Tom Barman: ‘‘The Ideal Crash’ heeft het huwelijk van Gwen Stefani gered’

“My little dream-one, you okay?” polst Tom Barman teder en breekbaar aan het eind van The Ideal Crash. De groep had op dat ogenblik net zo lief naar zijn spiegelbeeld kunnen staren. De frontman van Antwerp’s Finest likte zijn wonden na een gebroken hart, en zag tijdens de opnames alweer een andere relatie op de klippen lopen. Violist en toetsenist Klaas Janzoons raakte zijn toenmalige lief (“destijds de vrouw van mijn leven”) net zo goed kwijt in het Andalusische Ronda. Later zou hij zelfs bekennen dat het leek alsof de emotionele teksten van Tom ook over hém gingen: “Alsof mijn eigen ellende erin weerspiegeld werd.”

Een ander gemis knaagde ook: Stef Kamil Carlens en Rudy Trouvé hadden de groep de rug toegekeerd, waardoor dEUS zijn DNA grondig zag veranderen. Die metamorfose leverde niettemin één van de prachtigste en meest bitterzoete belpopplaten van de nineties op. “Zo dramatisch verliep het niet tijdens de opnames, hoor”, sust Barman vandaag. “Anderhalf jaar hebben we in Ronda gewoond, en dat was eigenlijk een prachtige tijd. Veel gewerkt, véél gefeest. De teksten kwamen me ook vlot toegewaaid. Voor het eerst dacht ik: tiens, ik kan net zo goed gewoon over mezélf schrijven. Deze hele plaat gaat dan ook over mijn volwassen worden. De teksten zijn pure coming of age.”

Voormalig drummer Jules De Borgher vergeleek The Ideal Crash met een Perzisch tapijt: “Van ver zie je de verschillende, ingewikkelde patronen die door elkaar lopen. Dichterbij zie je dan weer allerlei sporen van wie er is over gestapt. Zand, wat hondenharen,... en een beetje sperma, want er is zéker op gevreeën.”

Barman: “Schoon! Die had ik nog nooit eerder gehoord. Daar heb ik niets meer aan toe te voegen.”

Punt gemaakt, doei? Hopelijk niet. Hoe kijk jij zélf naar The Ideal Crash?

“Ik geloof graag dat we de chaos van de beginjaren pas leerden bezweren met die plaat. The Ideal Crash is voor mij het moment in dEUS waar er voor het eerst sprake was van structuur, orde en ambitie. Alle muzikale variaties waarmee we speelden, belandden voor het eerst in één nummer. Een Ierse journalist schreef: ‘It’s a record where not one single song ends the same way it starts.’ Zo had ik er tot dan nooit over gedacht, maar het klopt wel als een bus.”

“Wat ook meespeelde in de sound: Craig Ward heeft stevig zijn stempel gedrukt op The Ideal Crash. Bij de vorige plaat In a Bar, Under the Sea kwam hij al binnen met een gezonde oneerbiedigheid, maar toen moest hij zijn plaats nog vinden. In Ronda was hij een lawine aan ideeën. Craig heeft in elk nummer zowat een eigen song binnengesmokkeld.”

“Zonder wrijving geen vonken”, zei Ward toen over zijn bijdrage. “Ik wil pijn horen, en het gevecht van ego’s, met het gehuil van wolven op de achtergrond.”

“Ik zou niet zeggen dat er zoveel wrijving was. Maar Craig wilde wel erg aanwezig zijn. Hij kreeg daar trouwens de licentie voor. Alleen moet je ook blijven onthouden dat je samen in een groep zit. Daar wrong het soms. Nog voor de tour eindigde, wisten we al dat we weer een nieuwe gitarist zouden moeten zoeken.”

