“Elke winter is het hetzelfde liedje”: het regent alweer binnen in Musea voor Schone Kunsten in Brussel

België kan zich bogen op een enorme rijkdom aan kunst en erfgoed. Brussel is daarin dé ambassadeur met onder andere de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten (KMSKB). Jammer genoeg zijn die – fysiek althans – niet in goede staat. Dat bleek maandag nog maar eens, toen het dak alweer begon te lekken. Op vier plaatsen, allemaal in de collectie Oude Kunst, sijpelde er water binnen. Dat komt allesbehalve als een verrassing. Elke winterperiode opnieuw krijgt het museum daarmee te maken. 

Het KMSKB wordt er zowaar een tikje cynisch van. Zo stuurde het dinsdag een tweet de wereld in om een zoveelste lek wereldkundig te maken. “Het eerste onderwatermuseum ter wereld. Zelfs Magritte zou de rampzalige staat van onze gebouwen niet kunnen verzinnen”, stond te lezen, vergezeld door een foto van een bezoeker met opengeklapte paraplu en hashtags als #againandagain en #saveourheritage. 

Een stokoud gebouw waar water binnensijpelt is geen goede omgeving om eeuwenoude kunstwerken in te bewaren, dat is zonneklaar. Het KMSKB grijpt dan ook preventief in. Maandag zijn vijf werken weggehaald om waterschade te voorkomen. Onder andere een schilderij van de Franse barokschilder Simon Vouet en een werk van de 19de-eeuwse Brusselse kunstenaar André Lens zijn van de muur gehaald. Die vervoegen een lijstje van 10 à 12 stukken die door de lekken en binnensijpelend water voorlopig niet te zien zijn in KMSKB. In plaats daarvan zien de museumbezoekers een A4'tje tegen de muur, met een woordje uitleg. Nog kolderieker zijn de twee emmers die zijn neergepoot om het insijpelende water op te vangen.

Oplapwerken

“Uiteraard is dit niet nieuw. Dit sleept al jaren aan”, zucht Samir Al-Haddad van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel. “De voorbije maanden regende het amper, dus bleef het ook bij ons droog. Nu is het weer prijs. Er zijn vier lekken, waarvan twee plaatsen waar er nooit eerder water binnenliep. Als museum is het onze missie om die eeuwenoude kunstwerken goed te bewaren, zodat ook volgende generaties er nog van kunnen genieten. Deze toestanden maken het ons niet makkelijker.”

De staat van onze infrastructuur brengt ons erfgoed dus in moeilijkheden. Daar worden we trouwens regelmatig aan herinnerd. Denk maar aan de hallucinante beelden van de Rubenszaal van datzelfde KMSKB. In principe moet die hulde brengen aan een van onze grootste kunstenaars. Nog geen drie jaar geleden werden ook daar emmers neergepoot om lekken op te vangen. Iedereen weet wat er aan de hand is. Toch blijft het wachten op een structurele oplossing. De Regie der Gebouwen, die ook de infrastructuur van KMSKB onderhoudt, benadrukt dat het de voorbije jaren werken heeft uitgevoerd aan het dak van het museum. “Dat klopt, maar dat zijn allemaal oplapwerken, tijdelijke oplossingen”, zegt Al-Haddad. “Dit is een oud gebouw, met een versleten dak. Het moet eigenlijk volledig onder handen worden genomen. We hebben nood aan een permanente oplossing.”

Spoedplan

Het KMSKB staat niet alleen met die vraag. Tal van andere Brusselse musea trekken evenzeer al langer aan de alarmbel. Ook de instellingen en musea in het Jubelpark, zoals het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) en het Legermuseum, vragen al langer een opfrisbeurt. Daarvoor zou de federale regering twee jaar geleden al een spoedplan voor hebben opgesteld. Het is vooralsnog niet duidelijk hoe ver het daarmee staat.

De bal ligt nu in het kamp van staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Zuhal Demir (N-VA), bevoegd voor deze materie. Haar woordvoerder laat in Het Nieuwsblad weten dat er een renovatieplan op tafel ligt. Daarvoor zou 70 miljoen zijn vrijgemaakt en het plan zou volgend jaar ingaan. Meer details zijn voorlopig niet bekend.