"Stop met het focussen op leeftijd": alleen hogere prijzen zullen ons minder alcohol doen drinken
De leeftijdsgrens verder optrekken? "Geen prioriteit", stellen onderzoekers die de Belgische alcoholwetgeving evalueerden. Ze pleiten voor een geïntegreerd beleid met onder meer hogere prijzen. "Een gemiste kans", volgens sommigen.
Negen jaar geleden werd de alcoholwetgeving in ons land verscherpt. Daardoor is vandaag alle alcohol verboden voor wie nog geen zestien jaar is, en mag enkel wie meerderjarig is sterke drank consumeren.
Welk effect heeft het instellen van die minimumleeftijd gehad op het alcoholgebruik? Een groep van Gentse en Luikse onderzoekers kreeg 200.000 euro van de federale overheid om zich over die vraag te buigen. Het resultaat is een lijst van meer dan twintig beleidsaanbevelingen die De Morgen kon inkijken.
Niet meer focussen op leeftijd
De eerste aanbeveling is opmerkelijk. Want terwijl verslavingsexperts keer op keer hameren op het verder optrekken van de bestaande leeftijdsgrens, vinden de onderzoekers dat geen prioriteit. "Op dit moment vinden we niet genoeg waterdichte wetenschappelijke ondersteuning voor een toekomstige wetswijziging", klinkt het.
"In onze data hebben we tussen 2002 en 2014 wel degelijk een daling in het alcoholgebruik in de groep van 12- tot 18-jarigen vastgesteld, maar die is niet groter dan in landen waar er op dat moment geen sprake was van wetswijziging", duidt Tina Van Havere (HoGent), hoofd van de onderzoeksgroep. "We hebben ook heel wat jongeren, alcoholverkopers, artsen, gezondheidswerkers en controleagenten bevraagd, en bij hen is er geen consensus over die grens. Andere studies hierover laten tegenstrijdige resultaten zien. Daarom zeggen we: stop met het focussen op die leeftijd."
"Er zijn veel maatregelen nodig die elk op zich niet volstaan om het drinkgedrag in België te veranderen", zegt de groep. Niet alleen wetgeving, maar ook preventie en handhaving. "Evenals de prijs. Uit ons onderzoek blijkt dat het verhogen daarvan een veel groter effect op het alcoholgebruik heeft dan het verhogen van een leeftijdsgrens."
'Lokale overheden kunnen zelf actie ondernemen. Ontmoedig feestjes waar jongeren voor 25 euro all-in drinken of waar ze voordelige drankkaarten kopen'
De accijnsverhoging op sterke drank van drie jaar geleden mag absoluut niet ingetrokken worden, aldus de onderzoekers. Verdere prijsstijgingen moeten onderzocht worden. "Lokale overheden kunnen zelf al actie ondernemen. Feestjes waar jongeren voor 25 euro all-in drinken of waar ze voordelige drankkaarten kunnen kopen, kunnen ontmoedigd."
Geen kosten
Niet alle verslavingsexperts kunnen zich vinden in de beleidsmaatregelen die de onderzoeksgroep aan de kabinetten heeft overgemaakt. Bij het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs betreuren ze hun standpunt over de leeftijdsgrens. "Het klopt dat één geïsoleerde maatregel niet genoeg is, maar wij blijven wel geloven dat er met opgetrokken leeftijdsgrens echt wel gezondheidswinst te boeken valt ", stelt directrice Marijs Geirnaert. Ze noemt het een gemiste kans. "België blijft een van de weinige landen met zo'n lage grens. En het optrekken ervan kost de overheid helemaal niets."
"Het is niet omdat je een effect via een bepaalde wetenschappelijk methode niet kunt aantonen, dat het er ook helemaal niet is", zegt ook Geert Dom, professor in verslavingspsychiatrie aan de Universiteit Antwerpen.
Wel scharen beide experts zich achter het idee van een globaal geïntegreerd beleid en zeker achter ook de oproep om de prijzen op te krikken. "De effecten van prijsregulering zijn inderdaad robuuster en lang gekend", stelt Dom. "Hiermee bekom je het snelst resultaat. Maar het blijft wel van belang om ook op andere paarden te wedden."
'De effecten van prijsregulering zijn robuuster en lang gekend'
Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) ziet in de aanbeveling een bevestiging van haar beleidskeuzes. "Het optrekken van de leeftijd is niet zaligmakend. Dat was ook onze conclusie in de alcoholstrategie. En de accijnzen op alcoholhoudende dranken zijn al verhoogd." Haar Vlaamse collega Jo Vandeurzen (CD&V) neemt akte van de aanbevelingen over de leeftijdsgrens.
**********************************
Wat kan overheid nog doen?
1. Invoering van alcoholetiketten die de minimumleeftijd vermelden.
2. Verplicht maken van de vraag naar de leeftijd voor een consument alcohol kan kopen. 25 jaar kan de referentieleeftijd zijn.
3. Meer handhaving en acties zodat verkopers zich aan de minimumleeftijd houden. Ze moeten het gevoel krijgen dat ze twee à drie keer per jaar gecontroleerd worden.
4. Onderschat rol van ouders niet. Er moet meer aandacht komen voor hun toezicht, en vooral voor de regels over alcohol thuis.
5. Mystery shopping kan lokaal handig zijn voor preventiedoeleinden en kan federaal ingezet worden als controlestrategie.
6. Alcoholinterventies mogen niet enkel op jongeren richten, maar moeten de rol van alcohol in onze cultuur in vraag stellen.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
