“Dit is een etterbuil die is opengebarsten”: parlementsleden krijgen anonieme brief van VRT-medewerkers over grensoverschrijdend gedrag
Ophef in de commissie Media in het Vlaams Parlement donderdagmiddag: tijdens het debat over het functioneren van VRT-CEO Frederik Delaplace, naar aanleiding van de zaak-De Pauw, kregen acht parlementsleden een mail van drie anonieme medewerkers van de openbare omroep. Ze kaarten daarin “toxisch leiderschap, grensoverschrijdend gedrag, favoritisme en pestgedrag” bij de Redactie Jong aan. De spilfiguur zou een redactiechef zijn. VRT bevestigt dat er meldingen zijn binnengekomen, maar ontkent dat het gaat om toxisch leiderschap of grensoverschrijdend gedrag.
Herlees de zitting van de commissie Media in het Vlaams Parlement live onderaan dit artikel.
INTEGRAAL. Anonieme brief klaagt grensoverschrijdend gedrag bij VRT aan
In de brief, geschreven door drie (oud-)medewerkers van de openbare omroep, is sprake van 24 nieuwe slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag bij de VRT. Zij reageren – anoniem, “want de angst is groot” – op uitspraken van CEO Frederik Delaplace, die in de nasleep van de beslissing om de docu Het proces dat niemand wou voorlopig niet uit te zenden, zei dat “VRT altijd de kant van de slachtoffers kiest”.
“Uit onze ervaring blijkt dat dat niet waar is”, klinkt het. “We willen niet met de pers praten. Maar we hebben intern bij VRT alle mogelijke procedures uitgeprobeerd om een structureel probleem aan te kaarten. Dat is jammer genoeg niet gelukt.”
LEES OOK. Documentaire over Bart De Pauw lokt dubbel zoveel kijkers als normaal naar Canvas
De drie briefschrijvers beschrijven vervolgens misstanden bij de Redactie Jong van de VRT, verantwoordelijk voor de verschillende manieren waarop de openbare omroep jongeren probeert te bereiken. “Daar is sprake van toxisch leiderschap, grensoverschrijdend gedrag, favoritisme, pestgedrag, verzonnen vergaderverslagen om grote beslissingen te kunnen nemen, manipulatie, verdeel-en-heerspolitiek, discriminatie…”, klinkt het.
Het probleem zou “al meer dan 7 jaar aanslepen, waar één persoon de spilfiguur van is: de redactiechef”. “We hebben er het raden naar waarom een toxisch leider bescherming blijft genieten. Mensen zijn getraumatiseerd, sommigen hebben psychologische hulp nodig, velen hebben omwille van de spilfiguur VRT verlaten.”
24 getuigenissen
Enkele journalisten van de redactieraad van de VRT zouden het probleem in kaart hebben gebracht in een dossier met 24 getuigenissen. “Wij zijn drie van die 24 mensen”, aldus de briefschrijvers. “De meeste slachtoffers kennen elkaar niet, maar toch blijkt dat de getuigenissen van de slachtoffers nagenoeg een copy-paste zijn. En we kennen veel (ex-)collega’s die te angstig zijn om hun verhaal te delen, of die de energie niet hebben om het trauma te herbeleven door het opnieuw te vertellen. Reken er dus nog een dark number bij. Het gaat om een patroon dat zich keer op keer herhaalt.”
“De spilfiguur heeft zelfs enkele jaren geleden een vertrouwenspersoon onder druk gezet in het bijzijn van een hoofdredacteur om de identiteit achter vijf anonieme getuigenissen bekend te maken”, klinkt het verder. “De spilfiguur is daar – gelukkig – niet in geslaagd. Intussen is ook die vertrouwenspersoon een slachtoffer geworden. De hoofdredactie beweerde recent na een confrontatie met de redactieraad over dit dossier niets af te weten. Dat is een leugen.”
© VRT - Geert Van Hoeymissen
Intern onderzoek
Ook een onderzoek van de Dienst Welzijn bracht naar verluidt geen doorbraak. “Veel mensen hebben niet vrijuit durven te spreken, uit angst. Anderen zijn helemaal ‘pro’ de leidinggevende (lees: verdeel en heers) en getuigden dat er geen probleem was. De Dienst Welzijn heeft bovendien geen mensen uit het verleden geraadpleegd, of een blik geworpen op het dossier van de redactieraad.”
