Tot vorige week lag de inventarisatielijst van leegstaande en verwaarloosde bedrijfsgebouwen ter inzage bij de dienst ruimtelijke ordening in het gemeentehuis. Ook het platteland heeft steeds vaker te kampen met de problematiek van leegstand, vooral dan van boerderijen waarvan de uitbating gestopt is.  “Meestal door een gebrek aan opvolging - de onaantrekkelijkheid van de boerenstiel zeg maar - worden landbouwbedrijven stopgezet. Zodra de kinderen uitzwermen, komen die hoeves vaak leeg te staan. Met alle gevolgen van dien”, stelt burgemeester Vos.

De Vlaamse overheid beschouwt leegstaande bedrijven - dus ook hoeves - als probleemgebieden. Niet alleen economisch is het jammer, ook de leefomgeving komt het niet ten goede. Vandaar dat er een jaarlijkse heffing is ingevoerd om eigenaars toch tot ‘bewegen’ aan te zetten. Ruimte Vlaanderen: “De opbrengst komt rechtstreeks terecht in het Vernieuwingsfonds, dat de sanering van de leegstand ondersteunt. En dat door subsidiëring van openbare en privé-initiatieven.”

Heffing

Als leegstaand geldt een pand waarvan meer dan 50 procent van de totale vloeroppervlakte niet effectief gebruikt wordt.  Het wordt pas als verwaarloosd beschouwd wanneer het gebreken vertoont aan buitenmuren, schoorstenen, daken, timmerwerk, enz.

De gemeentelijke diensten maken jaarlijks een voorstel van een inventarisatielijst op en die gaat dan richting het departement Ruimte Vlaanderen.  Dat verwittigt op zijn beurt de eigenaars van de betrokken panden.  Binnen de maand kunnen die eventueel beroep aantekenen bij de Vlaamse regering. 

Ondergrond 

Burgemeester Vos: “De jaarlijkse heffing geldt vanaf het kalenderjaar dat volgt op de derde opeenvolgende registratie in de inventaris.  Het bedrag wordt berekend op basis van het kadastraal inkomen en bedraagt minstens 3.700 euro voor landbouwbedrijven.   Voor niet-landbouwbedrijven wordt de heffing berekend op basis van de oppervlakte van het hele terrein en dat aan 2,47 euro per m².”

Twintig leegstaande of verwaarloosde bedrijfsgebouwen staan op de Riemstse lijst.  “Naast een aantal vroegere handelszaken ook een achttal landbouwbedrijven, waarvan er meerdere als monument beschermd zijn. Dat laatste schrikt mogelijke kandidaat-kopers af. Want bij een eventuele restauratie of renovatie hypothekeert ze de verbouwingsmogelijkheden.”

Sommige kandidaat-kopers worden ook afgeschrikt door de onduidelijke toestand van de ondergrond. “Vooral in de mergeldorpen Zussen en Zichen. Die ondergrond is door de mergelwinning vrij intens uitgehold en daardoor niet overal even betrouwbaar.  Aan het opvullen, hangt een aardig kostenplaatje.”

Zelf heft de gemeente jaarlijks ook een eigen belasting op de leegstand en verwaarlozing van ‘gewone’ huizen.  Dat zijn er op dit ogenblik 22.  De eigenaars betalen jaarlijks 990 euro, het bedrag wordt elk volgend jaar verhoogd met 25 procent. Vos: “Om te zorgen voor mooie dorpen, waar het aangenaam is om te leven, proberen we de mensen te motiveren om hun woningen te verkopen of op te knappen.  De belasting moet dan ook beschouwd worden als een drukkingsmiddel. Een stok achter de deur...”, benadrukt de burgemeester.