PORTRET. Safet Rustemi, de ‘onaantastbare’ patron van de Dobrac-Daltons

“Als je niet betaalt, zal ik je dochter van twaalf moeten verkrachten.” Zo klonk het niet mis te verstane dreigement van Safet Rustemi (33) toen een Brusselse cafébazin weigerde te plooien voor de Albanese maffia. Uiteindelijk betaalde ze wel, zoals iedereen in de Alhambrawijk in het centrum van de hoofdstad. Zelfde verhaal in tientallen cafés in Schaarbeek, Koekelberg, Molenbeek, Anderlecht en Ganshoren.

De clan-Rustemi greep in het najaar van 2014 de macht in de Brusselse onderwereld, nadat de gangsters eerder al in Noord-Italië vrouwen in de prostitutie hadden gedwongen. Zelfs zwangere vrouwen werden op Italiaanse snelwegparkings ingezet omdat de Rustemi’s het zo hadden beslist. Na een grote razzia op 2 juli 2014 zetten de broers hun criminele zaakjes voort in Brussel.

Met vier zijn ze: Ilir Janusz, Bardhyl, Sead en patron Safet Rustemi. Samen met nog een neef worden ze de Daltons van Dobrac genoemd, een beruchte wijk ten noorden van de Albanese stad Shkodër, waar ze de jaren voordien de plak hadden gezwaaid. Ze worden er gelinkt aan liefst veertig moorden, bevestigt een gerechtelijke bron.

In geen tijd werden de Daltons almachtig in het Brusselse. Twee Albanezen verdwenen spoorloos na een dispuut, er volgden twee schietpartijen en de clan voorzag Brussel volop van coke en hoertjes. Cafébazen waren als de dood voor hun dreigementen. Toch kon het gerecht hen na een infiltratie klissen.

Schoenen van krokodillenleer

Advocaat-generaal Stéphane Lempereur herinnert zich Safet Rustemi nog goed. “Ik wou hem op zijn proces in beroep uit zijn kot lokken door te lachen met zijn schoenen van krokodillenleer. Lelijke schoenen die duizenden euro’s hadden gekost. Maar hij gaf geen krimp.”

De Albanese maffiabaas kreeg op 25 januari 2017 te horen dat hij voor negen jaar naar de cel moet na het schenden van zowat het halve strafwetboek. Lempereur eiste zijn onmiddel­lijke aanhouding, maar het hof volgde niet. De redenering daarachter: Rustemi is altijd netjes komen opdagen. Zijn advocaat Sven Mary schermde vervolgens ook met een foute geboortedatum in het arrest. Het Hof van Cassatie bevestigde het vonnis echter twee maanden later. “Uit frustratie omdat Rustemi niet meteen werd aangehouden, werd in allerijl een andere strafzaak tegen hem gestart”, zegt een gerechtelijke bron. “Dat was niet moeilijk, aangezien hij jaren kilo’s co­caïne importeerde uit Nederland. In de cel of niet, de clan werkte al die tijd lustig voort.”

Op een special flight

Ondanks het kluwen van voltooide en lopende rechtszaken mocht Safet Rustemi op 12 juli 2017 onder voorwaarden de gevangenis van Sint-Gillis verlaten. Opnieuw tot grote verbazing van Brusselse magistraten. Of Rustemi eerst wel de borgsom van 25.000 euro zou willen betalen? Een lachertje voor iemand die zwemt in het misdaadgeld. Het was al de tweede keer dat de Belgische justitie hem een borgsom liet afdokken. Eind 2015 gebeurde dat ook al eens.

Twee dagen later werd de “illegale crimineel” door de Dienst Vreemdelingenzaken op een special flight richting thuisland Al­banië gezet. Dat er in ons land nog twee zware rechtszaken voor cocaïnezwendel zaten aan te komen, leek niemand te zien of te deren. “Terwijl justitie talmde met het laten seinen van Rustemi, had staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) hem al lang in Tirana laten afleveren”, zegt een welingelichte bron.

Toen de man op 22 februari dit jaar in Brussel nog eens een dubbele veroordeling van acht en vijf jaar kreeg als leider van een bende die kilo’s cocaïne verhandelde, zat Rustemi zorgeloos op het strand van Velipojë. Op foto’s poseert hij zorgeloos met biertje en sigaret.

Almachtig in Shkodër

22 jaar openstaande gevangenisstraf of niet, het lijkt de Albanese gangster niet te deren. Op 21 december 2017 vuurde hij meermaals op een landgenoot in een discotheek in thuisbasis Shkodër. Tientallen getuigen en camerabeelden hielden hem niet tegen. Toen de politie de club wou binnenvallen, volgde een telefoontje van de lokale gouverneur. De agenten moesten afdruipen en Albanese rechercheurs kregen de dwingende raad de zaak niet te onder­zoeken. De affaire leidde op kerstdag zelfs tot een nationale rel. De gewezen president van het land en huidig oppositieleider Sali Berisha kwam op de nationale televisie het schandaal aankaarten, zwaaiend met een brief van misnoegde rechercheurs die schande spraken van de doofpotoperatie.

Het kan Safet Rustemi, of beter zijn alias Safet Bajri, niet schelen. Hij heerst als vanouds over de wijken van Shkodër, waar hij handelaars blijft afpersen en een stuk paradijselijk strand beheert. Of hij ooit in de cel belandt? Weinigen durfden daar woensdag bevestigend op te antwoorden. “Alles hangt af van de goodwill van de Albanezen. De man waant zich onaantastbaar”, zeggen twee betrokkenen. “En hij is het ook.”