Met een war on drugs kun je de strijd tegen drugs niet winnen
Paul De Grauwe is professor aan de London School of Economics. Zijn column verschijnt wekelijks.
Uit een reportage blijkt dat jongeren van nauwelijks 11 jaar worden ingezet als drugskoerier en daarbij tot 10.000 euro per maand kunnen verdienen. Zoiets los je niet op met een zachte aanpak, betoogt Bart De Wever (N-VA). We moeten dwingender optreden en de jongeren uit hun omgeving weghalen, bepleit de Antwerpse burgemeester (DM 18/12).
Het klopt als een bus dat als jongeren zoveel duizenden euro's per maand kunnen verdienen, je hen niet van de straat kunt weghalen door hen zachtjes aan te porren ermee te stoppen. Een repressieve aanpak dus.
De vraag die zich hier stelt, is de volgende: hoe komt het dat jongeren vandaag zoveel kunnen verdienen als drugskoerier? Het antwoord is van een onthutsende eenvoud: omdat de productie en de distributie van drugs illegaal zijn. Het feit dat drugs verboden zijn en dat wie zich waagt aan productie en verdeling ervan riskeert in de gevangenis te belanden, drijft de straatprijs van drugs naar omhoog. Zo ontstaan er grote winstmogelijkheden voor diegenen die weinig te verliezen hebben en risico’s willen nemen om snel rijk te worden.
Hoe komt het dat jongeren vandaag zoveel kunnen verdienen als drugskoerier? Omdat de productie en de distributie van drugs illegaal zijn
Het zijn dikwijls ook mensen die, omdat ze niets te verliezen hebben, voor niets en niemand terugdeinzen. Roof, moord en geweld zijn het directe resultaat van het feit dat vele landen, waaronder België, drugs in de illegaliteit hebben geduwd en de oorlog verklaard hebben aan al wie erbij betrokken is. De criminelen hebben nu een loophole gevonden: de inzet van minderjarigen als drugskoeriers, wetende dat die de gevangenis zullen ontsnappen. Tot nog toe, tenminste.
Escalatie van geweld
Hoe pak je dit aan? Nog meer repressie, zegt de Antwerpse burgemeester. Maar die aanpak, de 'war on drugs', heeft jammerlijk gefaald. De oorzaak is dat de repressieve aanpak tot een paradox leidt. Hoe repressiever de aanpak, hoe hoger de straatprijs van drugs en hoe winstgevender de productie en de verdeling ervan worden. Dit creëert een situatie waarin de criminelen over nog meer financiële middelen beschikken, die hen toelaten de oorlog tegen politie en justitie te escaleren. Het gevolg is nog meer geweld, nog meer moordpartijen.
Die paradox leidt ertoe dat politie en justitie aan het kortste eind trekken. Ze kunnen niet beletten dat de drugs overal te vinden zijn. Ze verliezen overal de war on drugs. De criminelen winnen die oorlog. De roep om nog meer repressie leidt tot een escalatie van geweld, zonder dat de overheden erin slagen de productie en de verdeling van drugs te beletten. Waar ze wel in slagen, is het niveau van het geweld op te drijven.
Belastingen op drugs
In meer en meer landen wordt nu ingezien dat de strijd tegen drugs niet wordt gewonnen door nog meer repressie. Wat is het alternatief? Een eerste stap bestaat erin de productie, de verdeling en het gebruik van drugs te legaliseren. Dit heeft tot onmiddellijk effect dat de grote winstgevendheid van productie en verdeling van drugs dramatisch daalt, waardoor die uit de criminele sfeer worden gehaald. Het fenomeen van jonge drugskoeriers, die pakken geld verdienen, verdwijnt van de ene dag op de andere.
Die eerste stap maakt het ook mogelijk de productie en de verdeling van drugs te controleren op hun kwaliteit, zoals we dat vandaag doen met alcohol. Veel drugs die vandaag op straat worden verhandeld, zijn volgepropt met toxische bestanddelen die het leven van de gebruikers in gevaar brengen. Legalisering laat ook toe belastingen te heffen op het gebruik van drugs, zoals we dat met alcohol en sigaretten doen.
De financiële middelen, die vandaag worden verspild in de repressie, moeten worden aangewend om druggebruik te ontraden
In een tweede stap (die best gelijktijdig wordt genomen) kunnen de financiële middelen, die vandaag worden verspild in de repressie, worden aangewend om de druggebruikers ertoe te brengen hun gebruik te verminderen. Dit kan op vele manieren gebeuren: intensievere preventie, behandeling van drugsverslavingen en herstel. Bovendien komen middelen vrij om een sociaal beleid te voeren dat de sociale oorzaken van het drugsgebruik beter aanpakt. De ervaring van vele landen is dat dit alleen maar werkt als drugs uit de criminele sfeer worden gehaald.
Tot slot nog dit: ik ben er met de Antwerpse burgemeester van overtuigd dat het gebruik van drugs tot heel veel ellende leidt en moet worden bestreden. De vraag is hoe je die strijd voert. De repressieve aanpak werkt niet. Tijd voor een andere aanpak.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