“Weet je, tot voor kort dacht ik dat zijn vertrek voor een groot deel aan mij lag. Maar als ik Danny (Mommens, toenmalige bassist, GVA), Jules en Klaas vandaag hoor spreken, had niémand door wat er echt in Craigs hoofd omging. Dat was wel een opsteker voor me, na al die jaren. Op het moment zelf kwam zijn vertrek heel hard binnen. Maar zoals dat gaat: twintig jaar later zie je dat bepaalden incidenten je leven een interessante richting of wending hebben gegeven.”

Craig Ward liet later optekenen: “I didn’t have fun recording that album.” Zo klinkt de plaat anders niet.

“Dat is ook zo. Nu, ik snap dat jij en je collega’s altijd willen focussen op die ‘CRASH!’ (glimlacht). De tour was hectisch en tegen 2004 liep het inderdaad allemaal minder van een leien dakje (Ward en Mommens vertrokken, De Borgher werd bedankt voor bewezen diensten, GVA). Maar wat we nu vooral willen vieren is dat we een album in 1999 hebben uitgebracht, dat voor heel veel mensen iets betekend heeft.”

Niet bij de minsten, ook. Als jij niet wilt namedroppen, doen wij het wel.

“Welja, de mannen van Coldplay vonden The Ideal Crash de plaat van het jaar, en ook R.E.M., Elbow en Snow Patrol liepen hoog op met ons. Butch Vig (bekendst als producer van Nirvana’s ‘Nevermind’; GVA) was dan weer zot van ‘Instant Street’. Erg leuk om te horen allemaal, dus ik hoop wat oude vrienden tegen het lijf te lopen wanneer we straks in Londen spelen.”

Ook over Gavin Rossdale van Bush hoorde ik ooit een straf verhaal.

“Ik heb zijn huwelijk met Gwen Stefani gered, kennelijk. (lacht) Het was een beetje gênant, maar toen we elkaar ergens ontmoetten, begon Rossdale lukraak­ teksten uit die plaat te declameren. Hij eindigde zijn betoog met:‘You saved my relationship.’ Waargebeurd verhaal: hij vertelde me dat hij net had gebroken met Gwen Stefani, maar toen een blokje om ging rijden en vier keer na mekaar naar onze plaat luisterde. Toen hij terug thuis kwam, belde hij haar meteen en beslisten ze om te trouwen. Schoon toch?”

Zelf likte je je wonden op The Ideal Crash. Zelfs in de onwerelds mooie liefdesode ‘Magdalena’ bloedde je hart al op voorhand.

“Magdalena (Przybylek, actrice; GVA) was mijn lief tijdens de opnames. Maar in die song zing ik inderdaad: ‘It’s a funny time / to fall in love / Feels like something pulled me up / to see me fall right off.’ Die lyrics zeggen het helemaal. Ik probéérde me in een nieuwe verliefdheid te storten, maar waarschuw mezelf meteen dat die liefde me even uit de put zal trekken, en achteraf nog dieper zal doen vallen. Anderzijds: de song eindigt met: ‘Out of the blackness, into the new.’ Dat vond ik toch hoopvol.”

“Grappig trouwens, dat Magdalena achteraf klaagde dat het nummer niet zo goed gewerkt heeft op de radio. Dat lied is nooit een single geweest! Als ik haar in de AB zie, zal ik toch eens fijntjes uitleggen dat heel veel mensen die song konden appreciëren. (lacht) ‘Mag het Meisje van het Liedje op de gastenlijst?’, heeft ze me onlangs gevraagd. Lief, toch?”

Al je teksten werden voor het eerst erg persoonlijk op The Ideal Crash, zei je ooit. Wat moet ik dan denken bij ‘Sister Dew’, waarin een kerel zijn vriendin vermoordt, en daarop de stemmen in zijn hoofd met elkaar in de clinch hoort gaan?

