Vanaf vandaag gelden in West- en Oost-Vlaanderen boetes voor wie leidingwater gebruikt om zijn zwembad te vullen of wie water uit beken pompt. De gouverneurs gaan daarmee verder op de “code geel” die sinds eind juni in de beide provincies geldt. Volgens het Oost-Vlaamse provinciebestuur dreigt “door de aanhoudende droogte en de warme dagen de leidingwaterproductie in het gedrang te komen”.

Maar dat is slechts een zeer beperkt deel van het verhaal. Zo heeft de droogte om te beginnen geen enkele rechtstreekse impact op het leidingwater. Het probleem is de explosieve stijging van waterverbruik sinds enkele weken. “Het verbruik ligt nu ongeveer twintig procent hoger dan in een gemiddelde zomermaand”, zegt de woordvoerster van de Vlaamse Milieumaatschappij Katrien Smet. “Mensen douchen meer, of vullen hun lege grondwaterput met leidingwater.”

Die piek is vooral in West-Vlaanderen voelbaar. Dat komt enerzijds door het kusttoerisme en anderzijds omdat daar van nature weinig water in de grond zit. Een geografisch nadeel tegenover bijvoorbeeld Antwerpen en Limburg, waar het Albertkanaal en het rijke grondwater de drinkwatermaatschappijen van nature bevoorraden.

LEES OOK: De droogte houdt aan: krijg je straks een boete bij het sproeien van gazon en hoeveel kost het om je tuin te redden? (N+)

Tekorten

Maar waarom is code geel dan van kracht in Oost-Vlaanderen? Daar is water genoeg. De watermaatschappijen zelf hebben het over “technische limieten” om dat water bij de klanten te krijgen. Bij de Vlaamse overheid, waar de beslissing over die code is gevallen, is iets anders te horen. “De drinkwatermaatschappijen hebben zwaar gelobbyd voor een code geel”, zegt een goed geplaatste anonieme bron.

Vooral Farys, de grootste maatschappij in Oost-Vlaanderen, heeft er belang bij dat het waterverbruik in de provincie dankzij die code geel zou zakken. Ongeveer 90 procent van het water dat Farys verkoopt, koopt het zelf aan bij andere watermaatschappijen. De prijs wordt jaarlijkse onderhandeld, en volgens een goedgeplaatste bron stijgt de prijs naarmate Farys grotere tekorten heeft. De extreme vraag van de voorbije weken zou dus slecht nieuws zijn voor de financiële marges van de drinkwatermaatschappij. Al zegt de woordvoerster van Farys dat zulke situaties in de contracten zijn voorzien. “Het is niet dat we ineens meer moeten betalen”, zegt Catherine De Munck.

“Absurde situatie”

Ook de Watergroep, de tweede drinkwatermaatschappij die in Oost-Vlaanderen actief is, zou mee in de lobbygroep voor een code geel hebben gezeten. “Terwijl de Watergroep op hetzelfde moment een groot onderhoud plant aan het waterproductiecentrum van Kluizen”, is bij de Vlaamse overheid te horen. Een van de twee spaarbekkens daar moet tegen 4 augustus zo goed als leeg zijn om onderhoudswerken te doen, waardoor de Watergroep het nu al met een stuk minder reserve moet doen. “Maar er is nog meer dan water genoeg in het andere spaarbekken”, sust de woordvoerster van de Watergroep. Toch roept de timing bij velen vragen op.

Vraag is hoe dit kluwen te ontwarren valt. Bij de Vlaamse regering, die hiervoor bevoegd is, beweegt voorlopig weinig. Vanuit de oppositie pleit Vlaams Parlementslid Rob Beenders (SP.A) al langer voor één drinkwatermaatschappij. “Dan kunnen we tenminste een einde maken aan de absurde situatie waarin een Limburger wel genoeg water heeft en een Oost-Vlaming niet”, aldus Beenders.