Filet d’Anvers moet de parmaham van Antwerpen worden

LEES OOK. Trappistenkaas van Westmalle is nu officieel streekproduct

Filet d’Anvers heet ook wel Antwerpse filet, ossegerookt of ossenvlees. Antwerpse slagers zoutten en rookten traditioneel de spier van het muisstuk (mager vlees aan de achterkant van het rund) en in beenhouwersvaktermen werd dat de Antwerpse filet. Vanuit de stad vond die zijn weg naar de rest van het land. Volgens het Vlaamse Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) zorgden de vakboeken van de Antwerpse Slagersschool mee voor de verspreiding van de typische filet d’Anvers.

Vandaag is er een aantal erkende producenten, ook buiten Antwerpen trouwens, en er zijn ook nog slagers die zelf hun filet d’Anvers bereiden. Telkens met dezelfde basis: kwalitatief rundvlees van het ras Belgisch witblauw, met name dus de spier van het muisstuk, zacht gerookt op hout.

Garantie op voortbestaan

Een van die producenten is vleeswarenbedrijf L. Michielssen Producten LMJ in Schoten, van de gelijknamige familie. Hun filet d’Anvers heeft het label van Vlaams streekproduct en ze hebben ook een aanvraag ingediend om het Europese streekproductenlabel te verkrijgen – dat van ‘beschermde geografische aanduiding’. Internationaal bekende voorbeelden daarvan zijn parmaham, roquefort (schimmelkaas), champagne en cognac. In Vlaanderen gaat het om zeven producten, waaronder het Liers vlaaike, de Geraardsbergse mattentaart en de Gentse azalea.

“Wij willen die Europese erkenning enorm graag in de wacht slepen om het voortbestaan van de echte filet d’Anvers te garanderen”, zegt Louis-Philippe Michielssen. “België is bekend voor een rijke geschiedenis van charcuterie. Die diversiteit moeten we proberen te bewaren. Op dit moment telt België nog 180 vleeswarenfabrikanten, drie keer zoveel als Nederland, dat nochtans ook ooit heel sterk stond op dat vlak. Maar daar zien we het aanbod naar een eenheidsworst evolueren. Onder meer onder druk van prijsbrekers worden er steeds meer producten aangepast aan het lagere prijssegment en verdwijnen er ook steeds meer producten. Vooral familiebedrijven die krap zitten in opvolging krijgen het moeilijk. De regelgeving is enorm strikt, de nodige investeringen te groot. Die problemen spelen ook op onze markt, maar we moeten durven gaan voor het behoud van een divers aanbod en dus ook voor wat duurdere kwaliteitsproducten. Filet d’Anvers is niet goedkoop, maar wie het apprecieert, wil er toch nog voor betalen.”

(Bekijk onderstaande kaart hier in groot formaat)

Desinformatie

Een andere uitdaging waarmee de sector kampt, is het huidige imago van rundvlees, zegt Michielssen. “In de strijd tegen het klimaat hoor je zeggen dat de productie van rundvlees er als eerste uit moet. Kweekvlees zou de redding zijn, maar nu blijkt dat de productie ervan zelfs minder milieuvriendelijk zou kunnen uitdraaien dan de veeteelt. Er is zo veel desinformatie en intussen vergeten we hoe voedzaam vlees is voor ons.”

Michielssen hoopt dat een Europees label een boost kan geven aan “een stukje vlees waar we in Antwerpen terecht trots op mogen zijn”. Ook in het buitenland kan zo’n erkenning deuren openen. “Zelf zijn we net begonnen met beperkte uitvoer van filet d’Anvers naar onze buurlanden”, zegt Michielssen.

Nog paar jaar

Voor ‘onze’ filet d’Anvers zijn Europees kwaliteitslabel krijgt, zijn we allicht toch een paar jaar verder, zegt Jo Van Caenegem, verantwoordelijke Streekproducten bij het VLAM. Zij werkt mee aan de opbouw van het dossier. “De volgende stap is het aanschrijven van iedereen die in België filet d’Anvers bereidt. Zij kunnen zich aansluiten als ze aan een lastenboek met kwaliteitseisen voldoen. Zo wordt het product beschermd.”

“Vandaag is er gerookt rundvlees te koop dat wel filet d’Anvers heet, maar dat bijvoorbeeld niet echt op hout gerookt is”, vertelt Louis-Philippe Michielssen. Als de ambachtelijke filet d’Anvers een Europees kwaliteitslabel heeft, mogen afwijkende producten die naam niet meer dragen.