Ze hebben elkaar nooit eerder ontmoet, denkt ze. Ze vraagt zich af wie de man is met wie ze dit gesprek zal voeren. Hij is te laat. ‘De Afrikaanse stijl.’ Ze glimlacht veelbetekenend.

Het huis van voormalig PSC-parlementslid Geneviève Ryckmans (89), een bescheiden woning in een betere wijk in Waterloo, ademt Congo. In kunst, literatuur en portretten. Prominent op het dressoir lacht een jongeman ons toe. Haar echtgenoot André Ryckmans, een jaar of dertig. Hij was adjunct-districtsbeheerder in de kolonie en liet het leven tijdens de muiterij in de woelige weken na de onafhankelijkheid. Naast hem zijn vader. Pierre Ryckmans was van 1934 tot 1946 gouverneur-generaal in Congo. Weinig Belgische families waren meer met de kolonie vervlochten dan deze.

Een verzuurde oud-koloniaal werd Geneviève Ryckmans niet. Melancholisch is ze evenmin. De liefde voor het land is intact. Dat blijkt wanneer de Luikse cardioloog Pierre Wakujoja Mbuyamba (82) binnenwandelt. Een rijzige tachtiger met de looks van een zeventiger, verheugd dat hij ‘madame Ryckmans’ – zo noemt hij haar consequent – mag ontmoeten.

Vanaf dinsdag brengt de VRT in zes afleveringen de reeks Kinderen van de kolonie. Een bommetje, voorspelt Geneviève, samen met Pierre een van de 20 getuigen die hun verhaal over de erfenis van Belgisch Congo vertellen. Met dat verleden zijn we niet in het reine. Canvas licht het deksel van een pot die angstvallig dichtgehouden werd. ‘Ik heb het gevoel dat veel Belgen niets weten over Congo’, zegt Pierre. ‘Niet over ons gemeenschappelijke verleden, niet over wat er vandaag gaande is.’

Hij heeft zin om te praten. Over zijn leven onder koloniaal bewind. De vernedering, de willekeur. ‘Ik ben vaak geslagen. Ik heb in het cachot gezeten.’

Geneviève: ‘Wat had u dan gedaan?’

Pierre: ‘Helemaal niets! Ik studeerde voor medisch assistent in Kisantu. Op een dag, in 1959, had een Belgische gezondheidsambtenaar op weg naar ons hospitaal een kind doodgereden. De mensen waren furieus. Er was kabaal. Bij het politiecommissariaat dachten ze dat er een opstand uitgebroken was. Dat we “indépendence!” scandeerden. De grootste kerels, onder wie ik, werden hardhandig opgepakt en vlogen in de bak. Ik ben daar geslagen en vernederd. Omdat ik van de streek was en mijn tante voor mij was komen pleiten, mocht ik na zes dagen weer weg. Dat soort willekeur. En ik heb geluk gehad. Achteraf hoorden we dat de districtscommissaris ons meteen zou hebben laten fusilleren als hij bij het incident aanwezig was geweest. Dan had ik hier nu niet gezeten.’

In dS Weekblad leest u het volledige dubbelinterview met Geneviève Ryckmans en Pierre Wakujoja Mbuyamba. ‘Er waren zo veel slechteriken die hadden mogen sterven. Maar niet uw man, hij niet!’ - ‘Ik neem dat niemand kwalijk. Die kleine rebellen wisten niet wat ze deden. De eerste blanke die ze zagen, moest eraan’

‘Kinderen van de kolonie’ is vanaf dinsdag 20 november te zien op Canvas en VRT NU.