Europa moet opletten dat het niet in vuile zaakjes verzeilt als het zijn problemen uitbesteedt aan wankele regimes

De minitop over migratie lijkt in zijn opzet geslaagd. Deze vergadering moest vooral Merkel uit het Duitse politieke moeras trekken, en voorlopig zit ze veilig aan de kant. Maar voor hoe lang?

De komende dagen zal duidelijk worden of de zogenaamde 'ontschepingsplatforms' uit het plan van de Poolse Donald Tusk er nu wel of niet komen. Het zal zaak zijn dat die centra geen neokoloniale 'oplossing' bieden voor de asielcrisis. Dit lijkt een proper plan, maar Europa zal hard moeten opletten dat het niet in vuile zaakjes verzeilt wanneer het zijn problemen uitbesteedt aan wankele, Noord-Afrikaanse regimes.

Europa kan niet zomaar mensen stockeren in basale kampen buiten zijn grenzen, ver weg van zijn inwoners. Voorlopig is aan de randvoorwaarden voor een menswaardige opvang allerminst voldaan. Vluchtelingenorganisaties dralen om deze taak op zich te nemen.

En in de Noord-Afrikaanse landen waar de centra kunnen komen, staan de mensenrechten niet meteen in steen gebeiteld. In Tunesië is de democratie even jong als kwetsbaar, in Libië heerst een moordende chaos, in Egypte hebben de militairen de bovenhand. Willen we deze regimes onze asielaanvragen laten afhandelen?

Als deze 'sorteercentra' werkelijkheid worden, kunnen ze een immens aanzuigeffect hebben op de mensen in Noord-Afrika en Midden Oosten. Gevolg: de migratieroutes verleggen zich, de mensensmokkelaars krijgen gewoon een nieuw actieterrein. En wat met de afgewezen asielzoekers? Rond de centra zullen smokkelbendes zwermen die hen voor grof geld alsnog naar Europa brengen.

Naast een menswaardige opvang in deze kampen, zal er een duidelijk terugkeerbeleid moeten komen. Maar hoe zullen de Europese leiders vermijden dat de afgewezen asielzoekers in de buurt van die asielkantoren blijven ronddolen? Ze kunnen al geen oplossing vinden voor de kampen op hun eigen grondgebied – om Duinkerke niet te noemen. Hoe gaat ze dat doen aan de overkant van de Middellandse Zee? Afrikaanse landen hebben evenmin zin in bilaterale akkoorden voor terugkerenden. Ze kunnen het geld van de vele overzeese migranten niet missen, ze riskeren geen oproer in hun eigen straten.

Wie dus beweert dat dit de illegale migratie zal stoppen, dwaalt. Nog steeds zullen mensen in bootjes stappen, nog steeds zullen reddingsboten drenkelingen opvissen, nog steeds zullen er helaas mensen verdrinken. Het enige wat migratie fundamenteel zal milderen, is de aanpak van de oorzaken. Zo hard de Europese leiders over de asielkampen staan te roepen, zo stil zijn ze over de 3,4 miljard euro die ze beloofden voor het wegwerken van de dieperliggende beweegredenen van migranten. Welgeteld 414 miljoen is er al opgehaald. Wouter Beke, Bart De Wever en Gwendolyn Rutten buitelden over elkaar heen om het plan-Tusk toe te juichen. Wie van hen durft een oproep te lanceren voor het spijzen van die kas?