Niki Lauda (1949-2019): de grillige coureur met de vloeiende rijstijl
Formule 1-icoon Niki Lauda is op 70-jarige leeftijd overleden. Dat maakte de familie van Lauda dinsdag bekend. De Oostenrijker kampte sinds augustus vorig jaar, toen hij een longtransplantatie onderging, al met gezondheidsproblemen. Met Lauda verliest de autoracerij een van de kleurrijkste figuren uit zijn geschiedenis.
Non-conformisme liep als een rode draad door zijn leven. Hij groeide op als telg van een gegoede Oostenrijkse ondernemersfamilie. Van een veilig leven in de voetsporen van zijn ouders moest hij alleen niets weten. Hij wilde racen. Tot ergernis van vooral zijn grootvader, die vond dat een Lauda op de economiepagina’s hoorde te staan en niet in het sportkatern.
Dus moest Lauda het in zijn eentje doen. Met leningen gedekt door levensverzekeringen en flink wat bluf praatte hij zich binnen bij teams uit de raceklasse. Daarna maakte hij al snel indruk met zijn snelheid. In tegenstelling tot zijn grillige, temperamentvolle karakter was zijn rijstijl vloeiend en berekenend.
In 1971 debuteerde hij in de Formule 1, toen de raceklasse nog levensgevaarlijk was. Een paar maanden voor zijn debuut was zijn landgenoot Jochen Rindt nog de eerste postume wereldkampioen geworden vanwege een fatale crash tijdens de vrije training op Monza.
Lauda's eerste jaren in de raceklasse verliepen moeizaam. Hij had bij matige teams niet de auto’s om uit te blinken. Tot topteam Ferrari in 1974 het roer omgooide en het wel aandurfde met de jonge, beloftevolle Lauda. In zijn eerste seizoen in Italiaanse dienst won hij meteen twee races. Een jaar later werd hij wereldkampioen. Het was de de eerste wereldtitel in ruim tien jaar voor Ferrari. Daarna was Lauda een grote naam. Hij won nog twee wereldtitels, in 1977 en 1984. Tussendoor was hij nog gestopt, omdat hij in 1979 naar eigen zeggen klaar was met ‘rondjes rijden’.
Bijna-fatale crash
Door zijn wereldtitels zal hij voor altijd herinnerd worden als een van de grootste coureurs aller tijden. Slechts vijf coureurs wonnen meer kampioenschappen. Het bekendst werd hij alleen door de crash op de Nürburgring in 1976, die hem voor het leven tekende. In de tweede ronde van de GP van Duitsland ging het voor Lauda al mis. Hij verloor de controle over zijn Ferrari in een snelle bocht en knalde tegen de muur, waarna zijn auto meteen vlam vatte.
Een minuut lang hadden de vlammen vrij spel op zijn gezicht, voordat hij door collega-coureurs uit zijn brandende Ferrari werd getild. In het ziekenhuis bleken zijn longen verbrand. Zijn bloed was vergiftigd door het inademen van hete, giftige dampen en hij geraakte in een coma. De priester schoof al aan bij zijn ziekenhuisbed voor de laatste sacramenten.
Maar Lauda ontwaakte en zat zes weken later alweer in zijn Ferrari, nadat op zijn voorhoofd huid van zijn linkerdij was geplakt en vacuümpompen zijn beschadigde longen leeg hadden gezogen. Hij wilde zo min mogelijk races missen, omdat zijn grote rivaal James Hunt op hem was uitgelopen. Het werd in 2013 uitgelicht in Hollywoodfilm Rush, die Lauda weer net zo beroemd maakte als in zijn hoogtijdagen.
Zijn gehavende gezicht en grotendeels weggebrande rechteroor liet hij nooit reconstrueren. Aan de dingen die gebeurd zijn, moet je niet te veel tijd besteden, zei hij in 2016 in een interview met deze krant, veertig jaar na zijn crash. Om zijn littekens toch enigszins te bedekken droeg hij sinds zijn crash een kenmerkend rood petje, dat hij voor grof geld liet sponsoren. In de geest van zijn familie is hij naast coureur ook altijd zakenman geweest.
Lauda Air
Al tijdens zijn raceloopbaan richtte hij zijn eigen luchtvaartmaatschappij op, Lauda Air. Naast racen was luchtvaart zijn grote passie. Geregeld kroop hij zelf achter de stuurknuppel van zijn vliegtuigen. Vliegen bezorgde hem ook zijn grootste trauma: de crash van Lauda Air vlucht 004 in Thailand in 1991, waarbij 223 doden vielen.
Toen hij hoorde van de crash vertrok hij meteen naar Thailand. Hij speurde hoogstpersoonlijk in de jungle tussen de brokstukken naar de oorzaak, woonde de begrafenissen bij van de 23 slachtoffers die niet geïdentificeerd konden worden en ging de strijd aan met Boeing over de verantwoordelijkheid van de crash. Hij wilde dat de vliegtuigbouwer publiekelijk toegaf dat technisch falen de oorzaak was.
Dat gebeurde pas nadat Lauda (na vijftien simulaties waarin het hem niet lukte de crash te voorkomen) aan Boeing voorstelde of hij in het echt mocht bewijzen dat het vliegtuig niet deugde. Het was typerend voor de onverzettelijkheid van de Oostenrijker.
In de Formule 1 was hij na zijn laatste race in 1985 in allerlei rollen actief. Hij was adviseur bij Ferrari, twee jaar teambaas bij Jaguar en maakte naam als ongezouten analist bij het Duitse RTL.
Sinds 2013 was Lauda topman bij Mercedes. Hij stond zo aan de basis van een van de succesvolste F1-teams ooit, wist topcoureur Lewis Hamilton te verleiden naar het team te komen en volgde elke race vanuit de garage naast teambaas Toto Wolff. De laatste race waarbij Lauda fysiek aanwezig was, was de GP van Engeland in juli vorig jaar.
Longtransplantatie
Daarna werd hij ziek en begin augustus moest hij in allerijl een longtransplantatie ondergaan. Tijdens de revalidatie kreeg hij te maken met veel terugslagen. Zijn gezondheid bleef zwak, hoewel er twee weken geleden nog wel werd gespeculeerd dat Lauda in Spanje terug zou keren in de paddock.
Afgelopen week werd de oud-coureur wederom opgenomen in het ziekenhuis, nu met nierproblemen. Het bleek de druppel voor zijn sinds 1976 broze lijf. Zijn laatste race won hij in 1985 op Zandvoort. Volgend jaar keert de raceklasse terug op het duinencircuit. Maar dan zonder de man die de Formule 1 decennia kleur gaf.
Lees hier het interview dat de Volkskrant in 2016 met Niki Lauda had. Zijn eigenzinnigheid, zijn ongeluk en zijn drie wereldtitels maakten van hem een legende in de Formule 1. Aan dromen deed hij niet: ‘Met dromen bereik je niets. Alleen met de realiteit kom je verder.’