Niet in de weg lopen en zwijgen: dat is wat een staatsman op zo’n moment doet

Bart Eeckhout is opiniërend hoofdredacteur. 

Het is eigen aan de hedendaagse mens: bij grote rampspoed gaat hij meteen op zoek naar een schuldige. Nog voor alle lichamen geborgen en alle overlevenden in veiligheid gebracht zijn, klinkt de vraag op: wie heeft dit gedaan?

Bij de instorting van de Ponte Morandi in Genua is het niet anders. Het dodental ligt nog niet vast, maar de schuldvraag schiet al alle kanten op. Een ooggetuige heeft de bliksem zien inslaan, een andere gewaagt van een grondverzakking aan de brugpijlers. En was de wegbeheerder daar geen onderhoudswerken aan het uitvoeren? Het is de schuld van de ingenieur, weet er een. Van de regering, zegt een ander.

Bovenal verraadt die radeloze zoektocht naar de zondebok het onvermogen van de mens om nog met het noodlot om te gaan. Natuurlijk, een brug klapt niet vanzelf in elkaar. Maar dat juist deze onschuldige mensen er het leven gelaten hebben, is een geval van, welja, noodlot. Een file onderweg, een plaspauze of een ommetje kunnen beslist hebben over leven of dood, over wie toevallig net dan op die plek was. Het is een tragische, bijna ondraaglijke gedachte, die gestild wordt door de zoektocht naar een ‘dader’.

En ja, nauwkeurig onderzoek zal ook wel een falen blootleggen. Zeker is dat daarover vandaag nog niets met zekerheid kan worden gezegd.

De taak van een politieke beleidsvoerder is op zo’n rampmoment vrij eenvoudig. Hij (of zij) dient erover te waken dat de hulpverlening rimpelloos verloopt, moet een onafhankelijk onderzoek garanderen en kan zijn schouder aanbieden aan een natie die troost behoeft. Niet in de weg lopen en zwijgen: dat is wat een staatsman op zo’n moment doet.

Dat is, helaas en niet geheel onverwacht, veel te veel gevraagd voor de huidige Italiaanse regeringsploeg. Zonder een snipper bewijs beschuldigt de minister van Transport alvast de wegbeheerder, met een populistisch anti-establishmentsausje erbovenop.

De hoofdvogel van de wansmaak was toen al afgeschoten door de minister van Binnenlandse Zaken, Matteo Salvini. Uiteraard. Nog voor de slachtoffers geïdentificeerd zijn, heeft Salvini de schuldige al gevonden: Europa, wie anders? Wat voor een kleine mens, een kleine on-mens, ben je eigenlijk als je zo’n moment van rouw misbruikt voor je eigen politieke oorlogje? Salvini’s verklaring is belachelijk, simplistisch en enkel gericht op wat mineur electoraal winstbejag. Werkelijk, het extreemrechtse populisme met de korte beentjes is weer helemaal terug in Italië.

We hebben het al geschreven en we schrijven het opnieuw: Matteo Salvini bewijst dat extreemrechts tuig ook na beëdiging in de regering extreemrechts tuig blijft.

Toen Salvini aantrad, wisten ook sommige politici in Vlaanderen geen blijf met hun blijdschap. Mogen we ten minste hopen dat intussen ook bij hen het inzicht voortgeschreden is? 

Meer opinie? Krijg elke woensdag en zondag onze Opiniemakers nieuwsbrief.