Nog steeds geen oplossing voor stroomtekort in november: clash met Electrabel op komst

Op de meest cruciale vraag heeft Marie-Christine Marghem geen antwoord. De federale energieminister wil zelfs liever niet te veel woorden vuilmaken aan het afschakelplan. “Dat is echt het ultieme redmiddel”, zegt ze. “We mogen geen paniekvoetbal spelen en moeten nu met alle betrokkenen samenzitten om oplossingen te vinden.” Want met de winter voor de deur heeft ze er nog altijd geen.

Veel speelruimte om die te vinden heeft Marghem ook al niet. De strategische reserve, het geldpotje om oude gascentrales van onder het stof te halen, liet ze op aanraden van netbeheerder Elia dit jaar ongevuld. Naar eigen zeggen was ze dan ook diep geschokt door het bericht van Engie Electrabel dat toch bijna alle kerncentrales stil zullen liggen de komende maanden. In november draait zelfs maar eentje van de zeven. “Het was een donderslag bij heldere hemel, voor mij en voor Elia. Electrabel draagt dan ook een grote verantwoordelijkheid en onze advocaten pluizen nu uit hoe ze die op een of andere manier kunnen dragen.”

Want de huidige situatie zal geld kosten. Wie een variabel tarief heeft, zal de huidige situatie snel voelen in zijn factuur. En als het licht straks uit moet, dan betalen we allemaal het gelag. Hoe en óf Electrabel dat moet vergoeden is nog lang niet duidelijk.

Rondje zwartepieten

Bij de Franse energiereus ontkennen ze alvast dat ze iets verkeerds hebben gedaan. “Het is onze taak om de kerncentrales zo veilig mogelijk uit te baten”, klinkt het. “Zodra wij alle informatie hadden, hebben we die naar buiten gebracht. Allemaal in samenspraak met de nucleaire waakhond FANC.”

Veel verder dan een rondje zwartepieten kwam het gisteren dus niet. Woensdag krijgen Marghem en Electrabel nog een kans. Dan moeten ze samen met Elia in de Kamer tekst en uitleg geven. Want ook daar blijven ze op hun honger zitten. “Het is een hallucinante situatie”, zegt Kamerlid Leen Dierick (CD&V). “Is er informatie achtergehouden? Zijn we door de feiten ingehaald? En waarom trekt het Planbureau wel al aan de alarmbel en de experten ter zake, Elia zelf, niet?”

Haar collega Bert Wollants (N-VA) roept op om in eerste plaats oplossingen te zoeken. “Ik zou niet graag hebben dat de minister zich alleen maar bezig houdt met de schuldvraag, terwijl wij allemaal in het donker zitten”, zegt hij. “Maar feit blijft wel dat alle puzzelstukjes nu wel heel ongelukkig in elkaar vallen.”

Voor de oppositie is het zonneklaar. Door vol te vertrouwen in Electrabel hebben Marghem en de hele regering hun eigen graf gedolven. “De waarheid is dat er gewoon geen kortetermijnoplossing meer bestaat”, zegt Karin Temmerman (sp.a). “De regering had vier jaar geleden moeten starten met de uitbouw van alternatieven.” “België is vandaag gewoon een wingewest van een Franse multinational”, volgens Kristof Calvo (Groen). “Er moet een claim ingediend worden tegen Electrabel. Zij hebben de chaos in ons land gecreëerd.”

Wat zijn de oplossingen?

1. De kerncentrale van Tihange. De reactor van Tihange 1 moet vanaf 20 oktober een maandje stilliggen. De onderhoudsbeurt uitstellen is geen optie omdat de brandstof tegen dan uitgewerkt is, zegt minister Marghem. Zij vindt dat in de eerste plaats bekeken moet worden of de andere twee kerneenheden van Tihange toch beschikbaar kunnen blijven in de herfst- en winterperiode. Die kampen met betonrot in het niet-nucleaire gedeelte. Het Fanc, de nucleaire toezichthouder, moet daarvoor zijn zegen geven.

2. Hulp uit het buitenland. Binnen de Europese Unie geldt de regel dat het land waar het licht dreigt uit te gaan, geholpen wordt door landen die wel over voldoende elektriciteit beschikken. Minister Marghem zegt dat ze zal aankloppen bij onze buurlanden.

3. Gascentrales. De voorbije jaren lagen verscheidene gasgestookte centrales meer stil dan ze dat draaiden. De elektriciteitsprijs lag niet hoog genoeg om de centrales rendabel te laten werken. Toch is er nog maar één grote gascentrale die effectief in de mottenballen is beland: die van Vilvoorde. Andere gascentrales werden door de uitbaters weer gebruiksklaar gemaakt. Het rapport dat Elia gisteren presenteerde aan Marghem, gaat er echter wel al vanuit dat al deze centrales op volle kracht draaien vanaf november. Veel rek zit daar dus niet meer op.