Palestijnse en Israëlische vredesactivisten verbonden door verlies: "We zijn pas na 7 oktober echt hecht geworden"

"Mijn ouders waren een van de eerste slachtoffers van de Hamasaanval. Ik kreeg die zaterdagochtend een bericht van mijn vader dat er beschietingen waren in de moshav (landbouwdorp aan de grens met Gaza). Hij ging met mijn moeder in de kelder schuilen voor het geweld", zegt de Israëlische vredesactivist Maoz Inon.

Op het nieuws zag Inon dat Hamasstrijders Israël waren binnengevallen. Verschillende Israëlische dorpen aan de grens met Gaza werden platgebrand. Ook Netiv HaAsara, landbouwdorp waar de ouders van Inon leefden.

De hele dag probeerde Inon zijn ouders te bereiken, maar dat is hem nooit gelukt. Omstreeks 17 uur kreeg hij eindelijk een van de buren te pakken. "Draai er niet omheen, vertel het me gewoon, zei ik." En dan volgde de tragedie: "Het huis van mijn ouders was volledig afgebrand, 2 lichamen lagen binnen." 

Later zou blijken dat een Hamasraket grote delen van Netiv HaAsara tot as gereduceerd had. Inons ouders, Bilha Inon en Yakovi Inon, werden levend verbrand. 

Al-Eizariya, bezette Westelijke Jordaanoever. "Ik was 10 jaar. Het was Ramadan. Na suhoor, de laatste maaltijd voor de zonsopgang, nadat iedereen weer gaan slapen was, vielen Israëlische militairen ons huis binnen. Ze namen mijn broer Tayseer mee omdat ze hem een paar vragen wilden stellen. Tayseer was 18", zegt de Palestijnse vredesactivist Aziz Abu Sarah.  

Voor een lange tijd wist de familie van Abu Sarah niet waarom Tayseer was meegenomen of waar het Israëlisch leger hem vasthield. "Na een paar weken kwamen we te weten dat hij gearresteerd was voor stenen gooien. Tayseer werd bij de ondervragingen geslagen om een bekentenis af te dwingen, maar hij weigerde." 

"Uiteindelijk, na ongeveer 2 weken, bekende hij. Maar op dat punt had Tayseer al zware inwendige schade opgelopen. Tegen dat ze hem lieten gaan, lag hij eigenlijk al op sterven."

Aziz' broer werd na zijn vrijlating nog overgebracht naar het ziekenhuis, maar het was te laat. Tayseer overleed aan zijn verwondingen. 

Ondanks het verlies, het trauma en het ongeziene geweld in de regio, delen Inon en Abu Sarah een bijzondere vriendschap. Ze kennen elkaar al 10 jaar door hun activisme. "We zijn pas na 7 oktober echt hecht geworden. Aziz was een van de eersten die me een bericht stuurde om me een hart onder de riem te steken", vertelt Inon. 

Zowel Inon als Abu Sarah hebben veel mensen verloren door het geweld van de andere partij, maar hun vriendschap kan het conflict overstijgen, klinkt het. "Het is onmogelijk om dit werk te doen zonder partners op wie je kan steunen en bij wie je kan uithuilen als het moeilijk gaat", zegt Abu Sarah. 

Maar hoe doe je dat, na pijnlijk verlies toch voor verzoening kiezen in een verscheurde samenleving? "Onze persoonlijke tragedie is net de drijfveer om voor vrede te blijven ijveren", zegt Inon. 

Volgens hem is actief kiezen voor vrede in de plaats van vergelding de enige manier om de cyclus van geweld te doorbreken. "Dat komt door de kracht van mijn ouders. Zij hebben me geleerd dat de toekomst beter zal zijn, dat ik daarin moet geloven en ervoor moet strijden."

Voor Abu Sarah heeft het enkele jaren geduurd voordat hij zijn woede kon omzetten in positieve actie, zegt hij. "Als kind dacht ik dat ik geen andere keuze had dan vasthouden aan die woede en wraakzucht. Maar telkens ik de beslissing nam om te haten, was ik een slaaf van de persoon die mijn broer gedood heeft. Het is net door 'neen' te zeggen dat ik mezelf bevrijd heb van die persoon."

Dat besef kwam pas toen hij op zijn 18 Hebreeuws ging studeren. "Ik was de enige Palestijn in de les. Het was de eerste keer dat ik een Israëli ontmoette die geen legeruniform of wapen droeg; de eerste keer dat ik als mens en als gelijke werd behandeld door een Israëli."

Ook bij Inon heeft het lang geduurd om Palestijnse vrienden te maken. "Tegen dat ik 30 was, had ik al grote delen van de wereld afgereisd. Ik had inheemse bevolkingen leren kennen in Nieuw-Zeeland, Australië, Azië en Zuid-Amerika. Maar ik had geen enkele Palestijnse vriend."

Beiden gebruiken vandaag toerisme in Israël en de Palestijnse gebieden om bruggen te bouwen tussen de 2 gemeenschappen. "De andere kant leren kennen staat daarbij centraal. We organiseren tours doorheen de verschillende religieuze gemeenschappen en werken zo aan een gedeelde toekomst", zegt de Israëli.