De briefschrijvers zijn naar eigen zeggen “gechoqueerd door het magere onderzoek en de lichtheid van de conclusie. Na het onderzoek kreeg één van ons de boodschap: ‘Laat het los. We kennen de persoon. Ze is enorm gevaarlijk. Je weet niet waartoe ze allemaal nog in staat is als je hiermee verder gaat.’ Dat een vertrouwenspersoon zo’n uitspraak doet, lijkt ons erg tekenend voor de ernst van het probleem, het disfunctionele systeem dat dit in stand houdt, en de angstcultuur waar zelfs vertrouwenspersonen in leven.”
“We hebben geen enkele wraaklustige drijfveer bij deze melding”, aldus de briefschrijvers. “We willen gewoon een halt roepen aan een toxische sfeer. “Voor ons is VRT het Huis van Wantrouwen geworden. Het debacle met de docu rond Bart De Pauw ligt in lijn met onze eigen ervaring, en dat is bijzonder jammer. We zijn er, met velen. We zien en horen de publieke excuses en walgen van de hypocrisie.”
LEES OOK. VRT sprak al twee maanden met Bart De Pauw zonder slachtoffers te betrekken: “Grote fout”
Minister Dalle: “Anonieme brief moet uit dit debat blijven”
Kamerlid Stephanie D’Hose (Open Vld) noemde de mail heftig. “Ik vraag me af of er wel een veilige cultuur heerst in ons mediabedrijf”, zei ze tijdens commissievergadering. “Dit is een etterbuil die is opengebarsten. Er heerst blijkbaar een bepaalde cultuur. Dat we dergelijke verhalen moeten horen in deze commissie, baart me enorm veel zorgen.”
Stephanie D’Hose, Vlaams Parlementslid, Open Vld — © Vlaams Parlement
Katia Segers (Vooruit) en Meyrem Almaci (Groen) vroegen dan weer om een audit. “Er heerst binnen de VRT momenteel een angstcultuur”, aldus Segers. “Anders doet de politiek aan schuldig verzuim”, vond Almaci. “Om de VRT te beschermen, kunt u niet overgaan tot de orde van de dag. Hier is een onderzoek nodig, hier is bemiddeling nodig.”
Katia Segers, Vlaams Parlementslid, Vooruit — © Vlaams Parlement
Minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) had op dat moment – voor het uitlekken van de brief – “de aanpak van de VRT in de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag” al verdedigd. “De omroep moet verder gaan op de ingeslagen weg”, klonk het.
Later zei de minister dat hij het “heel moeilijk heeft met het voorlezen van anonieme mails”, want “ik kan dit relaas niet verifiëren. Iedereen kan dit gestuurd hebben. We weten niet of hier honderd procent dan wel nul procent van klopt, we hebben er geen enkel idee van. Ik vind het niet kies om het debat daarover te laten gaan. Ik zie eerlijk gezegd niet in waarom dit relevant was. Dit is opnieuw iets dat de VRT eerder beschadigt dan richting oplossingen te gaan.”
Vlaams minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) — © Vlaams Parlement
VRT: “Geen grensoverschrijdend gedrag of toxisch leiderschap vastgesteld”
De VRT erkende kort na het einde van de commissievergadering in een reactie dat “er begin dit jaar via formele en informele weg meldingen zijn gebeurd over een welzijnsproblematiek binnen een afdeling van VRT NWS. “Zodra die meldingen zijn binnengekomen, is actie ondernomen en is er een onafhankelijk intern onderzoek gevoerd door de dienst Welzijn van de VRT.”
“Bijna 90 procent van de betrokken medewerkers zijn ingegaan op een verzoek om hierover met de dienst Welzijn te spreken. Uit dat onderzoek blijkt dat er een aantal werkpunten zijn bij de betrokken redactie. Het gaat onder meer over feedbackcultuur en deconnectie. Er is geen grensoverschrijdend gedrag of toxisch leiderschap vastgesteld.”
