij beantwoorden de belangrijkste vragen

Wat heeft May afgesproken met Europa?

Eigenlijk zijn het de Britse technici, weliswaar in nauw contact met hun premier, die in Brussel tot een ontwerpakkoord zijn gekomen. Vandaar dat vandaag de Britse regering, en later de EU-lidstaten en het Britse parlement, nog hun fiat moeten geven. Het meest dringende probleem was de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Die wordt door de Brexit op 29 maart een buitengrens van de EU. Daar zou nu een tijdelijke oplossing voor zijn: het hele Verenigd Koninkrijk blijft voorlopig lid van de douane-unie, waardoor grenscontroles op goederen niet nodig zijn. Noord-Ierland, deel van het Verenigd Koninkrijk maar dus op hetzelfde eiland als EU-lidstaat Ierland, moet zich ook houden aan de strengere regels van de Europese interne markt. Andere blikvangers in de deal: Britten zullen geen visum nodig hebben als ze naar de EU willen reizen. Ook Europeanen mogen zonder visum het VK binnen. En: een akkoord over hoe de scheiding financieel wordt afgehandeld. Het VK zou ongeveer 40 miljard euro betalen voor de engagementen die het al was aangegaan in de komende jaren.

Hoeveel kans maakt de deal?

Met nog vier maanden voor de absolute deadline van de Brexit, gaat Theresa May voor het eerst voluit voor een deal. Vandaar dat niet alleen het Brexit-scenario, maar ook het voortbestaan van May als premier op tafel ligt. Binnen haar eigen regering zouden de kaarten veeleer gunstig liggen, maar de vergadering duurt nu toch langer dan gepland. 18 uur haalde May niet, de vergadering zou “nog enkele uren kunnen duren”. Nochtans is het weinig waarschijnlijk dat er aanpassingen worden gedaan aan de tekst, aangezien de bal dan weer in het kamp van de EU ligt. De vraag is dus eerder hoeveel regeringsleden zich niet kunnen vinden in de deal. Diegenen die het meeste dwarsliggen, Penny Mordaunt en Ellen McVey, zijn niet meteen de zwaargewichten. Bij het naar binnen gaan van de ministers, verschenen de eerste geruchten dat zij vandaag mogelijk ontslag zullen nemen.

Als de regering het akkoord goedkeurt, moet Mays echte job nog beginnen: de goedkeuring door het Lagerhuis. Dinsdag waren de Brexiteers onder de Conservatieven er als de kippen bij om de deal af te schieten, ook al moesten ze erkennen dat ze de inhoud niet onder ogen hadden gekregen. Dat is ook wat de Labour-parlementsleden laten uitschijnen. Zij hebben al laten weten dat ze tegen de deal zullen stemmen. May rekende op de Unionisten van DUP en op de Schotse Conservatieven, maar ook die maken bezwaren.

Wat is een harde Brexit?

Als er geen akkoord komt tussen de EU en het VK, of het Britse Lagerhuis verwerpt een akkoord, dan valt het VK op 29 maart van de ene dag op de andere buiten de Europese wetgeving. Dan komt er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland, is er niet langer een interne markt tussen VK en EU, kan niemand nog vrij reizen van het continent naar de Britse eilanden en verliest de EU 40 miljard euro, aangezien de Britten zich dan niet meer gebonden zullen voelen om die factuur te betalen voor de engagementen die ze al deden voor de komende jaren.

Wat betekenen de verschillende scenario’s voor ons?

Bij een zachte Brexit zal het vrij verkeer van goederen en personen zo veel mogelijk worden gevrijwaard. Een economische impact zal er altijd zijn, maar die zal veel minder bruusk zijn dan dat plots de grenzen worden gesloten. Ook voor uw weekendje Londen hoeft u dan niet te vrezen. Over hoe de verhouding er op de lange termijn zal uitzien, moet dan uiteraard nog worden onderhandeld. Maar de kans dat die in de lijn ligt van wat nu wordt afgesproken, is heel groot.

Wat is nu de timing?

Na het fiat van de regering komt er wellicht een speciale EU-top op 25 november. Het is belangrijk dat die er zo snel komt, want dan volgt voor Theresa May de ultieme beproeving: de goedkeuring door het Britse Lagerhuis. May wil de Brexit-deal nog voor het kerstreces laten stemmen, maar zolang ze niet zeker is van een meerderheid in het parlement kan ze die deadline ook nog wat uitstellen. Ook het Europees Parlement moet zich nog uitspreken. Algemeen wordt aangenomen dat noch de EU-lidstaten, noch het Europees Parlement lastig zal doen. Dat zou wel kunnen veranderen als de Britten menen, bijvoorbeeld onder druk van de Unionisten of de Schotten, dat ze het ontwerpakkoord nog kunnen aanpassen.