Verzoening is mogelijk en het begint door elkaars pijn te erkennen, aldus Abu Sarah. "De pijn van een van ons is de pijn van ons allemaal. We moeten samenkomen om te voorkomen dat we elkaar pijn blijven doen. Je krijgt mensen daarin mee door te tonen dat het mogelijk is. Daarom is het zo belangrijk om een voorbeeld van verzoening, zoals onze vriendschap, te laten zien."

Deze week stond zowel langs Palestijnse kant als langs Israëlische kant volledig in het teken van herdenking. In Israël vond op 12 mei Yom HaZikaron plaats, de herdenkingsdag voor gesneuvelde Israëlische soldaten en slachtoffers van terroristische daden. Op 14 mei werd met Yom Ha'atzmaut de stichting van het land gevierd.

Een dag later - op 15 mei - vond langs Palestijnse kant de 76e herdenking van de Nakba (Arabisch voor 'catastrofe') plaats, waarbij in 1948 bij de stichting van de Israëlische staat 750.000 Palestijnen van hun land verdreven werden. 

Ook op zulke momenten bouwen Inon en Abu Sarah bruggen tussen de 2 gemeenschappen. Zo organiseren ze jaarlijks een alternatieve herdenking, waarbij zowel Palestijnse levens als Israëlische levens herdacht worden. "We erkennen elkaars pijn en elkaars verlies. Langs beide kanten worden verhalen gedeeld en zo leren we over elkaars geschiedenis. Zulke gedeelde herdenkingen doen ons beseffen dat elk leven gelijk is en dat we allemaal rouwen om verloren levens", zegt Abu Sarah. 

Maar niet iedereen denkt er zo over, dat weten Inon en Abu Sarah maar al te goed. Sceptici verwijten hen naïef te zijn. "Ik ben liever naïef dan dat ik oorlog, geweld en vernieling steun", reageert Inon daarop.

"Vredeswerk doen is zwaar", vult Abu Sarah aan. "Maar je ziet toch ook nooit iemand tegen onderzoekers zeggen dat ze naïef zijn omdat ze al 40 jaar, zonder succes, op zoek zijn naar een genezing tegen kanker. Misschien komen we als naïef over, maar we zijn de enigen die een alternatief bieden voor het geweld, de enigen die tonen dat er een andere weg is."

Duurzame vrede is noodzakelijk, nu meer dan ooit. "We kunnen niet wachten. Elke dag die voorbijgaat sterven nog meer mensen. Ik denk aan al de kinderen die hun ouders en families zien sterven. Hoelang zal het voor hen duren om dit te verwerken? Een volledige generatie die blootgesteld wordt aan trauma en leed", zegt Abu Sarah. 

"We zijn dus niet naïef. We zijn dromers met een plan", pikt Inon in. "Deze oorlog dient alleen de extremisten. Die partijen hebben er baat bij dat de oorlog blijft duren. Daarom is het zo belangrijk dat onze stemmen versterkt worden in de rest van de wereld, ook hier in België. Anders hoort men alleen de stem van de extremisten."

"Men zegt vaak dat vrede start de dag nadat de wapens zijn neergelegd, maar dat klopt niet. We mogen niet wachten met vrede tot na een staakt-het-vuren, vrede begint nu."

Sinds 7 oktober reizen Inon en Abu Sarah de wereld rond op zoek naar bondgenoten in hun missie. "De vraag is of we voldoende mensen kunnen overtuigen om deze weg met ons in te slaan? Kunnen we politici en wereldleiders overtuigen om voor vrede te kiezen? We willen niet alleen een staakt-het-vuren. Dan is er over een maand, een jaar of meer opnieuw geweld. We willen een einde aan het conflict", klinkt het. 

Samen met 70 Palestijnen en Israëli's - een coalitie van vredesactivisten in het maatschappelijk middenveld - hebben Inon en Abu Sarah een Roadmap voor vrede opgesteld.  Daarmee streven ze naar wederzijds erkenning, gelijkheid, inclusie, veiligheid en stabiliteit. "Het is een stappenplan, een begin. We willen vrede voor iedereen van de Jordaanrivier tot aan de Middellandse Zee", zegt de Israëli.   

Met die boodschap waren ze deze week in Brussel, om contact te leggen met Europese Parlementsleden. "We willen de internationale gemeenschap laten weten dat er op het terrein wél partners voor vrede zijn. Wij zijn er en we hebben een internationale interventie nodig. We willen diplomatie en verzoeningssteun, geen wapens die alleen maar vernieling veroorzaken. We willen dat de internationale gemeenschap samen met ons een standpunt inneemt voor de vrede, dat is de boodschap", klinkt het.

Vandaag zijn ze in Verona in Italië, op uitnodiging van paus Franciscus. Ook in hem hopen ze een bondgenoot te vinden. "Dit conflict gaat niet alleen over de Palestijnen en Israëli's. De hele wereld is betrokken én medeplichtig. We hebben hulp nodig van buitenaf, want onze politici zullen de juiste keuze niet maken zonder internationale druk", zegt de Palestijn. 

Inon gelooft dat vrede in de nabije toekomst mogelijk is. "Ik geef mezelf een tijdschema van 4 tot 6 jaar. Ik kan het verleden vergeven, en zelfs het heden, maar niet de toekomst", besluit de Israëli. 

Bekijk: Aziz Abu Sarah en Maoz Inon deden 3 weken geleden een Ted Talk over hun bijzondere vriendschap