Nee, economisch gaat het niet goed, maar er is wel prille hoop: dit verwacht Nationale Bank voor komende jaren
Klappen voor de industrie, een povere export, een haperende arbeidsmarkt, minder investeringen in de bouw: het aanvoelen dat er wat zand in de radertjes zit van de Belgische economie klopt. Dat blijkt uit de najaarsprognoses van de Nationale Bank. En toch is er voor de komende jaren ook hoop op beterschap.
De onzekerheid is groot, zo houdt Pierre Wünsch, gouverneur van de Nationale Bank, een slag om de arm. Hij verwijst dan vooral naar de internationale situatie: wat zal de economische impact zijn van het presidentschap van Donald Trump? Hoe zal China daarop reageren? En hoe gaan we dat bij ons dan voelen?
In een dergelijk onzeker klimaat zitten we met België bovendien niet met de beste economische papieren. Kijk naar de industrie waar het vertrouwen momenteel erg laag is. Kijk ook naar het gebruik van de productiecapaciteit in ons land: dat ligt momenteel zo laag dat we ongeveer op het niveau van de coronapandemie zitten.
"Een van de factoren is de prijs voor energie, want dat goedkope Russische gas is er niet meer", legt Wünsch uit. "Bovendien is onze ambitie op het vlak van klimaat groter dan bijvoorbeeld in de VS. Daarnaast is er veel concurrentie uit China op het vlak van elektrische wagens, maar ook op het vlak van zonnepanelen en windenergie."
Jobcreatie stilgevallen
Daar komt nog eens bovenop dat de bedrijfsinvesteringen in dalende lijn zitten, na een relatief grote piek in die investeringen. Volgens de Nationale Bank wijzen bedrijven daarvoor zelf naar de onzekerheid over de regels en vergunningen in ons land. "Het is heel moeilijk geworden om grote investeringsprojecten van de grond te krijgen", aldus Geert Langenus van de studiedienst van de Nationale Bank.
Het is heel moeilijk geworden om grote investeringsprojecten van de grond te krijgen
Ook op de arbeidsmarkt is dat te zien: de jobcreatie is dit jaar nagenoeg stilgevallen. Kopzorgen zijn er ook over de export, die de voorbije jaren bijzonder laag was. Ook op het vlak van woninginvesteringen zijn de cijfers bedroevend.
Daarnaast is ook de inflatie, de algemene stijging van het prijspeil in ons land, minder sterk gedaald dan verhoopt. Vooral de energie- en voedingsprijzen zijn daar de boosdoeners (met die nuance dat de stijging van de voedingsprijzen vooral te wijten is aan de stijging van... de tabaksprijs). Momenteel ligt onze inflatie ongeveer dubbel zo hoog als het gemiddelde van de eurozone.
Nationale Bank ziet geen ruimte voor hogere lonen
De Nationale Bank ziet ook de komende 3 jaar geen ruimte voor een loonsverhoging bovenop de index. In vergelijking met eerdere prognoses lopen de loonkosten in België op met een extra procentpunt. Dat komt door ons systeem van automatische indexering, waardoor onze lonen automatisch worden aangepast aan de levensduurte.
Een vijfde van die hogere loonkost is trouwens afkomstig van de duurder wordende dienstencheques, met name in Vlaanderen. "Ook al worden die maar een euro duurder, het effect is groot", klinkt het. Door die stijging van de loonkosten, kan de loonkloof met de buurlanden pas later worden weggewerkt. Tegen eind 2027 zou de loonkloof volgens de Nationale Bank nog altijd 1 procent bedragen.
Dat gezegd zijnde: het is niet de Nationale Bank die bepaalt hoe snel de lonen mogen stijgen. Dat doen de vakbonden en werkgevers, op basis van cijfers van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven.
Stabiele groei
Vrolijk wordt een mens niet van dat plaatje, maar tegelijk is de stemming bij de Nationale Bank er niet enkel een van doom and gloom. Zo verwachten de economische bonzen van ons land dat de economie ondanks alles de komende jaren vrij stabiel blijft groeien, met dank aan een gezonde consumptie van de gezinnen.
Dit jaar zullen we afklokken op een groei van zowat 1 procent van het bruto binnenlands product (bbp, de totale waarde aan goederen en diensten die ons land op een jaar produceert). In de komende jaren zou die licht stijgen naar zo'n 1,2 à 1,4 procent.
De onverwacht hogere inflatie waarover we het hierboven hadden, is momenteel ook weer aan het dalen en zal volgend jaar al op een vrij gezonde 2,9 procent uitkomen, om in 2026 verder te dalen naar 1,3 procent.
En ja, de arbeidsmarkt hapert, maar dat betekent niet dat de werkgelegenheid daalt. "We denken dat er voorzichtig herstel op komst is", oppert Langenus. "De arbeidsvraag is momenteel misschien wat vertraagd in de industrie, maar blijft bijzonder hoog." Van 2025 tot 2027 zouden zowat 90.000 jobs worden gecreëerd. En de werkloosheidsgraad zal op een "historisch laag" niveau blijven (zo'n 5,6 procent).
Enkel op het vlak van bedrijfsinvesteringen en woninginvesteringen verwacht de Nationale Bank geen mirakels in de komende jaren. "De bedrijfsinvesteringen zullen zich wat herstellen in de komende jaren, maar zullen onder het historische gemiddelde blijven", aldus Langenus. Hetzelfde geldt voor de woninginvesteringen: "Herstel is op komst, maar zelfs als dat er komt, zullen de woninginvesteringen tegen 2027 nog 6 procent lager liggen dan in 2019."