Even een granaat opvissen: magneetvissen wordt steeds populairder
Urk
Met een zwaai plonst de magneet van Siem Vos (64) in het troebele water van de Urker vissershaven. Vos spant zijn armspieren aan en trekt de magneet voorzichtig door de modderige bodem richting de kade. Een groep toeristen verzamelt zich achter hem. Een oudere vrouw kijkt nieuwsgierig het water in. Ze ziet hoe Vos met uiterste inspanning de buit op de kade trekt. ‘Is dit nou pulsvissen?’, vraagt ze verbaasd.
Voor toeristen mag de hobby van magneetvisser Vos een noviteit zijn, de laatste tijd merkt hij dat steeds meer mensen weten waarmee hij bezig is. Volgens Vos komt dat door het onlangs aangekondigde verbod in Amersfoort. In korte tijd werd daar twee keer een granaat opgevist. De gemeente wil met de maatregelen ongelukken voorkomen. Onder meer in Nijmegen, Arnhem – vanwege overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog – en Haarlem geldt al zo’n verbod.
Voorzichtig. Niet te hard trekken. ‘Het is een kwestie van gevoel’, roept Vos terwijl hij het touw de kade op trekt. Nog een klein stukje maar. De toegestroomde toeristen wachten in spanning af. Hebbes!
Aan de 3 kilo zware magneet plakken wat vishaakjes en een ondefinieerbaar ijzeren plaatje. De toeschouwers druipen af. ‘Soms vang je wat, soms vang je niks’, zegt Vos nuchter. Hij schraapt de buit van de magneet in een bak voor oud ijzer. Nieuwe poging. Tussen de kotters van de echte vissers plonst de magneet het water in.
Ooit vond Vos een pistool en wat munitie, vertelt hij nonchalant. ‘Dat heb ik toen direct naar de politie gebracht. Zoals het hoort.’ Hij vindt het leuker wanneer hij een horloge of een bos autosleutels opvist en ze kan teruggeven. ‘Ik heb zelfs een brandkast gevonden. Die was gestolen en in het water gegooid. Er zat onder meer een ring in, een erfstuk. De eigenaar was er heel blij mee.’
Tweede Wereldoorlog
Ondertussen groeit in diverse gemeenten de bezorgdheid over deze steeds populairder wordende hobby. Vooral in Amsterdam worden relatief vaak gevaarlijke objecten gevonden. In mei haalde een magneetvisser een explosief uit het Amsterdamse water en deze maand stuitten vissers op een handgranaat. Toch volgt Amsterdam het voorbeeld van Amersfoort voorlopig niet, al waarschuwt de politie de vissers wel voor de risico’s, onder meer via een voorlichtingsvideo.
Aangestoken door berichten over de bijzondere vondsten zoeken vooral jonge magneetvissers het gevaar op. Ze gooien hun magneet uit op plekken waar de kans op een spannende vondst – zoals een wapen of explosief – groot is.
Op diverse sites staan tips voor de beste vindplaatsen. ‘Wil je objecten uit de Tweede Wereldoorlog? Duik dan de geschiedenisboeken in om te kijken waar er hevig gevochten is’, valt te lezen op een blog.
het gevaar opzoeken
Siem Vos noemt magneetvissers die bewust het gevaar opzoeken ‘dom’. Hij ergert zich aan de onwetendheid van sommige hobbyisten. ‘Ik zag laatst een filmpje van een visser die met een stok in het water ging poken. Dat moet je natuurlijk nooit doen. Als er een explosief ligt, kan het daardoor afgaan.’
Toen hij begon met magneetvissen was het Vos juist te doen om de veiligheid in het water. ‘Bij een sluisje sprongen kinderen in de zomer in het water. Een paar van hen haalden hun benen open aan iets hards.’ De eerste keer dat hij een magneet in het water gooide was het raak. ‘Een boot, met daarop ijzeren pinnen van 15 centimeter.’ Het gezonken wrak was onzichtbaar door het troebele water.
Het touw hangt gespannen tegen de kade. Vos trekt het krachtig, maar voorzichtig naar zich toe. ‘Je wilt niet dat het losschiet.’ Nog maar een klein stukje. Dan veert Vos naar achteren. Mis. Het onbekende zware ijzeren gevaarte verdwijnt weer in de Urker blubber.
Geen geluk vandaag. Een usb-kabeltje dat meekwam met wat rotte vis maakt zelfs kans op de titel ‘vondst van de dag’. De stank van vis neemt de kade over, maar Vos gaat stoïcijns door. Hij staat er al zes uur. Hij gooit de magneet een laatste keer het water in. ‘Ja, je moet het wel héél leuk vinden om het vol te houden’, lacht hij.
populaire video’s
In populaire video’s online zijn de vondsten vaak indrukwekkend. YouTube-kanalen van Nederlandse magneetvissers zoals WatchDutchMD – bijna 80.000 volgers – en AlldayMD – net geen 15.000 abonnees – posten bijna wekelijks video’s van hun zoektochten.
Het is de spanning die Vos ervaart die ook de filmpjes zo populair maakt: ‘Je weet nooit wat eruit komt.’ Hij kan uren achter elkaar niks van waarde vangen en toch met een goed gevoel naar huis gaan. ‘Anders zit ik maar achter de geraniums’, zegt de gepensioneerde Vos.
De toegenomen populariteit betekent ook meer aandacht en kritiek. Maar de gevaren worden volgens magneetvisser Glenn van den Brekel, verantwoordelijk voor YouTube-kanaal AlldayMD, overdreven. ‘Er is nog nooit iemand bij het magneetvissen omgekomen’, zegt hij. ‘En het komt ook relatief weinig voor dat er iets gevaarlijks naar boven komt.’ Volgens Van den Brekel levert een verbod gevaarlijker situaties op. ‘Nu wordt alles nog netjes gemeld. Straks durven mensen dat niet meer omdat ze eigenlijk de wet hebben overtreden.’
Op Urk is van een verbod vooralsnog geen sprake. Volgens Vos zijn ze juist blij met zijn werk. ‘Ik vis gereedschap van de vissers op en geef het terug’, zegt Vos terwijl hij wijst op een ijzeren katrol die van een kotter was afgevallen. In ruil daarvoor mag hij soms mee op palingvangst of drinkt hij een kop koffie bij de vissers.
Vos geldt op het voormalig eiland als een officieuze bezienswaardigheid tijdens rondleidingen. ‘In de rondvaartboot wijst de gids me altijd aan’, zegt hij trots. Hij kijkt de haven in. ‘En dames en heren, aan uw linkerkant ziet u de magneetvisser van Urk.’ <
Hoe sensationeel de vondst van een (mogelijk) explosief of vuurwapen ook is, de politie vraagt magneetvissers het voorwerp snel weer in het water te laten zakken. Dat vermindert de kans dat een eventueel explosief alsnog afgaat. Daarnaast kunnen op vuurwapens of andere verdachte voorwerpen nog sporen van daders zitten.
Eenmaal uit het water is de kans groter dat die vergaan. De politie roept op verdachte voorwerpen te melden.
