Verdachte van moord op Duitse politicus Lübcke is 45-jarige rechts-extremist

De Generalbundesanwalt, de hoogste opsporingsinstantie, zei maandag dat de dit weekeinde aangehouden Stephan E. als rechts-extremist wordt beschouwd op grond van zijn verleden en ‘standpunten die van hem bekend zijn’. Er is ‘veel bewijsmateriaal’ voorhanden. 

Nadere mededelingen daarover werden niet gedaan, maar Duitse media brachten E. onder meer in verband met een aanslag op asielzoekers en contacten met neonazi’s, waaronder een gewapende groep die Combat 18 heet. Het onderzoek richt zich ook op de vraag of E. op eigen houtje gehandeld heeft.

CDU’ er Lübcke, voorzitter van het regionaal bestuur in Kassel, werd begin juni dood aangetroffen in de tuin van zijn woning nabij de stad. Onderzoek wees uit dat hij van korte afstand was neergeschoten.

Lübcke was al in 2015 het mikpunt van een haatcampagne. Hij had zich aangesloten bij de welkomstwoorden van bondskanselier Angela Merkel, een partijgenoot, aan het adres van asielzoekers. In het jaar dat meer dan een miljoen buitenlanders Duitsland binnen kwamen, pleitte hij voor een ruimhartige opvang. Wie het daarmee niet eens was, moest het land maar verlaten, zei hij op een bijeenkomst die hem vanuit ultra-rechtse hoek zelfs de term ‘verrader’ opleverde. Lübcke kreeg tijdelijk politiebewaking.

Na zijn gewelddadige dood volgde opnieuw een reeks verwensingen en beledigingen. Tal van politici, onder wie president Frank-Walter Steinmeier, spraken daarover hun afschuw uit.

Politiek geweld

De laatste politieke moord in Duitsland dateert van 1991. SPD-politicus Detlev Rohwedder werd omgebracht door een scherpschutter, die nooit is opgespoord. Rohwedder stond aan het hoofd van de Treuhand, een overheidsinstantie die na de Duitse eenwording de staatsbedrijven in de voormalige DDR moest saneren en privatiseren. Hij deed dat met harde hand, wat hem veel vijanden opleverde.

Eind vorige eeuw was het vooral extreem-links in Duitsland dat zich schuldig maakte aan dodelijk geweld. Vanaf het begin van de zeventig pleegde de Rote Armee Fraktion aanslagen op zakenlieden, overheidsfunctionarissen en Amerikaanse militairen in het land. Ook de moord op Rohwedder werd opgeëist door de RAF. In totaal heeft de groepering meer dan dertig dodelijke slachtoffers op haar naam staan.

Begin jaren negentig waren enkele Duitse politici het doelwit van aanslagplegers aan wie de politie psychische problemen toeschreef. De huidige voorzitter van het parlement, oud-minister Wolfgang Schäuble, raakte in 1990 verlamd door pistoolschoten.

In de zaak-Lübcke wordt niet alleen de toedracht van de moord onderzocht, maar ook de haatcampagne jegens de politicus die daarop volgde. In tientallen woningen, verspreid over Duitsland, heeft de politie invallen gedaan. Computers en andere gegevensdragers werden in beslag genomen, om na te gaan of daarop haatzaaiende berichten te vinden zijn. Over de stand van zaken in dit onderzoek is niets bekendgemaakt.

In de moordzaak hield de politie al eerder een verdachte aan, maar die werd snel weer vrijgelaten. Justitie heeft ditmaal de beschikking over DNA-materiaal; de verdachte kwam eerder in beeld als delinquent. Verdachte E. is net als Lübcke afkomstig uit Kassel. De 65-jarige Lübcke was een geliefd bestuurder. Zijn begrafenis werd vorige week door honderden personen bijgewoond.