Op basis van dat onderzoek is volgens VRT een stappenplan uitgewerkt met daarin verschillende aanbevelingen. Dat plan zou in uitvoering zijn. “De dienst Welzijn en de hoofdredactie hebben de voorbije weken deze zaak in alle sereniteit aangepakt uit respect voor alle betrokkenen. De hoofdredactie behoudt het vertrouwen in de betrokken redactie en de redactiechef. Onze eerst zorg gaat uit naar deze collega’s.”
“Wij betreuren dat een aantal personen die zich niet kunnen vinden in de conclusies van het rapport een eenzijdige versie van de feiten naar buiten hebben gebracht. Net omdat we bezorgd zijn over het welzijn van alle betrokken medewerkers zullen we hier verder niet extern over communiceren. Wie hier verder nog vragen over heeft kan terecht bij de dienst Welzijn, HR of hoofdredactie”, aldus de VRT.
Al 703.010 kijkers voor docureeks over de zaak-De Pauw
"Het is nog geen finaal cijfer, want er kunnen nog steeds uitgestelde kijkers bijkomen", meldt VRT-woordvoerster, Yasmine Van der Borght, vrijdagnamiddag. Het gaat voor alle duidelijkheid om kijkers die via de publieke omroep keken. De docureeks is al sinds december 2021 op de betalende streamingdienst Streamz te zien.
VRT-ceo Frederik Delaplace wou de driedelige docureeks na overleg met Bart De Pauw schrappen, maar moest na protest op zijn beslissing terugkomen. Het proces dat niemand wou kan nog op VRT Max bekeken worden tot vrijdag 10 mei.
Lees ook: In ‘Het proces dat niemand wou’ nemen de door Bart De Pauw belaagde vrouwen “hun eigen verhaal weer in handen”
Commentaar
Stephanie d'Hose vindt niet dat Delaplace moet opstappen
Ceo Delaplace: "VRT zal niet samenwerken met Bart De Pauw"
Jong-redactie reageert op anonieme brief: "Pijnlijk wat er over ons geschreven wordt"
"Onze redactie heeft de afgelopen maanden een welzijnstraject doorlopen. Met de resultaten daarvan zijn we aan de slag gegaan. We hebben het gevoel dat we op de juiste weg zijn. Wat er nu over ons geschreven wordt, is bijzonder pijnlijk en ondermijnt ons welzijnstraject. Hiermee willen we niemands leed ontkennen."
VRT-vakbonden willen dat ceo "uitleg verschaft" in het parlement
Volgens de vakbonden "erkent de directie deze vertrouwensbreuk en wil ze via een bemiddelaar opnieuw tot een overleg komen. De vakbonden staan hiervoor open."
De vakbonden willen dat "gedelegeerd bestuurder Frederik Delaplace in eigen persoon uitleg gaat verschaffen aan het Vlaams Parlement over de commotie die de afgelopen week is ontstaan". Ze vragen ook dat "de VRT zelf aangeeft open te staan voor een extern onderzoek".
"De directie zal zich hierover beraden", stellen de vakbonden nog.
VRT stelt bemiddelaar aan om vertrouwen te herstellen
De vraag om een externe bemiddelaar om het vertrouwen te herstellen, werd deze namiddag al op tafel gelegd in de commissie Media in het Vlaams Parlement. Onder meer Meyrem Almaci (Groen) drong aan op zo'n externe bemiddelaar bij Vlaams minister van Media Benjamin Dalle (CD&V). "Dit moet extern bemiddeld worden", zei Almaci. "Er is om rust te brengen een onderzoek nodig waardoor mensen hun vertrouwen kunnen herwinnen. Als er geen vertrouwen is in het topkader, dan zal dat er ook niet komen, ongeacht welke initiatieven ze ook nemen."
VRT-hoofdredactie behoudt vertrouwen in redactiechef die anoniem beschuldigd wordt van wangedrag
In een interne mail van hoofdredactie aan het VRT-personeel, die De Standaard kon inkijken, staat het nog scherper dan in het persbericht: daar stelt hoofdredactie dat er geen sprake is van toxisch leiderschap. "Uit dat onderzoek blijkt dat er een aantal werkpunten zijn bij de betrokken redactie. Het gaat onder meer over feedbackcultuur en deconnectie. Er is geen grensoverschrijdend gedrag of toxisch leiderschap vastgesteld", staat in de interne mail.
