De troepen in de hand houden, is een minimale voorwaarde voor politiek functioneren

Er is het parlement, en dus het Belgische volk, cruciale informatie achtergehouden over het belangrijkste investeringsdossier van de regeerperiode: de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen.

Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) heeft bij herhaling volgehouden dat over die vervanging snel beslist moet worden. Nu blijkt dat de levensduur van de F16’s toch significant verlengd kan worden. Dat staat in een studie die Defensie verborgen hield, schijnbaar ook voor de eigen minister.

Dat is, om Jan Becaus te citeren, gene kattenpis. Iemand heeft geprobeerd om besluitvorming een bepaalde richting uit te sturen, door moedwillig te verhinderen dat het parlement alle nuttige informatie kon verwerven.

Dit is een extreem zware fout. Deze coup was wellicht geslaagd, als er geen klokkenluider en een interventie van oppositiepartij sp.a waren geweest.

Hoe dan ook zal ons land de komende tijd eerder meer dan minder geld moeten uitgeven om solidair te blijven met internationale defensieafspraken. Er kan evenwel geen vertrouwen meer zijn in de eerlijkheid van de lopende procedure. Gelukkig is er, zo blijkt nu, nog wat tijd om te beslissen.

Dat het over veel belastinggeld gaat, is niet eens het ergste probleem. Het gaat om de essentie van democratie. Het behoren de regering en de wetgevende macht te zijn die het gezag uitoefenen over het leger, niet omgekeerd.

We zijn geneigd minister Vandeput te geloven dat hij niet op de hoogte was van het rapport dat zijn eerdere verklaringen pijnlijk weerspreekt. Dat maakt de zaak er niet veel mooier op.

Dit is een kwestie van gezag. Volk en volksvertegenwoordiging mogen ervan uitgaan dat de minister namens hen democratisch gelegitimeerd gezag uitoefent over de krijgsmacht. Dat blijkt nu, en niet voor het eerst, niet het geval te zijn.

Vernederend

Vernederend voor de minister werd het toen hij in de Kamer beweerde dat de hoogste legerverantwoordelijken eveneens in het ongewisse zijn gelaten. Ook dat blijkt niet te kloppen.

Deze verdonkeremaningsoperatie gaat hoog in de militaire hiërarchie. Een deel van de legerleiding meent in de plaats van regering en parlement te mogen beslissen. Dat is een in een democratie nogal cruciaal misverstand.

Het moet voor een minister onprettig zijn om zo te kijk gezet te worden. Maar de aansprakelijkheid daarvoor komt uiteindelijk toch bij die minister zelf te liggen. De troepen in de hand houden, is een minimale voorwaarde voor politiek functioneren.