Courtney Love zei dat ze Taylor Swift niet belangrijk vond, maar nieuw album toont iets anders ★★★★☆

‘I forget if this was ever fun”, snikt Taylor Swift onhoorbaar op haar nieuwe langspeler. Ergens anders heft ze dan weer de armen ten hemel: “I’m so miserable! And nobody even knows!” Soms twijfel je hoeveel kwelling dan wel karikatuur meespeelt in haar monologen. Zeker wanneer ze een ijdele songregel als “Tell me everything’s not about me/But what if it is?” over haar lippen laat rollen. Dat móét toch tongue-in-cheek bedoeld zijn? Elders maakt ze immers net zo goed brandhout van een beroemd ex-liefje dat dergelijke aanstelleritis tot handelsmerk verheft. Swifties zullen zonder veel moeite Matty Healy van The 1975 herkennen in enkele songs, die ogenschijnlijk kop van Jut is.

Het beeld van de poète maudit lijkt bij Swift ergens te zweven tussen Emily Dickinson, met wie ze overigens eenzelfde stamboom deelt, en een zwoele zwart-witesthetiek van het artwork. De sensuele melancholie en ongrijpbare romantiek van Lana Del Rey schijnt ze ook te willen evenaren op deze plaat. Titels als ‘But Daddy I Love Him’ en ‘I Can Fix Him (No Really I Can)’ zouden trouwens zo uit een dagboek van Del Rey gescheurd kunnen zijn.

Gelekte nummers

Vrijdagochtend om zes uur verscheen TTPD. De hype rond die nieuwe plaat raakte weliswaar al eerder in een stroomversnelling toen de muziek daags vóór de release online gelekt zou zijn. Swifties begonnen liedjes te delen waarvan ze beweerden die gevonden te hebben op een Google Drive-link. AI-versies, opperde een andere helft van de spionkop. Fans begonnen zelfs verwoed neplinks op X te plaatsen om de gelekte nummers te begraven. Om maar te zeggen: de zenuwen stonden hoog gespannen in de swiftosfeer.

Swift pookte het vuur natuurlijk mee op toen ze stelde dat deze plaat misschien wel de meest urgente was. Schrijven is soms het enige wat haar uit de klauwen van de waanzin en tomeloze tristesse houdt. Klinkt getormenteerd? Niet eens half zo erg als de bekentenis “You wouldn’t last an hour in the asylum where they raised me”, zoals ze zingt in ‘Who’s Afraid of Little Old Me’.

Aan de hand van metaforen navigeert Swift door de valkuilen van de roem, liefde en persoonlijke worstelingen. Die uitdagingen biedt ze uiteindelijk het hoofd door haar autonomie te laten gelden: “So I leap from the gallows and I levitate down your street.” Het levert haar meteen ook een van de sterkste songs op de plaat, en een tekst die geschreven schijnt bij kaarslicht, met een ganzenveer gedoopt in absint.

Muzikaal laat ze zich andermaal bijstaan door het gouden team Jack Antonoff en Aaron Dessner van The National. Van het weemoedige walsje ‘Chloe or Sam or Sophia or Marcus’ over de uitbundige finale van ‘The Black Dog’ voel je vooral hoe Dessner vooral in de extra toegevoegde songs op The Anthology steeds dieper zijn haken mag zetten in de productie.

Zandkastelen

Swifts hang naar Nashville komt dan weer als tuimelkruid voorbij in ‘I Can Fix Him (No Really I Can)’, waar een elegante slidegitaar doorheen waait, net als bij een eenzame viool in ‘But Daddy I Love Him’. Meer glitters spatten af van de Robyn-achtige synthdisco in ‘I Can Do It with a Broken Heart’, en nog beter is de zachtmoedige folk van ‘Albatross’ of ‘So Long, London’, een adieu op zachte clubbeat. Die laatste song lijkt het einde te bezingen van haar zesjarige relatie met de Britse acteur Joe Alwyn.

Maar een kortstondiger liefde staat dan weer zonder advocaat voor het tribunaal: “Oh, here we go again, the voices in his head”, rolt ze met de ogen in ‘My Boy Only Breaks His Favorite Toys’, dat over Matty Healy zou gaan. Swift is daarbij de ‘koningin van de zandkastelen die hij vernietigt’. Ook in het titelnummer lijkt hij de poseur van dienst: “I laughed in your face and said, ‘You’re not Dylan Thomas, I’m not Patti Smith’ /This ain’t the Chelsea Hotel / We’re modern idiots.”

Ook ‘The Smallest Man Who Ever Lived’ laat zich lezen als zo’n post-relationele veeg uit de pan. Geen helsere furie dan die van een versmade Swift, natuurlijk. Zoals ze zelf stelt in een begeleidende boodschap op deze plaat: “It’s the worst men that I write best.” Haar uithalen naar vroegere geliefden kunnen als kleinzielig worden beschouwd of zelfs als narcisme. Maar Swift raakt er heelhuids mee weg omdat ze deel uitmaken van een grotere strijd met hardnekkige hiërarchieën: de clichébeelden over weerloze vrouwen moeten op de schop. In ‘The Alchemy’ trekt ze ook aan het langste eind: “When I touch down/Call the amateurs and cut them from the team”, triomfeert ze aan de zijde van haar huidige footballvriend.

Post Malone

Slechts twee gasten maken de dienst uit op The Tortured Poets Department. Zo zingt Florence + The Machine mee op ‘Florida!!!’, maar ondanks de uitroeptekens in de titel en tribal drums klinkt die song opvallend ingehouden voor haar doen. Post Malone – ook niet bepaald een baken van subtiliteit – is dan weer nét hoorbaar aanwezig in de openingstrack ‘Fortnight’.

Eerder deze maand liet Courtney Love vallen dat ze Swift niet belangrijk vond. “Haar muziek vormt hooguit een safe space voor jonge meisjes.” Geen idee wat er mis zou zijn met muziek die een safe space vormt, eigenlijk. Maar Swift speelt duidelijk niet met de veiligheidspal op: dit dertig songs overspannende werk klinkt vertrouwd, maar is ambitieus. Deze Swift is bedrukt in toon, maar toont zich net zo goed op haar bontst en meest breedvoerig.