Almaci: "Geen extern onderzoek is schuldig verzuim"
"Om de VRT te beschermen, kunt u niet overgaan tot de orde van de dag. Als wij een mail krijgen in het midden van deze commissie, dan moet u vaststellen dat er iets scheelt, en grondig. Als u dan zegt dat ze het intern moeten oplossen, dan maakt u een zware inschattingsfout. Dit moet extern bemiddeld worden. Er is om rust te brengen een onderzoek nodig waardoor mensen hun vertrouwen kunnen herwinnen. Als er geen vertrouwen is in het topkader, dan zal dat er ook niet komen, ongeacht welke initiatieven het ook neemt."
Dalle reageerde boos op de opmerkingen van Almaci. "'Ook dan maakt u een zware inschattingsfout?' Met alle respect, maar ik werk zeer hard rond de thematiek van grensoverschrijdend gedrag. Ik pik dit niet", zei Dalle.
Almaci bleef bij haar standpunt. "Als wij als politiek zeggen dat de VRT het maar intern moet aanpakken, dan doen wij aan schuldig verzuim. Zonder een extern onderzoek zal dit niet opgelost raken. De mail is een illustratie dat het er bovenarms op zit. Je kunt niet over naar de orde van de dag. Hier is een onderzoek nodig, hier is bemiddeling nodig."
De commissie is afgelopen.
Minister Dalle: "Anonieme brief moet uit dit debat blijven"
Voor de brief ter sprake kwam, verdedigde de minister van Media, die van zijn plan over grensoverschrijdend gedrag een speerpunt van zijn beleid gemaakt heeft, de “aanpak van de VRT in de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag”. “Maar de omroep moet verder gaan op de ingeslagen weg.”
Minister Dalle geen voorstander van externe audit of hoorzitting
D'Hose (Open VLD): "Brief is een etterbuil die is opengebarsten"
Anonieme brief over grensoverschrijdend gedrag veroorzaakt deining in commissie Media
Parlementslid Katia Segers (Vooruit) las voor uit de brief: "Er is sprake van toxisch leiderschap, grensoverschrijdend gedrag, favoritisme, pestgedrag, verzonnen vergaderverslagen om grote beslissingen te kunnen nemen, manipulatie, verdeel-en-heerspolitiek, discriminatie…” Het zou gaan om “een structureel probleem” dat volgens de medewerkers “al meer dan zeven jaar aan de gang is”. De spilfiguur zou een redactiechef zijn.
Almaci (Groen): "Dat gesprek was niet aan Delaplace om te voeren, met immense schade voor de VRT"
"Dit is geen inschattingsfout meer, dit is een fundamenteel probleem", zei Almaci nog. "Wanneer is het genoeg geweest, meneer de minister?"
Dalle over grensoverschrijdend gedrag: "De VRT heeft al mooie stappen gezet"
"Er is manifest te weinig aandacht geweest voor de slachtoffers”, oordeelde Dalle nog over de manier waarop Delaplace met de zaak is omgegaan. “Er zijn meer dan twee maanden lang gesprekken geweest tussen de VRT en Bart De Pauw zonder dat daarbij de getroffenen zijn gehoord.” Daar ging de ceo volgens de minister in de fout. “In alle gevallen van grensoverschrijdend gedrag is het essentieel dat er geluisterd wordt naar de wensen van de betrokken personen.”
Dalle over positie Delaplace: "Je beslissing bijsturen is ook een belangrijk teken van leiderschap"
"Het vertrouwen moet wel worden hersteld. Dat is in de eerste plaats de taak van de gedelegeerd bestuurder', zei Dalle nog over Delaplace. "Hij moet concrete stappen zetten om dat vertrouwen - intern en extern - te herstellen. Hij moet ook helderheid scheppen over de processen rond het zendschema."
Dalle: "VRT stelde de docu eerder uit omdat de reeks te veel in het vaarwater kwam van 'Godvergeten'"
Dalle geeft aan dat er daarover overleg was met de maakster en het productiehuis Woestijnvis. "De VRT herhaalde wel de intentie de reeks uit te zullen zenden", aldus Dalle. "Er wordt op dat moment nog geen uitzenddatum vastgelegd. Op dat ogenblik is er van de partij De Pauw nog geen sprake."
Dat gesprek tussen VRT-ceo Delaplace en De Pauw kwam er volgens Dalle en de VRT pas op 11 januari 2024.
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