“‘Sister Dew’ zegt niets over mij, want ik heb sindsdien geen moorden gepleegd. (kijkt oprecht verrast) Fuck, dat kwam er onverwacht slecht uit. For the record: ik heb nog nooit iemand om het leven gebracht. Hooguit eens met het idee gespeeld. (lacht)”

“Ik besef wel dat de meeste teksten op The Ideal Crash erg eerlijk én rauw klinken. Daardoor vind ik het altijd wat vreemd wanneer iemand op me toestapt en zegt dat die plaat voor altijd verbonden zal blijven met zijn tienerjaren.”

Ook ik pleit schuldig.

“Snap ik wel, hoor. Hoe was ik immers zélf als tiener? ‘In the Air of Tonight’ was ook geen gezellig liedje, hè. Dat is het Paard van Troje-gevoel bij popmuziek. Het glijdt makkelijk binnen, maar kan dan ook heel hard aankomen.”

Mark Marot, jullie platenbaas bij Island, zei letterlijk: “It’s make-or-break time for dEUS.” Hoe hard kwam dat aan? 

“De lat lag héél hoog. Tijdens de opnames voelden we de stress niet, maar daarna wel. The Ideal Crash heeft het lang niet slecht gedaan, maar uiteindelijk bleek een half miljoen verkochte platen toch niet voldoende. Nochtans hadden we nooit eerder zoveel platen verkocht: zo’n tweehonderd- tot driehonderduizend exemplaren elke keer. Maar kennelijk verwachtten ze bij Island uiteindelijk toch een miljoenenverkoop van die crazy Belgians.”

Is The Ideal Crash eigenlijk je favoriete plaat?

(kreunt)

Ik vraag het maar omdat je aan classics als Worst Case Scenario of In a Bar, Under the Sea géén jubileumtour hebt opgehangen.

“Ik ben er ook niet de man naar om nostalgisch te zijn over het verleden. Maar qua timing kwam het gewoon perfect uit. Zeker nu Bruno de Groote (nieuwe gitarist, GVA) onze hele back catalogue heeft geïnternaliseerd, en vervolgens weer mocht uitkotsen van mij zodat hij er zijn eigen ding mee kon doen.”

“Wat The Ideal Crash betreft: ik weet dat het niet goed staat in print, dus zeg ik je liever niet dat alle platen me even na aan het hart liggen. Alleen: zo is het nu eenmaal. Elke plaat was een andere horde die we moesten nemen, met andere mensen. The Ideal Crash is me dan ook even dierbaar als alle andere platen.”

Heel wat fans hopen een glimp van nieuw werk op te vangen in de AB.

(resoluut) “Zal niet gebeuren. We hebben al een paar ideeën over de nieuwe plaat, maar onlangs hebben we tabula rasa gemaakt: van onze vorige sessies is zo goed als geen muziek overgebleven.”

Ik weet ook dat ik je elk interview blijf vervelen met dezelfde vraag, maar kun je inmiddels al meer vertellen hoe het staat met de nieuwe film die je wil maken?

“Goed, zowaar. Deze zomer wordt er geld gezocht, maar dat is gelukkig mijn departement niet. Je vindt het vreemd dat ik zo geduldig klink? Dat bén ik ook niet. Noem het een ziekelijke stamina, waarvoor ik al jaren in therapie zou moeten zijn. (lacht) Het is een soort koppigheid, eigenlijk. Want ik word knettergek van elk project van lange termijn. Maar zoals Guy Verhofstadt ooit zei: men wordt niet geduldig geboren, men leert het te zijn. Nooit gedacht dat ik hém ooit zou citeren! Ik zou alle filmplannen hebben kunnen laten varen of opbergen, maar de wereld zit al vol met beloftemakers en bullshitters. Ik lieg misschien schandalig over deadlines en releasedata, maar dat moet je me maar vergeven. Ik kan garanderen dat ik aflever wat ik beloofd heb. Zelfs al is het met vijftien jaar vertraging.”

The Ideal Crash (Deluxe Edition) verschijnt 26/4 bij Universal

dEUS speelt 20/5-27/5 in de Ancienne Belgique, Brussel